Zarobki klasy średniej. Tyle musisz zarabiać, by do niej należeć
Polacy często myślą o sobie jako o części mitycznej klasy średniej. Wyniki badań wskazują, że trzy czwarte respondentów uważa, że zalicza się do tej grupy. Powstaje jednak pytanie: czy do tej przynależności wystarczają średnie krajowe zarobki, czy też są potrzebne inne czynniki?
Według danych z badań przeprowadzonych przez CBOS, aż 75 proc. Polaków postrzega siebie jako członków klasy średniej. Definicja tej grupy społecznej nie jest jednoznaczna, jako że czerpie zarówno z socjologii, jak i ekonomii. Mimo to wielu Polaków jest przekonanych, że do niej należy. Istnieje jednak wiele metod, które mogą precyzyjnie określić czy rzeczywiście tak jest.
Klasa średnia, czyli kto?
Portal INNPoland.pl sugeruje, że jednym ze sposobów ustalenia przynależności do klasy średniej jest wskaźnik EHDI (Equivalised Household Disposable Income), który został uwzględniony w analizie Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Wskaźnik ten wylicza się poprzez podzielenie dochodu gospodarstwa domowego przez pierwiastek liczby jego członków. W przypadku rodziny z dwoma dorosłymi i dwójką dzieci najpierw sumuje się dochody rodziców, a następnie dzieli przez 2. Dla rodzin trzyosobowych, wartość dzieli się przez 1,7.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Euro w UE. Fenomen wspólnej waluty. "Ewidentne korzyści"
Biorąc pod uwagę powyższe obliczenia, Polski Instytut Ekonomiczny wyliczył, że w 2019 roku osoby z rodzin, w których EHDI wynosił od 67 do 200 proc. mediany zarobków w kraju, czyli około 3827 złotych, były klasyfikowane jako klasa średnia. Oznaczało to, że do tej grupy należały osoby zarabiające od 2564 zł do 5774 zł na osobę. Wynikało to z szacunków, w których pięć lat wcześniej, 54 proc. Polaków w wieku od 24 do 64 lat zaliczano do klasy średniej.
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) proponuje inną metodę obliczeń, sugerując, że do klasy średniej należą gospodarstwa domowe, w których dochód na osobę wynosi od 75 do 200 proc. mediany zarobków w danym państwie. W 2019 roku, przy medianie zarobków wynoszącej 3827 złotych, do klasy średniej przypisanych było mniej osób. W przypadku rodziny składającej się z dwóch dorosłych i dwójki dzieci łączne zarobki rodziców byłyby dzielone nie na 2, a na 4. W trzyosobowej rodzinie z jednym dzieckiem dochód dzielono by nie na 1,7, lecz na 3. Kryterium przynależności do klasy średniej nie wynosiłoby 67 proc. mediany, lecz 75 proc.
Sprawdź, czy zaliczasz się do klasy średniej
Te obliczenia odnoszą się do sytuacji sprzed pięciu lat. Problem polega na tym, że Główny Urząd Statystyczny (GUS) publikuje dane o medianie zarobków tylko raz na dwa lata. Z ostatnich dostępnych informacji wynika, że w październiku 2022 roku mediana wynagrodzeń zatrudnionych w podmiotach gospodarki narodowej (zatrudniających co najmniej 10 osób) wyniosła 5701,62 zł.
Zakładając, że mediana wzrastała w takim samym tempie jak średnie zarobki w przedsiębiorstwach, w ciągu czterech lat pensje zwiększyły się o 40 proc. Na tej podstawie INNPoland.pl szacuje, że mediana wynosi obecnie prawdopodobnie 7967 złotych.
To oznacza, że jeśli pracownik zarabia więcej niż 6 tysięcy zł brutto, to obecnie należy do klasy średniej. OECD oblicza dochód brutto w gospodarstwach domowych w przeliczeniu na osobę, uwzględniając siłę nabywczą. W 2022 roku wynosił on w Polsce 32 200 dolarów. Dwa lata temu do klasy średniej należały osoby, które zarabiały średnio ponad 11 800 zł miesięcznie. Gdyby przyjąć 75-200 proc. mediany, do klasy średniej zaliczałyby się osoby, których dochód na osobę wynosił co najmniej 8 880 zł.
Mając na uwadze te różnorodne obliczenia, warto zaznaczyć, że istnieje także inny wskaźnik pokazujący zarobki. Jak informowaliśmy w WP, według danych GUS w 2023 roku średnie wynagrodzenie w Polsce wyniosło 7155,48 złotych brutto. "Obserwator Gospodarczy" przewiduje, że w ciągu kilku lat przeciętna płaca przekroczy barierę 10 tysięcy złotych. Jednak ten wskaźnik również nie jest doskonały, podobnie jak matematyczne łamigłówki dotyczące klasy średniej, nie są w pełni dokładne.
Dlaczego? Ponieważ przy obliczaniu średniej krajowej GUS bierze pod uwagę sektor przedsiębiorstw, czyli firmy, które zatrudniają co najmniej 9 pracowników. W statystykach nie uwzględniono małych firm, zarobków nauczycieli, administracji publicznej czy opieki zdrowotnej. W rezultacie GUS oblicza przeciętne wynagrodzenie na podstawie zarobków 6,5 miliona pracowników. Tymczasem w Polsce pracuje około 17 milionów osób.