Przedsiębiorcy liczą na konkurencję między samorządami - debata ISBnews

"Na pewno istnieją w polskim systemie prawnym zezwolenia czy koncesje, które powinny pozostać w gestii samorządu. Pewne obszary działalności gospodarczej, które mają miejsce na jego terenie, muszą być bowiem regulowane przez najbardziej zainteresowanych" - powiedział radny sejmiku mazowieckiego z klubu PiS Jakub Opara.

Według niego, należą do nich sprzedaż napojów alkoholowych, działalność w zakresie odbioru odpadów komunalnych, transport nieczystości ciekłych, prowadzenie schronisk, transport miejski w tym przewozy taksówkowe. Co do pozostałych - można już rozważać sens ich utrzymywania.

"W polskim prawodawstwie mamy jednak do czynienia z licznymi absurdami, niedopowiedzeniami. Np. koncesjonariusz decyduje o czasie, na jaki koncesja jest wydawana - 3 miesiące aż do nawet do 10 lat. Nie jest to jednak uzależnione od wielkości nakładów koncesjonariusza, a przecież w wypadku wielkich inwestycji w park maszynowy do wywozu śmieci kilka miesięcy to oczywiście zbyt krótki okres na zwrot kapitału" - dodał Opara.

Uczestnicy debaty podkreślali jednak najmocniej, że to nie sam fakt istnienia pozwoleń i koncesji jest największym problemem polskiego systemu prawnego. Jest nim natomiast realizacja zapisów ustaw przez administrację terenową, przez samych urzędników. Nie ma bowiem jednolitych i jasnych przepisów wykonawczych, a przede wszystkim jednolitej interpretacji prawa.

"Największym problemem nie jest istnienie tych koncesji, ale myślenie samorządu o swojej roli. Administracja samorządu często chce w jak największym stopniu kontrolować działalność gospodrczą i w jak największym stopniu sama być podmiotem gospodarczym. Wydawanie koncesji odbywa się tak, by zapewnić wyjątkową pozycję podmiotom samorządowym. W konsekwencji konkurencyjność została zabita - np. przy wywozie śmieci. Samorząd zachowuje się nie jak administrator, ale jak podmiot gospodarczy" - podkreślił wiceprezes Warsaw Enterprise Institute (WEI) Tomasz Wróblewski.

Ekspert WEI zaznaczył, że wszędzie na świecie są koncesje na wywóz śmieci czy prawo do wyszynku i to nie jest nic nowego. Jednak gmina powinna dostępne środki wykorzystać na kontrolowanie działalności podmiotów gospodarczych, a nie prowadzenie działalności.

"Kluczowe jest, w jaki sposób przepisy są stosowane na poziomie samorządów. Przepisy są stosowane przez urzędników w sposób mogący powodować szkody dla podmiotów gospodarczych. Często spotykamy się nadmierną dbałością o nieistotne, ściśle techniczne sprawy. Koncentrując się na formalnościach, są w stanie podejmować decyzje, które niszczą czyjś biznes. Problemem jest więc nieumiejętne posługiwanie się przepisami" - wskazał kolejny problem prawnik z kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak mec. Marek Niedużak.

Mecenas przyznał, że z natury samorządu, który jest zdecentralizowany wynika, że przepisy są różnie stosowane. Nawet w ramach istniejących przepisów można wypracować kompromis zadowalający każdą ze stron.

"Tam, gdzie władzy zależy na dobrych relacjach z przedsiębiorcami okazuje się, że może być lepiej" - zauważył Niedużak.

"Tak, bardzo dużo zależy od nastawienia władz. Mam wrażenie, że małe, biedniejsze samorządy są bardziej przyjazne, bo chcą przyciągać inwestorów. Duże samorządy 'nie przejmują się' losem podmiotów gospodarczych. W małych rozumieją, że ich działalność oznacza wpływy do miejskiej kasy" - podkreślił Opara.

Uczestnicy debaty jako najbardziej kuriozalny, ale i spektakularny przykład braku zdrowego rozsądku urzędników wskazali przypadek warszawskiego restauratora Artura Jarczyńskiego. W styczniu 2015 r. Urząd Dzielnicy Warszawa-Śródmieście cofnął zezwolenia na sprzedaż alkoholu w znanych warszawskich lokalach Kompania Piwna, U Szwejka, Der Elefant, St Antonio, Bazyliszek. Powodem był fakt, że oferowany w lokalach Jarczyńskiego cydr miał nieco wyższą - 5,0% zamiast 4,5% - zawartość alkoholu. Odpowiedzialnym za to był jednak producent, który nie mając pozwolenia na dystrybucję napojów zawierających więcej niż 4,5% alkoholu, na etykietach umieszczał nieprawdziwe informacje. Ukarany został jednak nie nierzetelny producent, ale wprowadzony w błąd restaurator.

"W tym konkretnym przypadku wydaje się, że po prostu brak jest zdrowego rozsądku. Stosowanie przepisów bez oglądania się na potencjalne szkody. Ten rodzaj myślenia przeważa nad zdroworozsądkowym i wolnorynkowym. Mamy za to w Polsce skłonność do stawiania najsurowszych możliwych wymagań i karania przy najmniejszych uchybieniach" - zauważył mec. Niedużak.

"Można na szczęście liczyć na rozsądek Samorządowego Kolegium Odwoławczego, które jest instancją mającą kontrolować decyzje wydawane przez samorząd. Obecnie tam znajduje się sprawa pana Jarczyńskiego" - wyraził nadzieję radny Opara.

W kontekście tego przypadku uczestnicy XII Debaty Eksperckiej ISBnews zastanawiali się również, w jaki sposób zapobiegać w przyszłości takim sytuacjom. Głównym wnioskiem jest konieczność przekonania urzędników podejmujących decyzje, że powinni być przyjaźni wobec podmiotów działających na ich terenie. Uświadomienie ich, że korzystne decyzje będą korzystne dla wszystkich - samorządu, przedsiębiorców, mieszkańców oraz dla nich samych.

"Wspominany restaurator zatrudnia ludzi, płaci podatki oraz opłaty za lokale, często wynajmowane od gminy. Ta ma więc z niego określone i wymierne pożytki. Niestety, myślenie zdroworozsądkowe, oparte na wolnorynkowym mechanizmie nie zadziałało. Co więcej, w tej konkretnej sprawie urzędnicy nawet nie przebadali alkoholu. Myślenie o przepisach i tym 'co na papierze' przeważyło nad podejściem rynkowym" - podkreślił Niedużak.

"Miejmy nadzieję, że zadziała mechanizm wolnorynkowy - gminy, które będą miały zbyt wiele biurokracji będą przegrywać z tymi, które mają bardziej racjonalne podejście. Drugim rozwiązaniem jest odebranie samorządom części prerogatyw, np. ograniczenie liczby spółek do nich należących. W takiej sytuacji skupią się na rzetelnej i dokładnej kontroli firm działających na ich rzecz. Natomiast w przypadku posiadania przez gminy własnych podmiotów, np. do wywozu śmieci dodaje się urzędnikom obowiązki zarządcze, a sama kontrola takich podmiotów jest iluzoryczna" - skonkludował Wróblewski.

Tomasz Chaberko, Lesław Kretowicz

(ISBnews)