Prezydent podpisał nowelę ustawy o finansach publicznych

Przygotowana przez rząd i uchwalona na początku listopada przez Sejm nowelizacja przewiduje wprowadzenie nowej, tzw. stabilizującej reguły wydatkowej, która ma obowiązywać w finansach publicznych. Zastąpi ona obowiązującą dotychczas tymczasową regułę wydatkową, która przewiduje, że wydatki tzw. elastyczne nie mogą rosnąć szybciej niż o 1 proc. powyżej inflacji.

Nowa reguła zastąpi też dotychczasowe sankcje przewidziane po przekroczeniu przez państwowy dług publiczny 50 proc. PKB. Ma to na celu ograniczenie wzrostu wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych do średniego tempa wzrostu PKB. W okresie dobrej koniunktury wydatki mają rosnąć wolniej niż PKB, a w okresie spowolnienia gospodarczego - szybciej.

W sytuacji nadmiernej nierównowagi finansów publicznych włączona ma być zapisana w regule automatyczna korekta tempa wzrostu wydatków. Korekta ta będzie jednak zawieszona w razie prognozowanego silnego spowolnienia gospodarczego.

Wprowadzenie nowej reguły umożliwi stosowanie antycyklicznej polityki fiskalnej państwa. Będzie więc przeciwieństwem obowiązujących obecnie reguł, które ograniczają wzrost wydatków, gdy gospodarka ma kłopoty (co pogłębia spowolnienie) i pozwalają na zwiększenie wydatków w czasach koniunktury.

Reguła stabilizująca określi też maksymalną kwotę łącznych wydatków szeroko rozumianego sektora finansów publicznych; ma dotyczyć około 2/3 wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych. Z jej działania zostaną wyłączone m.in. wydatki samorządów, NFZ czy ze środków unijnych. W konsekwencji, jeżeli na przykład jednostki samorządu terytorialnego zaplanują większy wzrost wydatków, to pozostałe jednostki sektora finansów publicznych będą musiały bardziej oszczędzać.

Zdaniem autorów zmian, przestrzeganie nowych limitów przyczyni się do osiągnięcia w średnim okresie tzw. średniookresowego celu budżetowego (MTO), przyjętego obecnie na poziomie minus 1 proc. PKB. To z kolei pozwoli w dłuższym okresie zredukować dług publiczny znacznie poniżej progu konstytucyjnego (60 proc. PKB) i utrzymać deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych znacząco poniżej 3 proc. PKB.

Po 5 latach od dnia wejścia w życie nowelizacji lub po ewentualnej aktualizacji wysokości średniookresowego celu budżetowego, minister finansów ma dokonać przeglądu funkcjonowania przepisów dotyczących ustalania kwoty wydatków publicznych. Przedstawi też rządowi informację o sposobie funkcjonowania reguły w procesie budżetowym. Zarekomenduje też ewentualne zmiany.

Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia z wyjątkiem zawieszonych na rok 2013 przepisów dotyczących progów ostrożnościowych oraz tymczasowej reguły wydatkowej, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.