Jak kupić samochód za unijne pieniądze

Finansowanie zakupu środków transportu z funduszy Unii Europejskiej jest szczególnie delikatną kwestią. Wynika to z istnienia odrębnej polityki transportowej UE i objęcia jej specyficznymi przepisami, w tym dotyczącymi pomocy publicznej. Dlatego, badając szansę uzyskania unijnej dotacji na zakup pojazdów, trzeba dokonać podstawowego rozróżnienia. Inaczej będą bowiem traktowane firmy działające w sektorze transportu, a inaczej wszystkie pozostałe, czyli takie, które nie oferują takich usług.

W sektorze transportu istnieją niewykorzystane moce oraz występują specyficzne problemy związane z możliwością naruszenia warunków konkurencji. Dlatego właśnie, jak możemy przeczytać w jednym z najnowszych rozporządzeń unijnych, koszty kwalifikowane inwestycji realizowanej przez takie firmy nie powinny obejmować środków transportu i urządzeń transportowych (rozporządzenie Komisji [WE] nr 800/2008 z 6 sierpnia 2008 r.).

Mówiąc wprost, firmy transportowe nie mogą się ubiegać o dotacje na zakup samochodów – ani osobowych, ani ciężarowych. Wyjątkiem mogą być przedsięwzięcia realizowane przez mikroprzedsiębiorstwa na terenach wiejskich, i do tego z zastrzeżeniem, że nie są one finansowane z funduszy strukturalnych, lecz ze środków polityki rolnej.

_ O dotacje unijne na zakup pojazdów mogą się natomiast ubiegać podmioty, które nie wykonują działalności w sektorze transportowym _– wskazuje Marta Jasińska z Abbeys EDF. _ Jednak warunkiem otrzymania wsparcia jest wykazanie, że kupowane samochody stanowią niezbędny element przed- sięwzięcia i zostaną wykorzystane zgodnie z jego celem _ – dodaje Joanna Hejft-Wolska z Deloitte.

Co z tego wynika? Po pierwsze, o refundację wydatków związanych z nabyciem pojazdów mogą się ubiegać tylko te firmy, które nie prowadzą działalności w sektorze transportu. Po drugie, zakup samochodu nie może być jedynym elementem projektu, a już na pewno nie może być jego głównym celem.

_ Pojazd musi być niezbędny do osiągnięcia głównego celu inwestycji _ – podkreśla Marta Jasińska. Zatem przygotowując wniosek, przedsiębiorca musi jednoznacznie wykazać, że bez środka transportu nie uda się osiągnąć zakładanego rezultatu. Ponadto trzeba zadeklarować, że samochód będzie używany tylko w celu realizacji projektu. Dlatego, jak wskazuje Joanna Hejft-Wolska, przedsiębiorca musi również przedstawić wiarygodną metodę weryfikacji takiego wykorzystania.

Ponadto przedsiębiorca musi pamiętać, że nieco inne zasady mogą obowiązywać w zależności od tego, z jakiego źródła pozyskuje dotację. Czy jest to program krajowy (np. „Innowacyjna gospodarka”) czy jeden z programów regionalnych.

W niektórych województwach programy regionalne dodatkowo wskazują bowiem dopuszczalne kody według klasyfikacji środków trwałych. Wtedy zakup pojazdów musi się ograniczać tylko do wymienionych kategorii.

Potencjalni beneficjenci są czasem również informowani o dodatkowych preferencjach instytucji zajmujących się przyjmowaniem i oceną wniosków. Przykładowo mogą one żądać zastosowania wiarygodnej metody weryfikacji wykorzystania środka transportu, wyłączając np. ręczne zapisy w karcie przebiegu pojazdu.

Na terenach wiejskich

Warto pamiętać, że oprócz funduszy strukturalnych, takich jak Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, który finansuje głównie regionalne programy operacyjne, lub PO "Innowacyjna gospodarka", w Polsce realizowany jest również Program Rozwoju Obszarów Wiejskich.

_ Rządzi się on nieco innymi prawami. Przykładowo środki transportu mogą być kosztem kwalifikowanym w działaniu "Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej" _ – mówi Joanna Hejft-Wolska. Ponadto PROW przewiduje możliwość zakupu przez mikroprzedsiębiorców działających w sektorze usług transportowych na terenach wiejskich środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych przeznaczonych do przewozu mniej niż ośmiu osób łącznie z kierowcą.

Firma prowadząca działalność w sektorze usług dźwigowych ubiegała się o dotację na wprowadzenie na rynek innowacyjnej usługi dźwigowej. Jednak aby osiągnąć ten cel, potrzebowała nie tylko żurawi, lecz także pojazdów do transportu ciężkiego sprzętu. Dlatego w projekcie ujęła koszty związane z zakupem ciągników siodłowych i naczep ponadgabarytowych. Uzasadniała, że pojazdy te są jej niezbędne do świadczenia nowej usługi dźwigowej (główny cel projektu) i bez tego zakupu cały projekt legnie w gruzach.

Zakup tych pojazdów został jej zrefundowany. Firma musiała dodatkowo wyraźnie zadeklarować, że nie będzie wykorzystywać ich do świadczenia usług transportowych.

Michał Kołtuniak
Rzeczpospolita