Z czego produkuje się dostępny w sklepach (i nie tylko) alkohol
Fermentacja, warzenie, destylacja to składowe procesu wytwarzania alkoholu. Ale czy wiemy z czego go otrzymujemy, z czego jest wytwarzany, co tak naprawdę pijemy?
Przygotowaliśmy krótki przewodnik po najpopularniejszych produktach, z których produkuje się alkohol. Zboże, ziemniaki, ale też jabłka, śliwki czy... mleko.
Zobaczcie sami, czym raczą się miłośnicy trunków.
Agawa
Sok z agawy wykorzystywany jest do produkcji lekkich napojów alkoholowych pulque.
Podstawowym wysokoprocentowym napojem alkoholowym produkowanym z agawy jest mezcal znany także jako mescal, będący narodową wódką Meksyku. Najbardziej znaną odmianą mescalu jest tequila, produkowana z soku niebieskiej agawy. Podstawowe rodzaje tequili to złota i srebrna.
Raicilla to inny produkowany w Meksyku destylat z soku agawy. Do niedawna znany był tylko jako bimber, obecnie coraz częściej produkowany jest legalnie i trafia do szerokiej dystrybucji.
Miód
Miód pitny zwany jest także winem miodowym znany był nawet wcześniej niż wino z winogron.
Produkowany jest z miodu pszczoły miodnej. Powstaje w procesie fermentacji rozcieńczonego miodu pszczelego (tzw. brzeczki miodowej) z wodą. Niekiedy produkuje się go z dodatkiem aromatycznym ziół, owoców, przypraw korzennych.
W zależności od rozcieńczenia wyróżnia się cztery rodzaje miodu pitnego: półtoraki, dwójniaki, trójniaki oraz czwórniaki. Zawartość alkoholu w tym napoju wynosi od 3,5 do 24 proc.
Polska jest największym na świecie producentem miodu produkowanego według tradycyjnych metod.
Śliwki
Ten powszechnie znany i spożywany owoc jest wykorzystywany w winiarstwie do produkcji win owocowych - wina śliwkowego. Jednak w największym stopniu śliwki wykorzystywane są w destylacji wysokoprocentowych napojów alkoholowych, w Polsce znanych jako śliwowica.
To zwykle mocny trunek, może mieć nawet do 70 proc. zawartości alkoholu. Najczęściej pędzony jest w warunkach domowych, aczkolwiek produkowany jest także legalnie, najczęściej ze śliwek węgierek.
Śliwowica wytwarzana jest szeroko w całej Europie Środkowej. Można ją spotkać pod nazwą: šljivovica w Serbii, slivovitz, ţuică, umeshu, pálinka, w Bułgarii jako slivova rakia, slivovitsa.
Trzcina cukrowa
Głównym napojem alkoholowym produkowanym z trzciny cukrowej jest rum. Napój ten wytwarzany może być zarówno ze sfermentowanego soku z trzciny cukrowej, koncentratu tego soku, jak i z melasy.
Rum wytwarzany jest głównie na Karaibach. Zawartość alkoholu w nim waha się od 37,5 do 81 proc.
Inne gatunki wysokoprocentowych alkoholi wytwarzanych z trzciny cukrowej to rhum agricole, haitański clairin, brazylijska cachaça, desi daru, aguardiente, guaro, pinga, mamajuana, cocoroco. Z trzciny produkowane są także basi czy betsa-betsa. To spotykane w rejonie Karaibów niskoprocentowe napoje alkoholowe.
Winogrona
Winorośl uprawiana jest przez ludzi nawet od 8 tysięcy lat. Tak samo długo produkowane jest wino z winogron.
Znanych jest kilkadziesiąt odmian i sposobów klasyfikacji wina. Jedną z odmian wina jest szampan, będącym rodzajem wina musującego produkowanego głównie w rejonie Francji - Szampanii. Nazwa tego wina została zastrzeżona w 1911 roku.
Oprócz win z winogron produkowane są wysokoprocentowe napoje alkoholowe. Destylaty winne noszą w różnych krajach różne nazwy; w Polsce winiak lub brandy.
Najbardziej znane destylaty winne to francuskie cognac, czyli koniak i armagnac. Inne znane destylaty winne to: lozovača, loza, vinjak, pisco, rakia, arak, branntwein. Oprócz tego znanymi produktami produkowanymi na bazie wina są wermuty.
Jabłka
Sok jabłkowy to podstawowy surowiec do produkcji cydru, niskoprocentowego napoju alkoholowego o zawartości alkoholu od 1,2 do 8,5 proc., który zdobywa serca i podniebienia Polaków. Z jabłek otrzymuje się także wina jabłkowe.
W niektórych krajach destylowane są z jabłek różne wysokoprocentowe napoje alkoholowe (brandy jabłkowe), mające powyżej 40 proc. alkoholu. W Serbii produkowana jest jabukovača, w USA applejack i brandy jabłkowe, w Anglii cydr brandy. Jabłkowa brandy z regionu Normandii we Francji otrzymywana już przynajmniej od XVI wieku o nazwie calvados, uzyskała w 1942 roku ochronę prawną dla nazwy.
Wino produkowane jest też z wytłoczyn jabłkowych. Wykorzystuje się je także w procesie destylacji raki, greckiego ouzo, włoskiej grappy czy też przy sporządzaniu typowych dla niektórych krajów wysokoprocentowych alkoholi np: sambuca, tsipouro, tsikoudia, trester, marc, orujo, arak.
Żyto
Z żyta sporządza się piwo żytnie. Słód żytni do XV wieku był powszechnie wykorzystywany miast słodu jęczmiennego do warzenia piwa. Obecnie piwa produkowane z żyta przechodzą renesans i coraz częściej są produkowane, na przykład przez minibrowary.
Innym napojem uzyskiwanych z żyta jest kwas chlebowy, tradycyjny słowiański napitek wytwarzany z chleba żytniego. Ze względu na niską zawartość alkoholu (od 0,5 do 1,0 proc.) jest on dziś klasyfikowany jako napój bezalkoholowy.
Żyto wykorzystywane jest również w destylacji alkoholi wysokoprocentowych. Sporo polskich wódek produkowanych jest z tego zboża.
Również rosyjska vodka, niemiecki kornbrand są gatunkami alkoholi, przy destylacji których może być wykorzystywane żyto. Amerykańskie rye whiskey produkowane jest z zacieru z co najmniej 51-proc. udziałem żyta.
Jęczmień
Słód jęczmienny obok chmielu jest podstawowym surowcem do produkcji znanego nam piwa. Oprócz tego w niektórych krajach produkuje się z niego wino jęczmienne.
W Szkocji oraz Irlandii destylarnie wykorzystują jęczmień jako podstawowy surowiec do destylacji wysokoprocentowych napojów alkoholowych szkockiej oraz irlandzkiej whisky. W Japonii produkuje się z niego wysokoprocentowy napój mugijōchū oraz soju.
Ziemniaki
Z ziemniaków produkowane jest piwo ziemniaczane, głownie w małych browarach i browarnictwie domowym. Najczęściej jednak ziemniaki wykorzystywane są w gorzelnictwie i w bimbrownictwie.
Tradycyjnie ziemniaki są podstawowym, obok żyta, produktem służącym do destylacji wódki. Są podstawowym surowcem dla polskiej, ukraińskiej, rosyjskiej, czeskiej, szwedzkiej lub białoruskiej wódki.
Polskie, amerykańskie czy też rosyjskie standardy wymagają 40 proc. objętości alkoholu, by można było nazwać produkt wódką, podczas gdy w Unii Europejskiej minimum to 37,5 proc.
Pszenica
Jednym z podstawowych napojów alkoholowych produkowanych z pszenicy jest piwo. Słód pszeniczny jest obok jęczmiennego jednym z najczęściej wykorzystywanych surowców w warzelniach.
Już 6 tysięcy lat temu to zboże było kluczowe w warzeniu piwa, a w Polsce do końca XVIII wieku słód pszeniczny był podstawowym surowcem piwowarskim. Jednak XIX wiek przyniósł ze sobą upowszechnienie dolnej fermentacji piwa i wykorzystywanym w niej jęczmieniem, wraz z piwami jasnymi, jakie znamy. Obecnie piwa pszeniczne są coraz powszechniejsze.
Pszenica podobnie jak żyto, ziemniaki czy pozostałe gatunki zbóż wykorzystywana jest także w gorzelnictwie czy bimbrownictwie do destylacji wysokoprocentowych gatunków alkoholi: whisky, whiskey, horilki, wódki, weizenkorn, soju czy wheat whiskey.
Mleko
Alkohol można wyprodukować nawet z mleka. Tak powstaje kumys, lekko gazowany napój alkoholowy.
Cały proces jest dość skomplikowany. Mleko, a właściwie z serwatka powstała jako produkt uboczny przy produkcji twarogu, poddawana jest procesowi fermentacji przy wykorzystaniu specjalnych drożdży, które przekształcają cukier mleczny w alkohol. Uzyskany półprodukt jest następnie destylowany, mieszany i filtrowany. W ten sposób otrzymujemy niskoprocentowy trunek, który w zależności od czasu fermentacji zawiera od 1 do 3 proc. alkoholu.
W ten sposób od wieków mleko destylowały koczownicze plemiona w Azji, które produkując kumys wykorzystywały mleko jaka, ale także owiec czy osłów.