Czym groziłaby światu techniczna niewypłacalność USA?

Kiedy w 2008 roku upadł bank Lehman Brothers wywołało to kryzys, który "zaraził" cały świat. Gdyby USA znalazły się w położeniu, w którym nie będą w stanie obsłużyć swego długu, konsekwencje byłyby znacznie bardziej poważne: zadłużenie Stanów Zjednoczonych jest 23 razy większe niż wynosiło zadłużenie Lehman Brothers we wrześniu 2008 r. - ostrzegł niedawno Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Tymczasem, żeby rynki uznały, że doszło do "technicznej niewypłacalności" USA, wystarczyłoby, by jeden jego dłużnik nie otrzymał w porę swych pieniędzy. Spadłoby zaufanie do wszystkich papierów dłużnych Ameryki - pisze "Le Figaro".

Katastrofalny wpływ takiej niewypłacalności dla globalnej gospodarki wynikałby zarówno z tego, że dolar jest pieniądzem światowych rezerw walutowych, jak i ze znaczenia, jakie dla globalnego systemu finansowego mają amerykańskie obligacje skarbowe.

USA finansują swe wydatki pożyczając pieniądze - sprzedając na aukcjach regularnie emitowane papiery dłużne o różnej zapadalności. Ameryka jest największym dłużnikiem świata - winna jest tym, którzy inwestują w jej dług publiczny 12 bln dol.

USA nigdy jeszcze nie okazały się niewypłacalna, toteż ich obligacje skarbowe uznawane są za najbezpieczniejszą inwestycję świata. Są one denominowane w dolarach - głównej walucie, którą posługują się banki centralne i instytucje finansowe na świecie. Dlatego papiery dłużne USA uznawane są za filar globalnego systemu finansowego.

"Powszechnie uważa się, że giełdy są barometrem, który mierzy kondycję gospodarki USA. Ale wart 38 bln rynek obligacji jest znacznie większy, jest też ważniejszym kołem zamachowym światowych rynków finansowych" - wyjaśnia Reuters.

Ponadto inwestorzy traktują obligacje USA jako swego rodzaju "punkt zerowy". Ryzyko związanie z wszelkimi innymi inwestycjami mierzone jest w odniesieniu do tych papierów. Dotyczy to wszelkich instrumentów finansowych, wliczając w to kredyty hipoteczne, stopy procentowe banków, oprocentowanie kart kredytowych i innych papierów dłużnych.

Gdyby doszło do technicznej niewypłacalności Ameryki, wzrosłyby koszty jej długu, innymi słowy wzrosłoby oprocentowanie obligacji. W konsekwencji wzrosłoby też oprocentowanie kredytów. Mógłby też zostać sparaliżowany rynek pożyczek międzybankowych. Obligacje USA są bowiem wykorzystywane jako zastaw w takich transakcjach, a rynek ten, zwany "repo" (transakcji warunkowego zakupu), szacowany jest na 5 bln dol.

"Jakikolwiek wstrząs na tym rynku może wywołać panikę, a to spowodowałoby rozprzestrzenianie się infekcji, ponieważ system ten jest źródłem finansowania dla wszystkich ważnych graczy finansowych na świecie" - wyjaśnia "Financial Times".

"Niezdolność (USA) do obsługi długu, nawet krótkotrwała (...) mogłaby spowodować kolosalne zakłócenie płynności i dostępu do kredytów na rynkach całego świata" - pisze "FT".

Według szefa Pimco - największego funduszu obligacji - Mohameda El-Eriana niewypłacalność USA zaszkodziłaby bardzo wielu innym rynkom. "Gwałtowny wzrost stóp procentowych, spadek podaży kredytów (...), spadek zaufania spowodowałyby prawdopodobnie silny spadek popytu i wywołały globalną recesję" - powiedział El-Erian w rozmowie z "Le Figaro".

Francuski dziennik przypomina też, że ponad 60 proc. z 6 bilionów dolarów rezerw przechowywanych przez banki centralne, to rezerwy w dolarach. W czasach kryzysu, nawet po ostatnim załamaniu finansowym w latach 2008-2009, które przyszło z USA, inwestorzy "uciekają w dolara".

Państwa finansują swoje wydatki zaciągając długi. Jeżeli dramatycznie spada zaufanie do jakiegoś państwa, zaczyna ono mieć trudności z pozyskiwaniem pieniędzy z rynku. Ale utrata zaufania rynków do długu USA miałaby globalne reperkusje - podkreśla "Le Figaro".

Dlatego też o szybkie wyjście z impasu politycznego w Waszyngtonie apelowała grupa G20, Bank Światowy, MFW, Unia Europejska, a także Chiny - główny wierzyciel Ameryki. Szef banku centralnego Francji Christian Noyer i francuski minister finansów Pierre Moscovici ostrzegali, że niewypłacalność USA zagrozi kruchemu ożywieniu gospodarczemu we Francji i w całej strefie euro.

Niewypłacalność Ameryki miałaby też wpływ na koszty kredytów dla zwykłych konsumentów - od pożyczek na kupno samochodu po kredyty hipoteczne, ponieważ uznawszy, że obligacje USA są mniej bezpieczne inwestorzy zażądaliby od nich wyższej premii, co wpłynęłoby na oprocentowanie kredytów powiązanych z amerykańskimi papierami dłużnymi - pisze Reuters.

Marta Fita-Czuchnowska