Projekt dot. koncesji na węgiel skierowany do podkomisji

To jeden z trzech projektów ustaw, które mają na celu uporządkowanie problemu importu rosyjskiego węgla do Polski.

Przewodniczący komisji Andrzej Czerwiński (PO) powiedział, że projekt ma ograniczyć nieuczciwą konkurencję w tym sektorze, szczególnie prowadzoną przez dostawców węgla z Rosji. "Planujemy wprowadzić koncesje na obrót węglem, do tej pory sprzedaż nie wymagała koncesji. (...) Obrót węglem nie zawsze prowadzony jest z zasadami uczciwej konkurencji" - mówił.

Podczas posiedzenia poseł Piotr Naimski (PiS) zapowiedział, że zaproponuje poprawkę do projektu ustawy. "Będę postulował poprawkę, która będzie ustalała kryteria dla udzielania koncesji, np. uwzględnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju" - zaznaczył.

Pomimo znacznych zapasów wydobytego węgla do Polski sprowadzany jest surowiec, w szczególności i z Federacji Rosyjskiej. W 2013 r. zaimportowano do Polski ok. 10,8 mln ton węgla (wzrost o ponad 6 proc. w stosunku do 2012 r.), a w okresie 5 miesięcy 2014 r. już 4,3 mln ton. Węgiel krajowy wypierany jest przez węgiel importowany, szczególnie z Federacji Rosyjskiej, ze względu na konkurencyjną cenę. Węgiel importowany do Polski nie ma certyfikatów jakościowych i wykorzystywany jest przede wszystkim w gospodarstwach domowych.

Obecnie do prowadzenia handlu węglem wystarcza wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Zdaniem autorów projektu powoduje to, że działalność mogą podejmować także nieuczciwi sprzedawcy, wykorzystujący m.in. niewiedzę klientów i oferujący im towar inny niż jest przez nich deklarowany. Dotyczy to głównie węgla z importu.

Badania określające jakość węgla wykonywane są przez jednostki certyfikujące na zlecenie producentów i dotyczą konkretnych partii (dostaw). Sprzedawca węgla powinien posiadać certyfikat jakościowy określający podstawowe parametry węgla, takie jak: wartość opałową, zawartość popiołu, siarki i na żądanie okazywać go kupującemu.

Sieci dystrybucyjne krajowych producentów surowca oraz sprzedawcy zrzeszeni w Izbie Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla dysponują takimi certyfikatami, wydawanymi przy wprowadzaniu towaru do obrotu przez kopalnię. Natomiast w praktyce, przy sprzedaży łańcuchowej, prowadzonej poprzez licznych pośredników, certyfikat z reguły nie jest już przekazywany kolejnym kupującym. Często sprzedawcy węgla robią mieszanki, w skład których wchodzi polski i rosyjski surowiec, a ostatecznie węgiel sprzedawany jest jako polski.

Proponowana regulacja ma za zadanie wyeliminować nieuczciwą konkurencję. Przyjęto, że koncesje będzie wydawał Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, który dysponuje pełną wiedzą o ilości i jakości węgla w obrocie, ilości przedsiębiorców prowadzących taką działalność oraz będzie miał wgląd do sposobu prowadzenia tej działalności (kontrole prowadzenia obrotu węglem zgodnie z warunkami koncesji).

W projektowanej ustawie zamieszczono także przepis przejściowy (art. 2), zgodnie z którym działalność przedsiębiorcy prowadzącego handel węglem przed dniem wejścia w życie ustawy będzie legalna pod warunkiem złożenia w terminie 3 miesięcy (od wejścia ustawy w życie) wniosku o udzielenie koncesji na obrót węglem.

W 2013 r. sprzedaż węgla kamiennego przez polskie spółki węglowe wyniosła 75,7 mln ton (była wyższa o 6,4 proc. niż w 2012 r.), przy wydobyciu na poziomie 74,9 mln ton (niższym o 4,2 proc.). Nastąpił spadek cen zbytu, o ponad 13 proc. w stosunku do 2012 r. i wyniósł 294,95 zł/t. Przez większość 2013 r. stan zapasów węgla na składach przykopalnianych kształtował się na poziomie ok. 8 mln ton.

Węgiel kamienny jest powszechnie wykorzystywany w gospodarstwach domowych do celów grzewczych. W strukturze bilansu wykorzystania nośników energii w gospodarstwach domowych zajmuje on pierwsze miejsce (29,7 proc.), a jego zużycie kształtuje się na poziomie ok. 16 mln ton rocznie. Kolejne miejsca zajmują: gaz ziemny, energia elektryczna i drewno opałowe.