Składka łamie prawo UE

Tak uznał wczoraj Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie U. Rüfflera, obywatela Niemiec, który po przejściu na emeryturę osiedlił się w Polsce (C-544/07). Orzeczenie otwiera drogę do występowania o zwrot nadpłaconego podatku naszym rodakom i cudzoziemcom, którzy od 1 maja 2004 r. do 30 listopada 2008 r. byli rezydentami w Polsce i uzyskiwali dochody, które mieli obowiązek tu opodatkować. Daje też prawo do wznowienia postępowań, które tak jak sprawa Rüfflera zakończyły się odmową prawa do odliczenia.

Ograniczenie wbrew Unii W 2006 r. Rüffler zwrócił się do organów podatkowych o obniżenie podatku, jakiemu podlega w Polsce - z uwagi na miejsce jego pobytu - renta zakładowa wypłacana mu przez spółkę Volkswagen, o kwotę zapłaconych w Niemczech składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, a ten wystąpił do Trybunału z pytaniem o zgodność z prawem wspólnotowym ograniczenia przewidzianego w polskiej ustawie. ETS uznał, że takie unormowania jak te wynikające z prawa polskiego wprowadzają różnice w traktowaniu podatników będących rezydentami. Wszystko zależy od tego, czy składki na ubezpieczenie zdrowotne odliczane od podatku dochodowego należnego w Polsce były zapłacone w ramach krajowego systemu obowiązkowych ubezpieczeń zdrowotnych czy też nie. W efekcie prawo do obniżenia podatku przysługuje tylko tym, którzy płacili składki w państwie członkowskim opodatkowania. Trybunał zwrócił też uwagę, że sytuacja jednych i drugich jest porównywalna, bo podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. A skoro tak, to opodatkowanie ich dochodu powinno być dokonywane według tych samych zasad.

Według ETS polskie przepisy działają na niekorzyść podatników, którzy tak jak Rüffler skorzystali z przysługującej im swobody przemieszczania się i opuścili państwo członkowskie, w którym wykonywali całość swej działalności zawodowej, by się osiedlić w Polsce. Taki postulat stanowi zatem "obiektywnie nieuzasadnione ograniczenie swobody przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich".

Po akcyzie na energię elektryczną to drugi wyrok, który zapadł już po dostosowaniu naszych przepisów do prawa unijnego, a dotyczący okresu, w którym obowiązywały przepisy niezgodne ze wspólnotowymi. Od 1 grudnia 2008 r. można już odliczać zarówno składki na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne, które zostały zapłacone za granicą, ale nie zostały tam odliczone. Zmianę tę wymusił wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 listopada 2007 r. (sygn. akt K 18/06). Orzeczenie ETS daje podstawę do składania wniosków o stwierdzenie nadpłaty na mocy art. 74 ordynacji podatkowej. Osoby zaś, których sprawy zakończyły się ostateczną decyzją, będą mogły - w myśl art. 240 § 1 pkt 11 ordynacji - wystąpić o wznowienie postępowania.

Skutki niedostosowania

_ Mając na względzie wysokość odsetek, najlepiej złożyć wniosek o zwrot nadpłaty razem z korektą zeznania rocznego w ciągu 30 dni od publikacji orzeczenia w Dzienniku Urzędowym UE _ - uważa Piotr Chmieliński, doradca podatkowy w kancelarii Ożóg i Wspólnicy. _ Gdy postępowanie ma być wznowione, złożenie wniosku w tym terminie jest konieczne, by został rozpatrzony pozytywnie. _ _ Dla budżetu może to oznaczać pewien uszczerbek, bo podatnicy będą mogli złożyć korekty swoich zeznań rocznych i ująć w nich zapłacone w innym państwie składki na ubezpieczenia zdrowotne. Nie sądzę jednak, aby były to liczne przypadki i kosztowne dla budżetu _ - powiedział "Rz" Maciej Grabowski, wiceminister finansów.

Jak udało się nam ustalić, ministerstwo nie potrafi dziś oszacować skutków finansowych tego orzeczenia. Eksperci nie wykluczają, że mogą być znacznie wyższe, niż można się spodziewać. Bo o zwrot nadpłat będą występowały osoby, które dobrze zarabiały, a co za tym idzie, płaciły wyższe podatki.

Grażyna J. Leśniak

Anna Misiak, doradca podatkowy w MDDP
Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości to dowód na to, że dostosowanie ustawodawstwa krajowego do przepisów wspólnotowych wcale nie zapewnia całkowitego bezpieczeństwa. Jeśli przepisy są dostosowywane zbyt późno, podatnik ma prawo ubiegać się o swoje prawa także za okres, kiedy obowiązywały jeszcze niekorzystne regulacje prawne. ETS potwierdził jeszcze raz, że zakaz odliczania od podatku w Polsce składek zapłaconych na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne w innym unijnym kraju dyskryminuje podatników. Osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce i rozliczające się tutaj z całości swoich światowych dochodów powinny mieć zapewnione takie same prawa jak osoby uzyskujące dochody wyłącznie w Polsce, niezależnie od obywatelstwa i kraju, w którym obowiązkowe składki były opłacane.