Ustawa regulująca rynek ubezpieczeniowy - bez poprawek Senatu
Szereg rozwiązań mających chronić konsumentów m.in. przed nadużyciami przy sprzedaży polisolokat i ubezpieczeń grupowych, zakłada ustawa, do której Senat nie zaproponował w czwartek żadnych poprawek. Teraz trafi ona do podpisu prezydenta.
W toku prac nad ustawą w Sejmie najwięcej kontrowersji wzbudzał problem zrzeszania się zakładów ubezpieczeniowych w samorządzie gospodarczym - Polskiej Izbie Ubezpieczeń (PIU). Rząd chciał ten obowiązek znieść. Jak przekonywała w toku prac nad ustawą wiceminister finansów Izabela Leszczyna, działalność PIU nie przekłada się dostatecznie na realizację jej podstawowego działania, czyli zapobieganie zagrożeniom rynku ubezpieczeń i czuwanie nad przestrzeganiem zasad uczciwej konkurencji, zasad etyki działalności ubezpieczeniowej.
Posłowie nie zgodzili się z tą opinią i postanowili, że towarzystwa ubezpieczeniowe będą miały obowiązek przynależności do PIU, na co MF ostatecznie przystało. W ustawie pozostał jednak artykuł 421, który zakłada dopuszczalność zrzeszania się firm ubezpieczeniowych także w innych samorządach gospodarczych, poza PIU. Wzbudzał on kontrowersje już podczas głosowania nad ustawą w Sejmie, krytykował go m.in. były marszałek Sejmu Józef Zych (PSL).
W Senacie zgłoszono poprawkę, z inicjatywy senatorów PiS, by skreślić artykuł 421. Izba zdecydowała jednak w czwartek o odrzuceniu tej poprawki, podobnie jak innej korzystnej dla PIU - zakładającej, że izba będzie mogła obracać danymi osobowymi klientów.
Potrzeba nowej regulacji sektora ubezpieczeń - jak opisywała podczas prac parlamentarnych Leszczyna - wypływa z konieczności implementowania do polskiego porządku prawnego dyrektywy w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej Wypłacalność II.
Nowy system wypłacalności dla zakładów ubezpieczeń i reasekuracji zbudowany jest na trzech filarach: pierwszy dotyczy wymogów ilościowych, czyli wymogów kapitałowych, drugi - określa zasady sprawowania nadzoru, a trzeci - dotyczy obowiązków informacyjnych, przekazywanych zarówno do organów nadzoru, jak i opinii publicznej, które mają zostać zharmonizowane na poziomie UE.
Nowa ustawa zawiera także szereg rozwiązań o charakterze prokonsumenckim. Jak uzasadniała wiceminister finansów, "zaproponowane rozwiązania są odpowiedzią na niekorzystne, także niestety nieuczciwe praktyki instytucji finansowych stosowane przy sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, a polegające na stosowaniu niedozwolonych klauzul umownych, wprowadzaniu klientów w błąd, braku właściwej informacji o opłatach, nadmiernej wysokości opłat, pozbawieniu praktycznej możliwości odstąpienia od umowy".
Według MF kluczowe rozwiązania ustawy dotyczą zapewnienia klientom zakładów ubezpieczeń informacji o warunkach podpisywanej umowy, zobowiązaniu zakładu ubezpieczeń do przekazania ubezpieczonemu a także jego spadkobiercom informacji związanych z przebiegiem likwidacji szkody.
Nowa ustawa wprowadza także obowiązek przeprowadzenia przez zakład ubezpieczeń analizy potrzeb klienta przed zawarciem umowy ubezpieczenia o charakterze inwestycyjnym w celu dokonania oceny, jaka umowa ubezpieczenia będzie dla niego odpowiednia.
Rozszerzone zostały także kompetencje Komisji Nadzoru Finansowego, która będzie monitorować rynek ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych, a także, jeśli zajdzie taka potrzeba, zakazywać lub ograniczać wprowadzanie do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży niektórych ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych czy rodzajów działalności finansowej.
Nowe przepisy dają także ubezpieczonym prawo do odstąpienia od umowy ubezpieczenia na życie o charakterze inwestycyjnym zawartych po dniu wejścia w życie ustawy i możliwość pozasądowego rozwiązywania sporów zakład ubezpieczeń-konsument przez Rzecznika Finansowego.
Ustawa wprowadza także ograniczenia, które mają położyć kres patologiom w ubezpieczeniach grupowych, przede wszystkim szkolnych. Ustawa przewiduje, że przy zawieraniu umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, w szczególności w ubezpieczeniu grupowym, ubezpieczający nie może otrzymywać wynagrodzenia lub innych korzyści w związku z oferowaniem możliwości skorzystania z ochrony ubezpieczeniowej lub czynnościami związanymi z wykonywaniem umowy ubezpieczenia. Spod zakazu tego wyłączono umowy zawarte na rachunek pracowników i członków ich rodzin oraz samorządów zawodowych lub związków zawodowych.
Większość przepisów ustawy ma wejść w życie od 1 stycznia 2016 r.