1 procent podatku. Zmieniają się zasady przekazywania

Doprecyzowanie zasady przekazywania 1 proc. podatku dochodowego Organizacjom Pożytku Publicznego i utworzenie Funduszu Wspierania OPP - przewiduje uchwalona w czwartek przez Sejm nowelizacja ustawy o pożytku publicznym i o wolontariacie.

Zmiany w ustawie, która teraz trafi do Senatu, poparło w głosowaniu 416 posłów, nikt nie był przeciw, a jedna osoba wstrzymała się od głosu.

Nowelizację przygotowała sejmowa podkomisja stała ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Nowela przewiduje m.in., że OPP będą miały zakaz przekazywania środków zebranych w ramach 1 proc. innym organizacjom, które same nie mają prawa do ubiegania się o tego rodzaju wsparcie.

Ze statusem OPP związane są szczególne obowiązki i uprawnienia - jednym z najważniejszych przywilejów jest ubieganie się o 1 proc. podatku, który - od 2004 r. - podatnicy mogą przekazać wybranej organizacji. Uprawnionymi do otrzymania środków z 1 proc. podatku są tylko te organizacje, które znajdą się w wykazie ministra pracy i polityki społecznej. W tym roku figuruje w nim ponad 8 tys. podmiotów.

Obecnie zdarza się, że organizacje uprawnione do zbierania 1 proc. podatku dochodowego de facto zbierają pieniądze dla innych organizacji, niekiedy pobierając za to opłaty, np. pod pretekstem zbierania składek członkowskich. Posłowie chcą zlikwidować taką możliwość. Chodzi o organizacje, które nigdy statusu OPP nie otrzymały oraz te, które z powodu niedopełniania związanych z tym obowiązków status ten utraciły.

Nowela przewiduje, że organizacje pożytku publicznego będą miały zakaz przekazywania środków zebranych w ramach 1 proc. organizacjom, które same nie mają prawa do ubiegania się o tego rodzaju wsparcie. "Niecelowe jest, aby środkami publicznymi przekazanymi przez podatnika na pewien z góry określony cel dysponowała organizacja, która nie spełnia wymogów informacyjnych dotyczących prowadzonej działalności (nie złożyła w terminie sprawozdań: z działalności oraz finansowego), co pociąga dalej idące wątpliwości co do jej wiarygodności" - podkreślono w uzasadnieniu.

Nowela zakłada ponadto, że niewykorzystane środki z 1 proc. będące w posiadaniu organizacji, która straci status OPP, trafiać będą do Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego. Organizacja będzie zobowiązana poinformować MPiPS o wysokości tych środków. Do Funduszu będą trafiać także pieniądze pochodzące z 1 proc. przekazane OPP, wobec której stwierdzono, że wydała je niezgodnie z ustawą, czyli nie na prowadzenie działalności pożytku publicznego.

Zgromadzone w Funduszu środki mają być wykorzystywane na wspieranie OPP w trybie otwartego konkursu ofert. Szczegółowe zadania, na które przeznaczane będą pieniądze z Funduszu, ma określić resort pracy i polityki społecznej.

Nowela proponuje również wprowadzenie zakazu tworzenia programów komputerowych umożliwiających wypełnianie zeznań podatkowych w taki sposób, że osoba z niego korzystająca może przekazać 1 proc. jedynie wskazanej OPP, uniemożliwiając swobodny wybór. Obecnie jest to popularny sposób zachęcania do przekazania 1 proc. - organizacja proponuje pobranie z jej strony programu do rozliczania PIT-ów, w którym domyślnie wpisane są jej dane.

Kolejne propozycje zmierzają do zwiększenia transparentności prowadzonych przez OPP działań promocyjnych, zachęcających do przekazywania 1 proc. Organizacje mają być zobowiązane do wyodrębnienia środków uzyskanych i wydanych na promocję z określeniem przychodów i kosztów.

Z 1 proc. podatku za 2013 r. organizacje pożytku publicznego dostały blisko 508 mln zł - o przeszło 25 mln zł więcej niż rok wcześniej. To też wynik rekordowy. Ale i tu są oczywiście rezerwy. Ministerstwo Finansów policzyło, że fundacje i stowarzyszenia dostały od nas 0,72 proc. podatku należnego za 2013 r. (dokładnie tyle samo co rok wcześniej). Osoby, które postanowiły podzielić się z OPP podatkiem, wsparły je średnio kwotą 42 zł (tu również nic się nie zmieniło).

Częścią naszego podatku od dochodów osobistych wsparliśmy w czasie rozliczeń za zeszły rok 7423 organizacje pożytku publicznego. Rok wcześniej było ich 7110.

Najwięcej pieniędzy z 1 proc. dostała już tradycyjnie Fundacja Dzieciom "Zdążyć z Pomocą". Jej konto zasiliła kwota prawie 127 mln zł - o 10 mln więcej niż rok wcześniej. Przeszło jedna czwarta całej puli pieniędzy z 1 proc. podatku za 2013 r.

Daleko w tyle były kolejne OPP. Drugie miejsce w rankingu najhojniej obdarowanych zajęła Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym "Słoneczko" - 17,6 mln zł, trzecie - Avalon - Bezpośrednia Pomoc Niepełnosprawnym - 11,6 mln zł. Dalej była fundacja Rosa - niemal 8,7 mln zł. Pierwsza czwórka bez zmian. Za nią były: fundacja Nasza Szkoła - 6,2 mln zł, Dolnośląska Fundacja Rozwoju Ochrony Zdrowia - 6,1 mln zł, Fundacja Studencka "Młodzi - Młodym" - 6,1 mln zł, Fundacja Anny Dymnej "Mimo Wszystko" - 5,2 mln zł (systematycznie spada w rankingu, dwa lata temu była trzecia, maleje też kwota, którą otrzymuje), fundacja Na Ratunek Dzieciom z Chorobą Nowotworową - 4,9 mln zł. Pierwszą dziesiątkę zamyka Polskie Stowarzyszenie Stwardnienia Rozsianego - 4,4 mln zł. Na 11. miejscu znalazła się Fundacja Ewy Błaszczyk Akogo, na 14. spadła Fundacja TVN "Nie Jesteś Sam". W sumie pierwsza trzydziestka najlepiej zasilanych OPP zebrała ponad 260 mln zł. Przeszło połowę całej puli z 1 proc.
Na drugim końcu listy znalazły się w tym roku: Sanocki Klub Łyżwiarski "Górnik" - 1 zł, Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół IV Liceum w Tarnowie - 1 zł oraz Słupecki Klub Bokserki "Sokół" - 60 gr.