Sytuacja przedsiębiorstw w II kw. poprawiła się, prognozy na III kw. pogorszyły się - koniunktura

20.07. Warszawa (PAP) - W II kw. br. sytuacja w sektorze przedsiębiorstw lekko się poprawiła, przy jednoczesnym pogorszeniu oczekiwań na III kw. - wynika z badań koniunktury przeprowadzonych przez NBP. Lepsze oceny sytuacji mogły być związane ze wzrostem marż i poprawą bieżących ocen popytu. Na pogorszenie prognoz sytuacji mogły mieć wpływ słabsze prognozy popytu na III kw.

"Wyniki badania przeprowadzonego w II kw. br. dają niejednoznaczny obraz, co do kierunku zmian sytuacji ekonomicznej sektora przedsiębiorstw. Z jednej strony kondycja firm poprawiła się, równocześnie część analizowanych wskaźników, zwłaszcza o charakterze prognostycznym, zaczęła się stabilizować, co może sugerować wyhamowanie tempa wzrostu" - napisano w raporcie.

"W II kw. respondenci nieco lepiej niż w I kw. ocenili swoją sytuację, czemu sprzyjał wzrost poziomu marż, spadek bariery popytowej oraz zwiększenie stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych. Jednocześnie pogorszyły się oceny ogólnej sytuacji gospodarczej w kraju. Przedsiębiorcy obawiają się przy tym, że w perspektywie najbliższego roku może nastąpić dalsze pogorszenie koniunktury. Pesymizm ocen i prognoz sytuacji w kraju wzrósł w przeważającej większości branż i klas, ale najbardziej tam, gdzie sytuacja własna przedsiębiorstw została uznana za gorszą niż rok temu lub poprawiła się w niewielkim stopniu" - dodano.

"Przedsiębiorstwa mniej optymistycznie oceniły spodziewane zmiany własnej kondycji w perspektywie najbliższego kwartału. Nastąpiło to jednocześnie ze spadkiem optymizmu w przewidywaniach popytu, w tym zarówno krajowego, jak i zagranicznego. Wskaźniki prognoz popytu oraz produkcji stabilizują się nieco powyżej swojej długookresowej średniej, co sugeruje wzrost produkcji na dobrym, ale nierosnącym poziomie" - napisano w raporcie.

OCZEKIWANIA INFLACYJNE

Z badania wynika, że oczekiwania inflacyjne osłabły.

"Wyraźnie osłabiły się oczekiwania inflacyjne, pozostając jednak na podwyższonym poziomie. Jako największy problem ankietowani wciąż wskazują wysokie ceny surowców i komponentów, ale w ślad za spadkiem oczekiwań inflacyjnych zmniejszyła się skala tego rodzaju trudności. W efekcie przedsiębiorstwa rzadziej deklarują przeprowadzenie podwyżek cen w III kw. br." - napisano w raporcie.

"Wzrost inflacji zwiększył naciski pracowników na podwyższenie wynagrodzeń. Na tle danych historycznych skala presji placowej jest nadal umiarkowana, choć wyższa niż w 2008 r. Planowany wzrost wynagrodzeń na III kw. będzie w efekcie wyższy niż w II kw., ale skala podwyżek pozostanie poniżej swojej długookresowej średniej. Przedsiębiorstwa wskazują na możliwość zwiększenia płac w nieco dalszej perspektywie" - dodano.

PŁACE I ZATRUDNIENIE

Z raportu wynika, że prognozy zatrudnienia po poprawie w II kw., w III kw. pogorszyły się, a zasięg podwyżek płac w III kw. będzie nieco większy w ujęciu kwartalnym i rocznym.

"Brak dalszych wyraźnych sygnałów poprawy sytuacji oraz wyższe koszty pracy mogły wpłynąć na pewne wyhamowanie zapotrzebowania przedsiębiorstw na nowych pracowników. Wskaźnik prognoz zatrudnienia zmniejszył się do poziomu z I kw., niemniej pozostaje powyżej swojej długookresowej średniej" - napisano.

"W III kw. 2011 r. zasięg podwyżek płac będzie nieco większy niż w poprzednim kwartale, jak też większy niż w III kw. 2010 r. Podwyżki wynagrodzeń planuje 15 proc. przedsiębiorstw (wskaźnik po korekcie sezonowej wynosi 18,7 proc., tzn. o 1,2 pp. więcej niż w poprzednim kwartale i 1,6 pp. więcej niż rok wcześniej). Odsetek przedsiębiorstw zamierzających zwiększyć wynagrodzenia kształtuje się nadal poniżej średniej dla lat 2005 - 2011. Wzrost płac obejmie większą część ogółu zatrudnionych niż w poprzednim kwartale oraz w analogicznym kwartale rok wcześniej (dane po oczyszczeniu z efektów sezonowych)" - dodano.

"Także średnia wysokość planowanych podwyżek wynagrodzeń będzie na nieco wyższym poziomie niż w poprzednim kwartale. Relacja pomiędzy wzrostem wynagrodzeń i wzrostem wydajności pracy nieco się pogorszyła w stosunku do poprzedniego kwartału. Nadal jednak więcej przedsiębiorstw deklaruje przewagę wzrostu wydajności nad wzrostem wynagrodzeń niż nienadążanie wydajności za płacami" - napisano w raporcie.

"Presja płacowa jest nieco silniejsza niż półtora roku temu, ale zdecydowanie słabsza niż na przełomie lat 2007/2008" - zaznaczono.

INWESTYCJE I WYKORZYSTANIE MOCY PRODUKCYJNYCH

Z badania wynika, że aktywność inwestycyjna badanych przedsiębiorstw nadal jest niska, a w ciągu kwartału można oczekiwać dodatkowo jej spadku. Jednocześnie stopień wykorzystania mocy produkcyjnych zwiększył się w ujęciu kwartalnym i rocznym.

"Mimo rosnącego wykorzystania mocy produkcyjnych mniej przedsiębiorstw niż w poprzednim kwartale zamierza rozpocząć nowe projekty inwestycyjne w III kw. Również wśród dużych przedsiębiorstw, a więc grupie firm, które w ostatnich kwartałach inwestowały najwięcej obniżył się odsetek firm planujących działania rozwojowe. Skala rzeczywistych potrzeb modernizacyjnych jest przy tym wyraźnie większa niż wynika to z obecnie realizowanych projektów. Niemal połowa ankietowanych albo ponosi zbyt małe nakłady na inwestycje, albo mimo potrzeb, wstrzymuje się z tego typu wydatkami" - napisano w raporcie.

"Czynnikiem, który może mieć wpływ na decyzje inwestycyjne oraz zmiany zatrudnienia w przedsiębiorstwie jest poza jego bieżącą i oczekiwaną sytuacją poczucie niepewności w odniesieniu do dalszej działalności samej firmy i jej otoczenia. W II kw. przedsiębiorstwa oceniły niepewność jako umiarkowaną, a przy tym nieco niższą niż w I kw. Firmy, które działają w warunkach niskiej niepewności inwestują na wyraźnie większą skalę niż pozostałe jednostki. Podobnie jest w przypadku planowanych zmian zatrudnienia, niska niepewność zachęca do jego zwiększania, wysokiej często towarzyszą zamiary ograniczenia liczby pracowników. Obniżenie niepewności i poprawa ocen sytuacji w II kw. okazały się jednak niewystarczające dla zwiększenia planów rozwojowych na III kw." - dodano.

"W II kw. br. stopień wykorzystania mocy produkcyjnych po usunięciu wahań sezonowych kolejny kwartał z rzędu zwiększył się kdk oraz rdr" - napisano w raporcie.

EKSPORT I KURS PLN

Z raportu wynika, że w III kw. poziom sprzedaży zagranicznej będzie "nierosnący, ale relatywnie wysoki", a ewentualna niewielka aprecjacja PLN nie powinna zagrozić opłacalności eksportu.

"W ostatnich kwartałach obserwuje się spadek odsetka eksporterów oraz niskie tempo zawieranych umów eksportowych. Jednocześnie odnotowuje się dynamiczny wzrost wartości eksportu. Również prognozy na III kw. sugerują nierosnący, ale relatywnie wysoki poziom sprzedaży zagranicznej, przy wyraźnie niższym i malejącym odsetku nowych umów. Wzrost sprzedaży osiągany jest zatem częściej w ramach już zawartych kontraktów ze stałymi odbiorcami, co wiąże się ze wzrostem koncentracji eksportu" - napisano.

"Różnica między rzeczywistym kursem opłacalności eksportu a przeciętnym kursem opłacalności eksportu pozostaje wciąż na tyle duża, że ewentualna niewielka aprecjacja złotego względem euro nie powinna zagrozić opłacalności eksportu rozliczanego w tej walucie" - dodano.

Z badania wynika, że pogorszyła się ogólna ocena płynności firm.

"Pogorszyła się zdolność do terminowej realizacji zobowiązań handlowych i tym samym ogólna ocena płynności. Odsetek firm, które deklarują problemy z odzyskaniem należności lub którym kontrahenci płacą nieterminowo jest znaczący - z takim zjawiskiem spotkała się zdecydowana większość firm w próbie. Jednocześnie jednak skala niezapłaconych, w tym również straconych należności jest relatywnie niska. Wysoki pozostaje przy tym odsetek kredytobiorców terminowo regulujących swoje zobowiązania wobec banków (przy nadal niskim odsetku firm korzystających z finansowania kredytem bankowym)" - napisano.

Autorzy badania zaznaczają, że sytuacja w sektorze przedsiębiorstw jest zróżnicowana.

"Sytuacja w obrębie sektora przedsiębiorstw pozostała wyraźnie zróżnicowania. Pogorszenie bieżącej kondycji odnotowała m.in. branża budowlana. W bardzo dobrej sytuacji pozostały podmioty największe, a ponadto energetyka i górnictwo, a zatem te grupy, które w ostatnich kwartałach zanotowały wyraźny wzrost marż i działają przy wysokim wykorzystaniu majątku wytwórczego. Jeśli chodzi o oczekiwania na III kw., to spadek optymizmu obserwowany był w większości analizowanych branż i klas, a więc również tam, gdzie kondycja jest oceniana jako dobra" - napisano. (PAP)

fdu/ ana/