Zmiany w prawie pracy 2012
Podwyżka płacy minimalnej, dłuższe urlopy dla ojców, nowe sposoby rozliczania delegacji i zmiana terminu koniecznego wykorzystania urlopu
18.01.2012 | aktual.: 08.01.2016 17:38
Dłuższy okres na wykorzystywanie zaległych urlopów wypoczynkowych Do tego roku, każdy pracownik musiał wykorzystać zaległy urlop do końca marca kolejnego roku. Teraz przepisy się zmieniają (na korzyść pracownika). Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z planem urlopów lub po porozumieniu z pracownikiem należy udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego. Nie dotyczy to jednak przysługujących każdemu pracownikowi 4 dni urlopu na żądanie, które mogą być wykorzystane także w późniejszym terminie.
Podwyżka płacy minimalnej
Od 1 stycznia minimalne wynagrodzenie wynosi w Polsce 1500 złotych brutto (na rękę trochę ponad 1000 złotych). Podwyżka była nieznaczna - do tej pory płaca minimalna wynosiła 1386 zł brutto. Pracodawcy jednak krytykują tę zmianę twierdząc, że może ona grozić zwolnieniami pracowników, którzy nie wypracują dla pracodawcy dochodu 3000 zł miesięcznie. - Dotknie to szczególnie osoby o niskich kwalifikacjach w regionach słabych gospodarczo, np. w woj. podkarpackim czy warmińsko-mazurskim - mówi Jeremi Mordasewicz z PKPP Lewiatan.
- Ta zmiana może paradoksalnie obrócić się przeciw najmniej zarabiającym, którzy mogą stracić pracę, gdy pracodawców nie będzie stać na ich zatrudnianie. Może powiększyć się szara strefa - dodaje Zbigniew Żurek z BCC.
Kto zyska na tej zmianie? Płacę minimalną otrzymują najczęściej młode osoby dopiero zaczynające pracę, osoby bez wykształcenia i kwalifikacji - robotnicy, sprzedawcy, kasjerki, pomoce kuchenne. Minimalnie opłacani są także dorabiający emeryci i renciści, np. pracujący jako stróże. Niewiele więcej niż wynosi płaca minimalna zarabia najczęściej, nawet w Warszawie, sprzątaczka, szwaczka, pracownik ochrony, kasjer–sprzedawca (1400–1500 zł brutto). Z badań przeprowadzonych przez firmę Sedlak&Sedlak wynika smutna prawda - nawet jedna trzecia zatrudnionych w Polsce dostaje płacę minimalną. Tak więc kilka milionów ludzi jednak skorzysta na zmianie.
Dłuższy urlop dla ojców
W latach 2010-2011 wymiar urlopu ojcowskiego wynosił 1 tydzień. Od 1 stycznia 2012 r. został on wydłużony do dwóch tygodni. Skorzystanie przez ojca dziecka z tego urlopu nie jest ograniczone. Oznacza to, że nawet jeżeli matka dziecka nie pracuje albo korzysta w tym czasie np. z urlopu wychowawczego, to i tak pracownik ma do niego prawo. Ponadto pracownik może wystąpić o urlop ojcowski w dowolnym i dogodnym dla niego czasie, byle mieścił się on w okresie do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia.
Lepiej będą miały także matki. Dodatkowy urlop macierzyński dla tych kobiet, które urodzą dziecko w 2012 roku wynosi 4 (przy urodzeniu jednego dziecka) lub 6 tygodni (w przypadku ciąży mnogiej). Pracownica może więc liczyć na urlop macierzyński w wymiarze - od 24 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka do maksymalnie 43 tygodni w razie urodzenia pięciorga dzieci w trakcie jednego porodu. Pracownica nie musi korzystać z całości urlopu dodatkowego, tylko z części, np. dwóch tygodni zamiast czterech, a może nie korzystać z niego wcale.
Inaczej rozliczamy delegacje
Dotychczas obowiązujące przepisy wskazywały, że z tytułu podróży służbowej pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej przysługuje zwrot kosztów za przejazd, nocleg, dojazd środkami komunikacji miejskiej oraz innych udokumentowanych wydatków. Co więcej, pracownik może liczyć na wypłatę diety. Teraz zmienił się sposób obliczania należności powstałych z tytułu podróży krajowej. Zgodnie z obowiązującymi przepisami należność tą oblicza się za czas od wyjazdu do powrotu – po wykonaniu zadania służbowego biorąc pod uwagę czas jej trwania. Jeżeli podróż trwa od 8 do 12 godzin pracownikowi przysługuje jedynie połowa diety, jeżeli podróż trwała powyżej 12 godzin – dieta w pełnej wysokości. Nowe przepisy uściśliły kwestię podróży służbowej trwającej do 8 godzin. W tym przypadku dieta nie przysługuje.
Zmianie uległa również wysokość diety krajowej zapisanej w ustawie, która wzrośnie z dotychczasowych 23 zł do 30 zł, a także sposób ustalania wysokości diety, gdy pracownik ma już zapewnione wyżywienie. Pracownik, któremu zapewniono częściowe wyżywienie, musi odliczyć od kwoty diety koszt bezpłatnego wyżywienia, przyjmując, że śniadanie i kolacja wyniosą po 25 proc. diety, a obiad 50 proc. diety. Dotychczasowe przepisy przewidywały jedynie, że dieta nie przysługiwała, gdy pracownik miał zapewnione całodniowe wyżywienie.
Praca w nocy się opłaci
Od 1 stycznia 2012 roku pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku. Na przykład osoba, która przepracuje w danym miesiącu 168 godz., z czego 40 godz. w porze nocnej, otrzyma 71,60 zł dodatku. Kodeks pracy określa jedynie minimalną wysokość dodatku. Pracodawca może ukształtować jego wysokość na wyższym poziomie. W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy, dodatek za każdą godzinę pracy w porze nocnej może być zastąpiony ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.
Raport ZUS RMUA tylko raz w roku
Zmiany w przepisach dotyczących pracy ułatwią życie także pracodawcom. Informacje zawarte w raportach przekazywanych do ZUS (na druku ZUS RMUA lub w innej formie) pracodawca będzie przekazywał ubezpieczonemu w podziale na poszczególne miesiące, za rok ubiegły w terminie do dnia 28 lutego roku następnego. Jedynie na żądanie ubezpieczonego - nie częściej niż raz na miesiąc - może przekazać informację za miesiąc poprzedni.
AD/JK