Fiskus sprawdza nawet rodzinne przelewy

Urząd skarbowy i sąd uznały, że przechowywane na rachunku pieniądze, którymi można dysponować, to depozyt nieprawidłowy obciążony 2 -proc. podatkiem. Także w najbliższej rodzinie.

To ostrzeżenie dla wszystkich, którzy beztrosko przelewają sobie środki pieniężne. Nie mogą liczyć na pobłażliwość fiskusa.

Przekonała się o tym dobitnie córka, na której konto przelano należący do ojca milion złotych. Z tej kwoty opłacone zostały drobne wydatki (np. za telefon) oraz należność wynikająca z zakupów na potrzeby działalności gospodarczej.

Urząd sprawdził historię przelewów i doszedł do wniosku, że mamy do czynienia z tzw. depozytem nieprawidłowym. Mówi o nim art. 845 kodeksu cywilnego, natomiast ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nakazuje go opodatkować 2-proc. daniną.

Od miliona wyszło 20 tys. zł plus odsetki za zwłokę.

– Osoba, na której rachunek wpłynęły pieniądze, swobodnie nimi dysponowała. A z kodeksu cywilnego wynika, że depozyt nieprawidłowy to właśnie przekazanie pieniędzy na przechowanie z prawem do korzystania z nich – tłumaczy Paweł Nocznicki, doradca podatkowy, menedżer w kancelarii Stone & Feather Tax Advisory. – Inaczej byłoby, gdyby nie mogła dysponować przekazaną kwotą, wtedy byłaby to zwykła umowa przechowania, która nie jest obciążona PCC. Problem w tym, że jeśli na rachunku znajdują się już jakieś środki, to trudno potem rozróżnić, z jakiej puli pokrywane były wydatki.

Fiskus nie miał jednak wątpliwości. Nic nie dały próby przekwalifikowania tej operacji na „użyczenie rachunku bankowego“. Nic nie pomogła też skarga do sądu.

Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (sygn. III SA/Po 108/10), jak i Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 1722/10) uznały, że rozporządzanie pieniędzmi złożonymi na rachunku przesądza o tym, iż między stronami wystąpił „stosunek prawny o cechach istotnych dla depozytu nieprawidłowego“.

Podkreśliły też, że przekazanie środków pieniężnych na rachunek córki nie jest „zdarzeniem indyferentnym prawnie“.

Co zrobić, aby uniknąć ryzyka opodatkowania rodzinnych przelewów?

– Nie ma wyjścia, trzeba odpowiednio wcześniej zadbać o sformalizowanie całej transakcji – mówi Paweł Nocznicki.

– W gronie najbliższej rodziny zdecydowanie korzystniej jest zawrzeć umowę pożyczki, która po spełnieniu pewnych warunków jest zwolniona z PCC. Żadnych fiskalnych obciążeń nie powinna powodować też umowa darowizny. Przelanie pieniędzy bez odpowiedniej umowy, choć w rodzinnych kręgach wydaje się całkiem normalnym zachowaniem, może spowodować, że fiskus sam zakwalifikuje transakcję i określi jej skutki podatkowe.

Jeśli z okoliczności sprawy i materiału dowodowego wynika, że faktycznie doszło do przekazania pieniędzy w tzw. depozyt nieprawidłowy, to trudno zakwestionować opodatkowanie takiej transakcji. Na kanwie tej sprawy pojawia się jednak pytanie, czy system prawny nie ingeruje zbyt mocno w stosunki rodzinne. Przekazywanie pieniędzy z kieszeni do kieszeni w kręgu najbliższej rodziny jest bowiem czymś zupełnie naturalnym i mam duże wątpliwości, czy to właściwe pole do interwencji fiskusa. Niestety, przepisy mu na nią pozwalają. Skutek jest taki, że osoby, które sobie pomagają, muszą nagle zapłacić – tak jak w tej sytuacji – wielotysięczny podatek.

Przemysław Wojtasik