MPiPS: żłobek jest w co dziesiątej gminie w Polsce

Jak powiedziała Janina Szumlicz, dyrektor departamentu polityki rodzinnej w MPiPS, sprawozdanie dot. form opieki nad dziećmi do lat trzech dotyczy pierwszej połowy roku. Zaznaczyła, że dane mogą być niepełne, gdyż dotyczą tylko zarejestrowanej działalności.

Szumlicz poinformowała, że na koniec czerwca w całym kraju było 646 żłobków; natomiast pod koniec 2010 r. było ich 392. Podkreśliła, że wszystkie żłobki są zlokalizowane w 211 gminach, czyli blisko 10 proc. gmin w kraju. Placówki mieszczą się w większości w dużych aglomeracjach, w których ze względu na najwyższą aktywność zawodową zapotrzebowanie na żłobki jest największe.

Szumlicz powiedziała, że 60 proc. żłobków zostało utworzonych przez gminy, 30 proc. przez osoby fizyczne a 5,7 proc. przez inne podmioty, czyli np. firmy. Dodała, że 77 proc. żłobków otrzymywało dotacje z budżetów gmin. W dotowanych placówkach pracowało 9 tys. osób, z czego większość to opiekunowie; pielęgniarki stanowiły 17 proc. zatrudnionych; ok. 30 proc. to tzw. zatrudnienie towarzyszące. Na jednego opiekuna przypadało średnio prawie siedmioro dzieci (ustawa przewiduje, że może to być ośmioro dzieci).

53 proc. żłobków pracowało przez 10 godz. dziennie; pozostałe dłużej. Szumlicz oceniła, że to praca zawodowa rodziców, do której należy doliczyć niekiedy czas dojazdu, wymusza potrzebę pozostawienia dziecka w placówce dłużej niż 10 godz. Podkreśliła, że za ponadwymiarową opiekę rodzice ponoszą dodatkowe opłaty.

Przeciętny, miesięczny koszt utrzymania jednego miejsca w żłobku wyniósł 1033 zł, z czego 888 zł to przeciętny koszt pobytu dziecka, a 122 zł - wyżywienia. 23 zł to pozostałe koszty związane z remontem i doposażeniem placówki. Średnio rodzice za miejsce w żłobku płacili 328 zł miesięcznie, czyli ponosili ok. 30 proc. kosztów.

Blisko 70 proc. dzieci w żłobkach ma powyżej 2. roku życia (w żłobku można umieścić dziecko począwszy od 20. tygodnia życia). 46 proc. dzieci ma od dwóch do trzech lat; 23 proc. ma więcej niż trzy lata.

69 klubów dziecięcych zarejestrowano w 55 gminach; 80 proc. z nich prowadziły osoby fizyczne; 13 proc. gminy. 20 klubów (377 miejsc) otrzymywało dotacje z budżetów gmin.

Na jednego pracownika przypadało około siedmiorga dzieci (ustawa dopuszcza ośmioro). Przeciętnie miesięczny koszt utrzymania miejsca w klubie dziecięcym to 647 zł, z czego 467 zł to koszt pobytu a 128 zł koszt wyżywienia. Gminy finansowały ok. 40 proc. kosztów miejsca w klubie dziecięcym. 75 proc. dzieci w klubach dziecięcych miało powyżej 2. roku życia.

Jak oceniła Szumlicz, forma opiekuna dziennego w najmniejszym stopniu przebija się na rynek usług. Do połowy roku było zatrudnionych 18 opiekunów dziennych w gminach woj. małopolskiego i woj. wielkopolskiego. Osoby te opiekowały się 40 dziećmi; na jednego dziennego opiekuna przypadało dwoje dzieci (ustawa przewiduje do pięciorga dzieci). Wynagrodzenie dla opiekuna w przeliczeniu na jedno dziecko to 470 zł, a koszty ponoszone przez rodziców 305 zł.

Szumlicz powiedziała, że od października ub. roku wzrosła z ok. trzech tysięcy liczba legalnie zatrudnionych niań do 8,4 tys. w pierwszej połowie 2012 r.

Zwróciła uwagę, że dla gmin problemem nie jest tworzenie nowych miejsc opieki nad dziećmi, ale ich utrzymanie. Poinformowała, że na ten cel przeznaczono dodatkowe 50 mln zł, co łącznie da kwotę 101 mln zł na wydatki gmin związane z tworzeniem i trzymaniem miejsc opieki nad dziećmi do lat trzech.

Szumlicz powiedziała też, że w konsultacjach społecznych jest projekt nowelizacji ustawy o formach opieki nad dziećmi do lat trzech. Dodała, że umożliwi on organizacyjne łączenie żłobków z przedszkolami i szkołami. Kolejną zmianą będzie dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi w 80 proc. z budżetu państwa, a w 20 proc. z budżetu gminy (obecnie dofinansowanie państwa może wynieść maksymalnie połowę kosztów) - co ma pomóc biedniejszym gminom. Doprecyzowane mają zostać także m.in. przepisy dotyczące zbierania danych osobowych.

Zmiany dot. udziału w finansowaniu nowych żłobków przez budżet państwa i samorządy (lub prywatnego inwestora) zapowiedział w piątek premier Donald Tusk.

Zakładanie klubów dziecięcych, sprawowanie opieki przez opiekunów dziennych, uproszczoną procedurę zakładania żłobków umożliwiła ustawa o formach opieki nad dziećmi do lat trzech, która weszła w życie w kwietniu ub. roku. Z kolei od października ub. roku legalnie zatrudnionym nianiom, budżet państwa opłaca składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) i zdrowotne od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.