Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników. Za co płaci firma?

Jednym z podstawowych obowiązków ciążących na pracodawcy jest ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Pracodawcy często sami występują z propozycjami dotyczącymi sfinansowania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych, między innymi poprzez finansowanie kosztów studiów podyplomowych, kursów, seminariów. Wykształcony pracownik stanowi niejako element dodatni pracodawcy, wobec czego koszt pokrycia różnego rodzaju szkoleń w przeważającej części mu się zwróci. Szkolenie pracowników jest istotnym elementem zarządzania personelem, służącym doskonaleniu kwalifikacji zawodowych i zwiększaniu efektywności pracy.

Jak podaje Business Insider, w ciągu pierwszego tygodnia pracy firma musi poinformować zatrudnionego m.in. o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej w przedsiębiorstwie i o prawie pracownika do szkoleń, jeżeli zatrudniający je zapewnia. Część kursów musi być sfinansowana przez pracodawcę i wliczana do czasu pracy, czyli pracownik dostanie za nie wynagrodzenie. Takie doprecyzowanie przepisów wprowadziła ostatnia nowelizacja Kodeksu pracy, która weszła w życie 26 kwietnia 2023 r.

Nowelizacja Kodeksu pracy wdrażająca do polskiego systemu prawnego dyrektywę work-life balance od 26 kwietnia 2023 r. wprowadziła regulacje dotyczące rozliczania czasu pracy i kosztów szkoleń pracowników.

Szkolenia pracowników powinny w miarę możliwości odbywać się w ich godzinach pracy. Jeśli nie jest to możliwe i pracownik uczestniczy w szkoleniu poza jego normalnymi godzinami pracy, czas takiego szkolenia należy wliczyć do czasu pracy szkolącego się pracownika. Kodeks pracy wyraźnie precyzuje, że zasady w nim uregulowane, dotyczące rozliczania czasu pracy za okres uczestnictwa w szkoleniu, odnoszą się do tych szkoleń, które są niezbędne do wykonywania określonego rodzaju pracy lub pracy na określonym stanowisku, a także odbywają się na podstawie polecenia przełożonego lub wynikają z postanowień:

• układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia zbiorowego;
• regulaminu;
• przepisów prawa;
• umowy o pracę

Dopiero w sytuacji, gdy nie ma możliwości, aby pracownik wziął udział w szkoleniu w stałych godzinach pracy, pracodawca może skorzystać z możliwości wysłania zatrudnionego na zajęcia w innym czasie. Pracodawca, który musi skierować pracownika na szkolenie poza jego normalnymi godzinami pracy, ma obowiązek zaliczyć czas spędzony na takim szkoleniu do czasu pracy.

Przez pojęcie kwalifikacji zawodowych należy rozumieć ogół umiejętności i predyspozycji, które powodują, że dana osoba może pracować w konkretnym charakterze, na wskazanym stanowisku. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się jako zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

Według portalu Poradnik Przedsiębiorcy, pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:

• urlop szkoleniowy (w przypadku zdawania egzaminów eksternistycznych, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu zawodowego, oraz na przygotowanie pracy dyplomowej, a także przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego);

• zwolnienie z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania

Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Nie jest to jednak równoznaczne z zaliczeniem czasu podnoszenia kwalifikacji do czasu pracy. Nie jest to wynagrodzenie za pracę, lecz za czas zwolnienia od pracy.

Jeżeli obowiązkowe szkolenie odbywa się w dniu wolnym od pracy, czas ten może być uznany za pracę w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy. Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi całego dnia wolnego, nawet jeśli szkolenie w dzień wolny od pracy trwało krócej niż dobowy czas pracy danego pracownika - czytamy na portalu dla przedsiębiorców.