MS ws. Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych (komunikat)

22.08. Warszawa - Wydział Informacji Ministerstwa Sprawiedliwości informuje:

Minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski oraz przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek zainaugurowali dzisiaj obchody Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. Główne uroczystości, w których udział weźmie premier Donald Tusk - już jutro w Warszawie, 23 sierpnia 2011 r. w Muzeum Powstania Warszawskiego.

- 2011 rok, w kontekście naszej roli na arenie europejskiej, jest dla Polski momentem szczególnym. To teraz sprawujemy prezydencję. To u nas, w Warszawie już jutro - 23 sierpnia, po raz pierwszy w historii obchodzony będzie Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych - powiedział dzisiaj minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski. - Polska prezydencja objęła nad tym wydarzeniem patronat. Uroczystości odbywać się będą w miejscu szczególnym, szczególnie symbolicznym - w Muzeum Powstania Warszawskiego - dodał.

Na szczeblu unijnym - o czym dzisiaj przypomniał przewodniczący PE Jerzy Buzek - szczególnie aktywną rolę w staraniach o upamiętnienie ofiar reżimów totalitarnych odgrywał Parlament Europejski, m.in. dzięki inicjatywom polskich deputowanych takich jak Bronisław Geremek.

- Już we wrześniu 2008 r. Parlament Europejski zaproponował, by dzień 23 sierpnia ogłosić Europejskim Dniem Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych w celu upamiętnia ofiar masowych deportacji i eksterminacji, a jednocześnie ściślejszego zakorzenia demokracji oraz wzmocnienia pokoju i stabilizacji - powiedział Jerzy Buzek.

2 kwietnia 2009 r. Parlament Europejski uchwalił rezolucję o europejskim sumieniu i totalitaryzmie, w której podkreślono fakt, że bez prawdy i pamięci nie można doprowadzić do pojednania. W rezolucji Parlament Europejski potępia zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione przez reżimy totalitarne i autorytarne oraz wyraża poszanowanie dla ofiar tych zbrodni.

Także Rada Europejska podejmowała działania zmierzające do propagowania pamięci o zbrodniach popełnionych przez reżimy totalitarne. W przyjętym w grudniu 2009 r. programie sztokholmskim, czyli jednym z najważniejszych dokumentów programowych europejskiego obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości stwierdza, że: "Unia to obszar wspólnych wartości, których nie da się pogodzić ze zbrodniami ludobójstwa, zbrodniami przeciwko ludzkości i zbrodniami wojennymi, w tym zbrodniami popełnionymi przez reżimy totalitarne. Każde państwo członkowskie stosuje własne podejście do tych kwestii, ale aby pojednanie było możliwe, pamięć o takich zbrodniach musi być pamięcią zbiorową i wspólną - w miarę możliwości dla nas wszystkich - i przez nas wszystkich pielęgnowaną. Do obowiązków Unii należy tworzenie warunków sprzyjających pojednaniu".

Wkładem Komisji Europejskiej w działania na rzecz propagowania pamięci o ofiarach zbrodni popełnionych przez reżimy totalitarne była publikacja w grudniu 2010 r. raportu "Pamięć o zbrodniach popełnionych przez reżimy totalitarne w Europie". Komisja uważa, że istotne znaczenie ma usunięcie braków w wiedzy na temat totalitarnej przeszłości wszystkich państw członkowskich, a w szczególności na temat okresu, w czasie którego Europa Wschodnia i Zachodnia podzielone były na dwa odmienne światy. Pamięć i wiedza o tragicznej przeszłości oraz o zbrodniach popełnionych przez reżimy totalitarne powinny zjednoczyć narody Europy.

Na bazie tych wszystkich działań, w czerwcu tego roku Rada Ministrów UE ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych przyjęła "Konkluzje w sprawie pamięci o zbrodniach popełnionych przez reżimy totalitarne w Europie". Zgodnie z nimi, należy zapewnić sprawiedliwe traktowanie ofiar wszystkich reżimów totalitarnych oraz w stosowny sposób zapobiegać wszelkim zbrodniom popełnianym przez te reżimy. Dokument ten podkreśla rolę Unii Europejskiej w ułatwianiu, wymianie i propagowaniu inicjatyw służących zbiorowemu upamiętnianiu tych zbrodni. W konkluzjach zwrócono się do państw członkowskich m.in. o podjęcie, bądź wsparcie inicjatyw edukacyjnych i informacyjnych skierowanych do społeczeństwa, dotyczących reżimów totalitarnych.

- O tym, jak istotna jest edukacja społeczeństwa, świadczą wydarzenia ostatnich miesięcy. Smutnym przykładem na opanowanie umysłu przez nienawiść jest masakra na wyspie Utoya w Norwegii. Sprawca ataku Anders Breivik - były członek prawicowej Partii Postępu (FrP) w swoim manifeście pisał, iż "wielokulturowość to nazizm naszych czasów. To nie ja jestem rasistą, faszystą ani nazistą". Wprawdzie jest to przykład skrajny, ale jednocześnie symptomatyczny, który pokazuje, że musimy należycie w dalszym ciągu dbać o świadomość zbrodni popełnianych przez reżimy totalitarne i propagowanie wspólnej pamięci o nich - powiedział minister Krzysztof Kwiatkowski.

- Ministrom sprawiedliwości przypada szczególna rola w tym zakresie, np. przez inicjowanie regulacji prawnych, które mogą zapobiegać wypaczaniu historii, inicjowanie wspólnie z właściwymi jednostkami postępowań, które mogą doprowadzić do wyjaśnienia niektórych bolesnych zagadek, czy wreszcie poprzez stworzenie właściwego klimatu do prawnej współpracy - dodał.

Dlatego z inicjatywy polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości już jutro w ramach obchodów Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych spotkają się ministrowie sprawiedliwości państw członkowskich UE. Data uroczystości nie jest przypadkowa. 23 sierpnia to dla wielu mieszkańców Unii Europejskiej data odzwierciedlająca istotę tragedii, które miały miejsce w XX wieku. Dzień, w którym Hitler i Stalin podpisali pakt dzielący Europę, a którego konsekwencją była II wojna światowa.

- Chcemy, aby Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych był zapamiętany i odpowiednio obchodzony. Jesteśmy to winni ofiarom nazizmu i komunizmu oraz pamięci ofiar holokaustu, który był zbrodnią o niespotykanej w świecie skali. Uznanie pamięci o ofiarach minionych tragedii jest istotnym elementem wspólnego dziedzictwa zjednoczonej Europy - powiedział Krzysztof Kwiatkowski.

Jutrzejsze uroczystości będą zmierzać do przyjęcia przez uczestników wspólnej deklaracji - Deklaracji Warszawskiej z okazji Europejskiego Dnia Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. Jednym z jej głównych celów jest wskazanie na konieczność edukowania społeczeństwa, by uniknąć w przyszłości powyżej opisanych zdarzeń. Co istotniejsze, dokument ten będzie symbolem wzajemnego zrozumienia i solidarności w kontekście trudnych i bolesnych doświadczeń związanych z reżimami totalitarnymi.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść.(PAP)

kom/ aja/