Stopy spadają, raty kredytów nie zawsze

Pani Iza ma kredyt samochodowy w Getin Banku. Umowa jest tak skonstruowana, że w przypadku podwyżek stóp procentowych rata kredytu automatycznie idzie w górę. Co innego, gdy Rada Polityki Pieniężnej postanawia łagodzić politykę pieniężną.

- Myślałam, że rata spadnie automatycznie. A tu jedna obniżka stóp, druga, trzecia i nowego harmonogramu spłat nie ma. Zajrzałam do umowy i zorientowałam się, że to ja muszę wystąpić do banku z prośbą o obniżkę oprocentowania. Jest jednak warunek. WIBOR3M spaść musi o co najmniej 0,5 pkt. procentowego - opisuje sytuację klientka Getinu.

Po sprawdzeniu umowy szybko wysłała list z prośbą o obniżenie rat. Bank musiał przychylić się do prośby. Wielu klientów z tego typu kruczków prawnych nie zdaje sobie jednak sprawy i przez miesiące płaci wyższe raty. Poza tym nie zawsze działa to tak prosto.

- Obniżki stóp procentowych od razu widać w spadku oprocentowania lokat. Dużo gorzej jest w przypadku kredytów. Banki robią wszystko, by powstrzymać obniżkę oprocentowania kredytów - mówi Paweł Majtkowski, niezależny analityk finansowy.

Warto też sprawdzić, o jaki WIBOR oparty jest nasz kredyt. Standardem jest WIBOR3M, czyli aktualizowany co trzy miesiące.

- Największą cierpliwością w oczekiwaniu na spadek raty o ponad 10 proc. muszą się wykazać osoby, które mają kredyty oparte na WIBOR-ze 6- miesięcznym lub rocznym, gdzie jednocześnie ich aktualizacja również odbywa się co pół roku lub raz na rok. Najdłużej mogą więc czekać klienci: BOŚ, BGŻ oraz ING Banku Śląskiego - tłumaczy Halina Kochalska, analityk finansowy w Open Finance.

Najgłośniejsza taka sprawa dotyczyła klientów mBanku i Multibanku (oba to marki BRE Banku), którzy zaciągnęli kredyty we frankach szwajcarskich. Gdy przyszedł kryzys kurs waluty wyskoczył w górę, ale spadły stopy procentowe. Bank jednak obniżek uwzględnić nie chciał. Sprawa skończyła się pozwem zbiorowym. Na razie blisko 900 kredytobiorców czeka na koniec procesu.

- Mój bank wysłał mi nowy harmonogram spłat dopiero w kwietniu, choć przecież pierwsze obniżki stóp nastąpiły już w zeszłym roku. Zresztą i tak rata jest za wysoka, bo nie uwzględniono marcowej decyzji RPP o ścięciu stóp procentowych o 0,5 pkt. procentowego - żali się z kolei Ola, która ma kredyt w Noble Banku.

Jeszcze inaczej wygląda to w Santanderze. Klienci tego banku czekają aż... zbierze się zarząd banku. To on może bowiem zadecydować o obniżeniu oprocentowania. Jak na razie od grudnia panowie prezesi nie byli łaskawi się spotkać i ulżyć kilkudziesięciu tysiącom klientów.

- Opóźnienia najczęściej dotyczą banków, w których decyzję o obniżce oprocentowania podejmuje zarząd. Zazwyczaj banki nie reagują po każdym spadku stóp procentowych tylko robią to dopiero po serii obniżek. Oczywiście działa to tylko w jedną stronę. Każda podwyżka uwzględniana jest natychmiast - mówi Paweł Majtkowski.

Jak dodaje, problemy dotyczą zazwyczaj umów podpisanych parę lat temu. Po aferze mBanku i Multibanku wiele instytucji zmieniło swoje regulaminy. Im kredyt starszy, tym na obniżenie oprocentowania poczekamy dłużej.

Oczywiście jeśli bank przedłuża procedury, to warto mu o jego obowiązkach przypomnieć. Najlepiej wysłać do niego list czy mail z pytaniem o powody związane z brakiem obniżek lub po prostu zgłosić reklamację.

- Gdy jednak reklamacja przeciąga się lub jest rozstrzygnięta negatywnie, po pomoc prawną można się udać do rzecznika konsumenta. Ten nie zmusi jednak banku do pożądanego przez klienta czy też zgodnego z prawem rozstrzygnięcia. To może zrobić sąd. Rzecznik natomiast poinformuje klienta o prawach i możliwościach, pomoże przygotować reklamację, może też zwrócić się w imieniu klienta do banku i pomóc mu w postępowaniu sądowym - mówi Halina Kochalska.

Jeśli to nie zadziała, warto pogrozić mu arbitrażem bankowym. Można też spróbować zgłosić sprawę w UOKiK. Urząd jednak banku nie może ukarać ani zmusić do zmiany regulaminu. Jeśli jednak uzna, że dana praktyka była niezgodna z prawem, to będzie to ważny dowód w sądzie. Takie przepychanki prawne mają jednak sens przy kredytach na duże kwoty. Co jeśli nie mamy na to ani czasu, ani ochoty, ani pieniędzy?

- Polecam po prostu zmianę banku. Kredyt można spróbować przenieść lub skonsolidować z innymi pożyczkami. Warto przeliczyć, czy nam się to opłaca i po prostu nie tracić czasu na sądy - mówi Paweł Majtkowski.

A bank i tak zostanie ukarany. Odsetki od naszego kredytu powędrują przecież nie do niego, tylko do uczciwszej konkurencji.

W niektórych przypadkach banki oprocentowanie ciąć jednak muszą i to natychmiast po decyzjach RPP. Dotyczy to głównie kredytów gotówkowych i kart kredytowych. Banki, szczególnie te droższe, mają bowiem wpisane w umowy maksymalne dozwolone przepisami oprocentowanie, czyli czterokrotność stopy lombardowej NBP. Jeszcze w połowie zeszłego roku było to 25 proc. Obecnie ten limit wynosi 19 proc.

- Przymus obniżenia oprocentowania poniżej czterokrotności stopy lombardowej dotyczy wszystkich kredytów. Nie tylko nowo udzielanych, ale i tych starszych. Co ważne - raty muszą spaść nie tylko w bankach, ale także w SKOK-ach czy firmach pożyczkowych, jeśli tylko oprocentowanie po obniżkach stóp było wyższe niż ustawowy limit - tłumaczy Paweł Majtkowski.