SN: brak premii w umowie to nie powód do unieważnienia opcji walutowej

Brak premii w umowach opcji walutowej nie powoduje nieważności takich umów - orzekł Sąd Najwyższy. Do SN coraz częściej trafiają skargi związane z umowami opcji, które w 2008 r. miały chronić przed ryzykiem kursowym, a dla wielu okazały się finansową pułapką.

Obraz
Źródło zdjęć: © Thinkstockphotos

W połowie 2008 r. polska waluta była bardzo silna względem innych walut i wiele osób, głównie eksporterów, lecz nie tylko, skusiło się na tzw. opcje walutowe. Zawierając umowę opcji walutowej, gwarantowały sobie, że bank kupi od nich określoną ilość euro po wyznaczonej z góry cenie.

Część umów dotyczyło opcji tzw. bezkosztowych, inaczej bezpremiowych. Polegało to na tym, że klient banku w tym samym czasie zarówno kupował od banku, jak i sprzedawał mu umówioną ilość waluty. Dzięki temu premie od obu transakcji wzajemnie znosiły się i klient banku nie ponosił dodatkowych kosztów związanych z zawarciem transakcji.

Problem polegał na tym, że obie opcje - kupna i sprzedaży - były zawierane po innym kursie i nie były symetryczne. Z tego powodu wielu klientów straciło na opcjach, gdy w wyniku kryzysu na rynkach finansowych złoty zaczął się drastycznie osłabiać.

Obecnie tego typu sprawy coraz częściej trafiają na wokandę Sądu Najwyższego, a ostateczne wyroki są różne, w zależności od przedmiotu sporu.

Podczas ostatniej sesji Izby Cywilnej rozpatrywana była skarga kasacyjna banku, którego klient żądał 450 tys. zł odszkodowania za nienależyte poinformowanie o ryzyku związanym z umową opcji walutowej. W 2008 r. bank kupił od niego w umówionym terminie 400 tys. euro po z góry ustalonym kursie, który - jak okazało się w dniu realizacji opcji - był dużo niższy niż kurs rynkowy. Z tego powodu mężczyzna zażądał odszkodowania.

Wygrał w II instancji, ponieważ sąd uznał, że w gruncie rzeczy umowa opcji walutowej nie doszła do skutku; wprawdzie prowadzono negocjacje i podpisano umowę, ale w umowie nie określono premii, czyli opłaty za wykonanie umowy sprzedaży waluty. W negocjacjach przyjęto bowiem opcję bezkosztową, w której wysokość premii ustalono na zero. Sąd uznał to za wystarczający powód nieważności umowy opcji i z tego powodu orzekł, że klient nie musiał sprzedawać bankowi waluty po niekorzystnym kursie.

Skargę kasacyjną od tego wyroku złożył bank, a Sąd Najwyższy uchylił orzeczenie apelacyjne i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy (sygn. I CSK 761/12).

W ustnym uzasadnieniu wyroku sędzia Dariusz Zawistowski podkreślił, że przy umowach nienazwanych najistotniejsza jest treść samej umowy. W tym wypadku treść została uzgodniona - strony umowy określiły, że premia wynosi zero.

- Wysokość premii jest ustalana przez strony i jest pochodną oceny ryzyka kontraktowego, skoro więc strony ustaliły, że premia wynosi zero, to nie można twierdzić, że tych ustaleń nie było i umowa nie doszła do skutku - powiedział sędzia Zawistowski.

To kolejny w ostatnim czasie wyrok w sprawie umów opcji bezpremiowych, w których Sąd Najwyższy potwierdził ważność tego typu umów. Wcześniej, 19 września SN również orzekł, że takie umowy były ważne, zarazem jednak orzekł, że bank nie mógł zawrzeć w nich warunków, które faworyzowały go ze stratą dla klienta (sygn. I CSK 651/12). SN orzekł wtedy, że wprawdzie umowa opcji bezpremiowej jest ważna, ale w wyniku jej zawarcia doszło do rażącej nierówności świadczeń, bo przyznawała ona większe prawa bankowi. Z tego powodu również uchylił wyrok sądu apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Źródło artykułu:
Wybrane dla Ciebie
Skarbówka dała zielone światło. Te wydatki wliczysz do kosztów
Skarbówka dała zielone światło. Te wydatki wliczysz do kosztów
Duża zmiana na Poczcie już wkrótce. Mówią o rewolucji
Duża zmiana na Poczcie już wkrótce. Mówią o rewolucji
Ta opłata to obowiązek. Kontrolerzy robią zdjęcia aut. 800 zł kary
Ta opłata to obowiązek. Kontrolerzy robią zdjęcia aut. 800 zł kary
"Grozi za to grzywna 1500 zł". Burmistrz apeluje do rolników
"Grozi za to grzywna 1500 zł". Burmistrz apeluje do rolników
Ile trzeba mieć oszczędności, by żyć z odsetek? Oto kwota
Ile trzeba mieć oszczędności, by żyć z odsetek? Oto kwota
Te znicze to tegoroczny hit. Ludzie wydają nawet kilkaset złotych
Te znicze to tegoroczny hit. Ludzie wydają nawet kilkaset złotych
Ostrzeżenie dla turystów. Niedźwiedź pojawił się w woj. małopolskim
Ostrzeżenie dla turystów. Niedźwiedź pojawił się w woj. małopolskim
Emerytura w wieku 40 lat. Policzyli, ile musisz mieć kapitału
Emerytura w wieku 40 lat. Policzyli, ile musisz mieć kapitału
Jak zwiększyć emeryturę z KRUS i ZUS? Nie każdy o tym wie
Jak zwiększyć emeryturę z KRUS i ZUS? Nie każdy o tym wie
Rywal KFC szturmem podbija Polskę. Otwiera 7 nowych lokali
Rywal KFC szturmem podbija Polskę. Otwiera 7 nowych lokali
Wpłata na konto. Od takiej kwoty bank zawiadomi skarbówkę
Wpłata na konto. Od takiej kwoty bank zawiadomi skarbówkę
To koniec znanego browaru. Burmistrz miasta z nazwy marki zabrał głos
To koniec znanego browaru. Burmistrz miasta z nazwy marki zabrał głos