Małopolska/W 2015 r. zrealizowano ponad 10 tys. inwestycji ograniczających niską emisję

"Polityka proekologiczna prowadzona przez władze Małopolski przynosi pierwsze efekty" - ocenia wicemarszałek Małopolski Wojciech Kozak."Przed nami nadal dużo pracy. Ważnym momentem będzie wejście w życie uchwały antysmogowej dla Krakowa, która zacznie obowiązywać od 1 września 2019 roku. Liczymy, że do tego czasu radykalnie wzrośnie liczba zlikwidowanych starych pieców węglowych" - dodał.

Liderem w walce z niską emisją jest Kraków, gdzie w minionym roku zlikwidowano najwięcej pieców węglowych i przeprowadzono termoizolację największej liczby budynków. 24 małopolskie gminy nie zrobiły nic, choć zgodnie z programem ochrony powietrza w Małopolsce powinny.

Inwestycje z zakresu ochrony powietrza obejmowały w Małopolsce: stosowanie odnawialnego źródła energii (5 tys. 260) likwidację kotłów na paliwo stałe (4 tys. 446 sztuk), termomodernizację budynków (667) oraz modernizację sieci ciepłowniczej (30).

Najpopularniejszymi instalacjami zastępującymi piece węglowe są kotły gazowe - w 2015 roku stanowiły one 66 proc. wymienianych urządzeń. Alternatywą było podłączenie do sieci ciepłowniczej (20 proc. przeprowadzonych inwestycji) lub montaż niskoemisyjnych kotłów na paliwa stałe (11 proc.). Zaledwie 3 proc. mieszkańców, którzy likwidowali stare piece, wybrało ogrzewanie elektryczne.

Najwięcej starych pieców węglowych zlikwidowano, jak podano w raporcie, w Krakowie (2918), Suchej Beskidzkiej (476), Nowy Sączu (200) i Tarnowie (136). Po kilkadziesiąt pieców wymieniono na inne źródła ciepła w Andrychowie, Jordanowie, Miechowie, Kętach, Chrzanowie, Chełmku, Libiążu, Wieprzu i Trzebini.

W sumie spośród 90 gmin, gdzie zgodnie z programem ochrony powietrza dla Małopolski, powinny być likwidowane stare urządzenia grzewcze na paliwa stałe, działania takie podjęto tylko w 37. Tymczasem jak założono w programie do 2023 r. wymiana powinna objąć 155 tys. pieców, w latach 2013-15 znikło nieco ponad 10 tys.

Według raportu znacznie wzrosło zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii. W 2015 r. zostały one wykorzystane w 5 tys. 260 obiektach (w 2014 r. było to 4 tys. 41 budynków, a w 2013 - 407). Najwięcej inwestycji w OZE przeprowadzono w gminach: Kamienica (699 obiektów), Wieliczka (439 obiektów), Mszana Dolna (380 obiektów), Niepołomice (321 obiektów), Myślenice (319 obiektów) oraz Skawina (315 obiektów). W 99 proc. przypadków postawiono na panele słoneczne, a realizacja inwestycji odbywała się głównie dzięki środkom ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.

Termoizolacja dotyczyła 239 budynków publicznych i 428 mieszkalnych. Większość z tych inwestycji - 412 przeprowadzono w Krakowie. Na pełną termoizolację obejmująca równoczesne docieplenie ścian, stropów i wymianę okien zdecydowało się tylko 9 proc. inwestorów. Najpopularniejsza była wymiana okien (65 proc. budynków), zaś ocieplenie ścian lub stropodachu zastosowano w 21 proc. obiektów.

Rozbudowa sieci ciepłowniczych była prowadzona w Andrychowie, Kętach, Krakowie, Nowym Sączu, Nowym Targu, Olkuszu, Oświęcimiu i Zakopanem.

W 44 gminach - jak napisano w raporcie - podjęto działania, by mieszkańcy nie spalali odpadów. Kontrole prowadzili strażnicy miejscy, policjanci, w niektórych gminach brali w nich udział także urzędnicy. Krakowscy strażnicy miejscy przeprowadzili ponad 2,5 tys. kontroli instalacji grzewczych w budynkach mieszkalnych i usługowych. Stwierdzono 392 przypadki spalania odpadów komunalnych, 216 sprawców ukarano mandatami, 174 osoby pouczono, a wobec dwóch skierowano wnioski o ukaranie do sądu.

Gminy coraz częściej decydują się także na rozwój komunikacji zbiorowej, budowę nowych linii i wymianę starego taboru m.in. na zakup autobusów zasilanych gazem ziemnym - jak w Chrzanowie i Libiążu, spełniających normy emisji zanieczyszczeń EURO 6 (Tarnów, Kraków) i z silnikami elektrycznymi (Kraków).

Według przekazanych do Urzędu Marszałkowskiego sprawozdań żadnych inwestycji mających na celu redukcję niskiej emisji nie zrealizowały w zeszłym roku 24 gminy spośród 90 zobowiązanych do tego w programie ochrony powietrza.

Koszty realizacji inwestycji związanych z ograniczeniem emisji w 2015 r. oszacowano na 235 mln zł, z czego 125 mln zł to dofinansowanie zewnętrzne. Największe nakłady finansowe poniósł Kraków i to on osiągnął największy efekt ekologiczny - redukcję emisji pyłu zawieszonego PM10 o 102,5 tony w skali roku (102,55 Mg/rok).

W 2015 roku na ośmiu z 19 stacji pomiarowych w Małopolsce przekroczona została wartość dopuszczalnego stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 wynosząca 40 mikrogramów/m sześc. - podano w raporcie. Najwyższe poziomy stężeń zanotowano w Krakowie na stacji komunikacyjnej przy al. Krasińskiego i przemysłowej przy ul. Bulwarowej w Nowej Hucie, a także w Kętach, Nowym Sączu, Skawinie i Tuchowie. W porównaniu do roku 2014 średnioroczne stężenia pyłu PM10 utrzymują się na podobnym poziomie, a od roku 2013 można zauważyć tendencję spadkową, z wyjątkiem stacji w Krakowie na al. Krasińskiego i w Nowej Hucie.