Ceny żywności najwyżej w historii, będzie jeszcze gorzej

Z opublikowanego indeksu FAO wynika, że ceny koszyka żywności wzrosły siódmy miesiąc z rzędu, osiągając najwyższy poziom od momentu, kiedy FAO w 1990 roku zaczęło publikować wyniki takich badań. W styczniu wskaźnik wyniósł 231 punktów. To o 3,4 proc. więcej niż miesiąc wcześniej.

- Nowe dane pokazują, iż presja na wzrost cen produktów żywnościowych na świecie nie ustępuje - komentuje Abdolreza Abbassian, ekonomista FAO. - W następnych miesiącach ten wskaźnik wzrośnie lub będzie się utrzymywał na obecnym poziomie.

Jak podkreśla, wysokie ceny są problemem dla krajów o niskich dochodach, cierpiących na deficyt żywności, zmuszonych ją importować. W takich krajach gospodarstwa domowe przeznaczają większą część swych dochodów na zakup jedzenia.

Indeks FAO opiera się na badaniu cen czterech rodzajów mięsa, pięciu rodzajów produktów mlecznych, zbóż, a także jedenastu różnych olejów.

Z danych organizacji w górę poszły ceny wszystkich produktów poza mięsem. Zdecydowanie największy wzrost odnotował cukier.

- Powodem jest radykalne zmniejszenie podaży na światowych rynkach - mówi w rozmowie z WP Piotr Szajner z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Jak tłumaczy ekspert, wpływ na tę sytuację mają zmiany klimatyczne. - W tych krajach, które uprawiają trzcinę cukrową, głównie w monokulturze, czynniki klimatyczne odgrywają bardzo dużą rolę.

Piotr Szajner dodaje, że swoje zrobiły też unijne reformy. Doprowadzając do zmniejszenia produkcji o 6 mln ton, Bruksela twierdziła, że cukier na świecie jest tani...

Innymi elementami wpływającymi na cukier jest produkcja alkoholu etylowego z soku gęstego z trzciny cukrowej zamiast cukru. Alkohol ten służy jako alternatywne źródło energii.

Ale to nie wszystko. - Nie można wykluczyć, że na rynku są też obecni spekulanci - powiedział Szajner.

Podobnego zdania jest minister rolnictwa i rozwoju wsi Marek Sawicki. W rozmowie z Radiem Podlasie przekonywał, że wzrost cen żywności na przełomie roku był wynikiem działań spekulacyjnych na rynkach światowych. Zdaniem ministra w drugiej połowie roku powinniśmy obserwować spadek cen surowców rolnych, co nie oznacza jednak, że będą spadać ceny żywności. - Ceny będą wysokie do wakacji. Potem okaże się, jaka wygląda produkcja cukru, czy ceny w ogóle spadną. Mogą, ale nie muszą - potwierdza Piotr Szajner.

Zbiory trzciny w Brazylii zadecydują, ile cukier będzie kosztował w kolejnych miesiącach. Zdaniem ekspertów w sezonie 2010/2011 zbiory trzciny mają być rekordowe, co oznacza, że zwiększy się produkcja. Pojawi się on jednak na giełdach dopiero na przełomie kwietnia i maja przyszłego roku, wtedy też ceny powinny spaść.

Komisja Europejska ogłosiła w środę, że jest związek między spekulacją na rynkach finansowych a wzrostem cen surowców: od ropy i gazu po zboża. Przyznała także, że należy ograniczyć to zjawisko, między innymi narzucając większą przejrzystość rynków. KE powołała komitet, w skład którego wchodzi czterech komisarzy i dziesięciu ministrów rolnictwa, przedstawiciele przetwórców, handlu i konsumentów.

Czy wzrosty na świecie przełożą się na podwyżki cen produktów żywnościowych w Polsce? - W pierwszym półroczu 2011 r. żywność podrożeje o 4-5 proc. Najwięcej wzrosną ceny mąki, oleju, warzyw i owoców - mówi w rozmowie z PAP Krystyna Świetlik z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Na wzrost cen będzie miał wpływ również VAT. Podatek ten na żywność przetworzoną spadł o 2 pkt proc., ale na surowce rolnicze wzrósł z 3 do 5 proc.
- Mogłoby się wydawać, że ma to neutralny wpływ na ceny, ale raczej należy spodziewać się, że surowce rolnicze podrożeją (także ze względu na ubiegłoroczny nieurodzaj), a produkty spożywcze nie stanieją, bo producenci raczej będą zainteresowani utrzymaniem marży - prognozuje Krystyna Świetlik.