Rząd zabiera się za rentę dożywotnią i odwrócony kredyt hipoteczny

Bartmiński wyjaśnił, że w ubiegłym roku Rada Ministrów rozpatrywała przygotowany przez resort finansów projekt ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Rząd zobowiązał wówczas ministra gospodarki do uzupełnienia tego projektu o rozwiązania dotyczące renty dożywotniej.

- Szef resortu gospodarki uzupełnił projekt. 16 maja będzie on rozpatrywany przez Komitet Stały Rady Ministrów. Komitet zdecyduje, czy odwrócony kredyt hipoteczny i renta dożywotnia znajdą się w jednym projekcie, czy będą rozdzielone na dwie przyszłe ustawy - powiedział.

Odwrócony kredyt hipoteczny ma być skierowany głównie do osób starszych. Bank będzie wypłacał swojemu klientowi co miesiąc lub jednorazowo świadczenie pieniężne, zabezpieczone hipoteką ustanowioną na domu lub mieszkaniu albo prawie do nieruchomości - np. spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu. Świadczenie to będzie powiększało zadłużenie osoby starszej wobec banku. W przypadku śmierci tej osoby bank wystąpi do jej spadkobierców o spłatę kredytu. Jeśli spadkobiercy odmówią, to bank zajmie i sprzeda mieszkanie. Jeżeli wartość mieszkania będzie wyższa od wypłaconego kredytu, to nadwyżkę tę bank odda spadkobiercom.

W przypadku kredytu hipotecznego bank otrzymuje mieszkanie dopiero po śmierci uprawnionego. Jeśli chodzi o rentę dożywotnią, to instytucja finansująca najpierw przejmie mieszkanie, a dopiero potem będzie wypłacać należności. Ministerstwo Gospodarki proponuje, aby instytucją tą była spółka używająca nazwy "fundusz hipoteczny".

Bartmiński powiedział, że w obu przypadkach pieniądze będą wypłacane po zawarciu umowy z osobami starszymi. "Różnica jednak polega na tym, że w przypadku odwróconego kredytu hipotecznego własność mieszkania przechodzi na bank po śmierci osoby starszej, a w przypadku renty dożywotniej od razu, z chwilą podpisania przez nią umowy" - podkreślił.

Dyrektor w MG poinformował, że zgodnie z projektem renta dożywotnia ma być udzielana przez podmioty kontrolowane przez Komisję Nadzoru Finansowego. Chodzi o spółki akcyjne, które mają odpowiednio wysoki kapitał zakładowy, nie mniejszy niż 500 tys. zł oraz gwarancje wypłaty świadczeń rentowych w zależności od liczby zawartych umów. - Im więcej spółka ma zawartych umów, tym więcej powinna mieć gwarancji bankowych, albo pieniędzy złożonych na specjalnym koncie bankowym - powiedział Bartmiński.

Jak mówił, nadzór KNF ma gwarantować emerytom wypłatę świadczeń. - Osoby korzystające z renty dożywotniej nie będą już właścicielami mieszkania; będą mogli w nim mieszkać do śmierci. Będzie im to gwarantowało wpisane do księgi wieczystej użytkowanie mieszkania - powiedział.

Bartmiński zaznaczył, że wysokość renty dożywotniej ma być związana z wartością mieszkania i długością życia świadczeniobiorcy, według tabel ZUS. Chodzi o tabele przewidywanej długości dalszego trwania życia, które ZUS stosuje do wypłat emerytur i rent. - Chcemy, by te same tabele były podstawą ustalania wysokości świadczenia przy rencie dożywotniej. Jej wartość może być trochę wyższa niż jest teraz - powiedział.

Obecnie renty oferowane są przez fundusze hipoteczne, ale na podstawie kodeksu cywilnego. Przepisy nie narzucają funduszom sposobu ustalania ich wysokości.

Pytany przez PAP, jakie konsekwencje poniosą osoby starsze w przypadku, gdy spółka udzielająca renty dożywotniej upadnie, Bartmiński powiedział: - Proponujemy, by w takiej sytuacji do masy upadłości nie wchodziła suma uzyskana ze sprzedaży mieszkania, które zostało przeniesione w zamian za świadczenie rentowe. Będzie ono dalej służyło osobie starszej; nie będzie można dożywotnika wyrzucić z mieszkania - powiedział.

- Uważamy, że renta dożywotnia nie służy wyłącznie zarabianiu pieniędzy przez instytucje finansowe, ale ma na celu osiąganie różnych celów społecznych. Chcemy, żeby te osoby starsze miały należytą ochronę ze strony państwa, w tym przypadku Komisji Nadzoru Finansowego - podkreślił.

Dlatego - jak mówił - instytucje udzielające renty będą musiały uzyskać zezwolenie od KNF na prowadzenie takiej działalności. Podmioty te będą musiały składać roczne sprawozdania finansowe w KNF. Dwa razy w roku będą też przedstawiały informacje o łącznej wartości i liczbie zawartych umów.

Dorota Zawiślińska