Strefy liczą miliardy
Blisko 40 mld zł inwestycji, tysiąc firm, 122 tys. nowych etatów - to bilans 14 specjalnych stref ekonomicznych. Takie dane podało Ministerstwo Gospodarki. Strefy obchodzą właśnie dziesiąte urodziny. Przed nimi kolejnych 10 lat "życia". Na półmetku można odtrąbić sukces.
Dziesięć lat temu Polska przeżywała inwestycyjny zastój. Powołane na 20 lat strefy miały jasny cel - za pomocą ulg podatkowych przyciągnąć do kraju zachodnie koncerny i ożywić rodzime firmy.
W rankingu opublikowanym przez firmę doradczą KPMG na czele znalazły się strefy: 1. tarnobrzeska, 2. wałbrzyska, 3. katowicka.
Ostatnie są: słupska, suwalska i... krakowska. KPMG brało pod uwagę zarówno subiektywne opinie inwestorów, jak i twarde dane - wyniki finansowe, dynamikę rozwoju, liczbę inwestorów, nakłady inwestycyjne, nowe etaty.
Najwięcej inwestorów przyciągnęła strefa katowicka - działają tu 152 firmy, w tym GM, Henkel, Electrolux, Delphi. Stworzyły one rekordową liczbę 28 tys. nowych etatów. Katowicka strefa osiąga również najlepszy wynik, jeśli chodzi o nakłady inwestycyjne poniesione przez firmy - 10,4 mld zł.
O sile stref decydują również zyski wypracowane ze sprzedaży gruntów i opłat administracyjnych wnoszonych przez inwestorów. Jak wyliczył KPMG, rok 2006 najlepszym wynikiem (10 mln zł czystego zysku) zamknęła strefa wałbrzyska, w której ulokowały się takie koncerny, jak Toyota, General Electric czy Henkel.
Skąd spektakularne osiągnięcia niektórych stref, a dlaczego inne ciągną się w ogonie?
Sukces świetnie ocenionej przez KPMG strefy tarnobrzeskiej, jej szef Marek Indyk, tłumaczy dużym rozproszeniem.
_ Rozciągamy się od Siedlec po Jasło, od Przemyśla po Kobierzyce _ - mówi Marek Indyk, przekonując, że strefy powinny podążać za inwestorami, a nie na odwrót. Dzięki takiemu myśleniu TSSE jako jedyna zdecydowała się zainwestować w infrastrukturę w podwrocławskich Kobierzycach. Dziś zbiera tego owoce. To polska dolina krzemowa. LG Philips, LG Elec-tronics, Toshiba i ich poddostawcy zainwestują tu ponad 3 mld zł, tworząc 12 tys. etatów.
Na drugim biegunie w raporcie KPMG znalazła się strefa krakowska (do połowy 2007 r. tylko 31 inwestorów, 0,5 mld zł nakładów inwestycyjnych, 4 tys. miejsc pracy).
Prezes KSSE Krzysztof Poradzisz tłumaczy: _ Przez wiele lat byliśmy jedyną strefą , która nie miała własnych gruntów. Nie mogliśmy zarabiać na ich sprzedaży, a co za tym idzie, nie mieliśmy pieniędzy na inwestycje w infrastrukturę. _
Poradzisz mówi, że w ostatnim roku strefa szybko nadrabia zaległości. Już teraz ma 40 inwestorów, a wśród nich firmy Motorola, IBM, MAN. Jak podkreśla, aż 40 proc. inwestorów działa w sektorze badawczo-rozwojowym. Niestety, dobra koniunktura, z której cieszy się dziś większość stref, może się skończyć.
Jeżeli parlament nie przyjmie ustawy przedłużającej istnienie stref o kolejne 5 lat, przestaną istnieć w 2017 r. Tymczasem, jak mówi Marek Indyk z TSSE, duży inwestor potrzebuje średnio 5 lat, żeby zrealizować w pełni inwestycję i 5 lat, żeby odebrać sobie korzyści płynące ze zwolnień podatkowych. Gdyby strefy miały zostać zamknięte za 10 lat, chętnych do inwestowania z roku na rok będzie coraz mniej.
Problemem będą rosnące pensje. Zachodnie firmy inwestują w Polsce głównie z powodu taniej siły roboczej. W ciągu zalewie roku średnie wynagrodzenie wzrosło jednak u nas o 10 proc. Niektóre firmy, jak łódzki Indesit, podniosły uposażenia nawet o 20 proc. Średnia pensja w Polsce sięga już 800 euro; Bułgaria i Rumunia są o połowę tańsze.
Dodatkowo, z badań KPMG wynika, że aż 49 proc. inwestorów działających dziś w strefach narzeka na brak rąk do pracy. Firmy z Kobierzyc a nawet Łodzi szukają już pracowników kilkadziesiąt kilometrów od zakładów.
Problemy te pokazują, że wygrać mogą strefy, które - jak ostatnia na razie krakowska SSE - stawiają na nowoczesne technologie i usługi, a nie produkcję. W takich sektorach powstają bardziej stabilne etaty, tu bardziej liczą się kwalifikacje, a mniej cena pracownika.
Piotr Brzózka
POLSKA Dziennik Łódzki