W 2002 roku ruszył krajowy program walki z azbestem. Efekty jego działania są jednak mizerne. Od tego czasu usunięto zaledwie milion ton tego materiału.Według prawa powinny to robić gminy, spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe i prywatni właściciele domów. Jednak mieszkańcy wsi i małych miast, w których jest aż 70 proc. krajowego azbestu, nie chcą pozbywać się go na własny koszt. Często nie mają pieniędzy, a oczyszczenie 100 mkw. dachu kosztuje średnio od 1,6 do 3 tys. zł.
Teraz właściciel domu lub zarząd spółdzielni może wystąpić z wnioskiem do urzędu gminy lub miasta o dotację na usunięcie azbestu. W przypadku prywatnych osób może on pokryć nawet 80 proc. kosztów przedsięwzięcia (opłaty dla wyspecjalizowanej firmy, transportu i złożenia odpadów azbestowych na składowisku). Problem w tym, że sumy, jakie samorządy przeznaczają na ten cel, są mizerne. Niewielka liczba osób ma szansę dostać dofinansowanie. Radom w tym roku wyda na dotacje 300 tys. zł.
Pieniądze przeznaczy dla 43 prywatnych osób, wspólnot i spółdzielni. To bardzo mało, biorąc pod uwagę fakt, że na wschodzie kraju, głównie w regionie mazowieckim i lubelskim, jest najwięcej azbestu. _ Trzeba przyspieszyć działania w całym regionie. Liczymy, że w najbliższych 5 latach uda się usunąć 35 proc. azbestu _- mówi Małgorzata Krzyżanowska z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego. A to uda się tylko pod warunkiem że gminy będą miały więcej pieniędzy. Jest duża szansa, że uzyskają na ten cel dotację z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wcześniej jednak polski rząd musi przeprowadzić inwentaryzację budowli zawierających azbest i przekazać ją do Brukseli. Robi to wspólnie z gminami. Spis jest gotowy w 80 procentach. W pełni będzie gotowy za rok lub dwa.
Tymczasem, jak twierdzą eksperci, czasu jest coraz mniej. _ Do 2032 r. trzeba całkowicie oczyścić kraj z azbestu. Zanim korozja wiekowych już materiałów budowlanych, zawierających azbest, odsłoni jego szkodliwe włókna _- mówi prof. dr hab. Jerzy Dyczek, przewodniczący rady programowej krajowego programu usuwania azbestu. Niezabezpieczony azbest kruszy się, a jego drobiny unoszą się w powietrzu, i wtedy zaczyna być niebezpieczny dla zdrowia. Włókna dostają się do płuc i mogą powodować raka lub pylicę. Zdarza się to nawet u osób, które przez krótki okres stykały się z tym szkodliwym materiałem.
Marta Biernacka, Tomasz Jurczak
POLSKA Gazeta Krakowska
