Szef nie płaci twoich składek? Sprawdź, co możesz zrobić!
W 2013 roku pracodawcy byli winni ZUS 55 miliardów złotych tytułem niezapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne.
*W 2013 roku pracodawcy byli winni ZUS 55 miliardów złotych tytułem niezapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Teoretycznie pracownik nie traci z tego powodu prawa do opieki zdrowotnej czy przyszłej emerytury, ale brak wpłat od pracodawcy na konto ZUS może jednak utrudnić otrzymywanie świadczeń społecznych. *
To na pracodawcy ciąży obowiązek zgłoszenia pracownika do ZUS i opłacania odpowiednich składek. Pracownik może jednak kontrolować, czy firma w której jest zatrudniony wywiązuje się z tego obowiązku. Raz w roku pracodawca ma obowiązek przekazać takie zestawienie pracownikowi, na prośbę zainteresowanego można taką informację otrzymywać co miesiąc (także w formie elektronicznej), a wreszcie można to także samodzielnie sprawdzać bezpośrednio w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.
Kiedy pracodawca nie płaci składek, pracownik ma kilka możliwości interwencji. Pierwszą, najprostszą, jest skierowanie wniosku o sprostowanie. Płatnik składek ma obowiązek ustosunkować się do tego w ciągu 60 dni. Można tak zrobić zarówno wtedy, gdy stwierdzimy brak składek lub ich zaniżenie, ale także wtedy, gdy znajdziemy błędy.
Jeżeli pracodawca nie rozpatrzy wniosku pracownika albo już nie istnieje, można złożyć reklamację w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych i to w dowolnym oddziale oraz niemal w dowolnej formie. Reklamację można bowiem złożyć zarówno na piśmie w oddziale, jak i pocztą, ale także telefonicznie. Ważne, by w reklamacji podać dane umożliwiające identyfikację ubezpieczonego, czyli pracownika, który składa reklamację.
ZUS podejmuje wtedy postępowanie wyjaśniające, które standardowo powinno zakończyć się w terminie 3 miesięcy, a nie powinno trwać dłużej niż pół roku, gdy sprawa jest bardziej skomplikowana. Jeżeli nieprawidłowości się potwierdzą, pracodawcę (czyli płatnika składek) czekają kary - ZUS nalicza odsetki za nieopłacone składki (obecnie 10 proc. w skali roku, chyba że kwota wyliczonych odsetek będzie mniejsza niż 6,6 zł - wtedy nie są naliczane), a poza tym ZUS może wystąpić do sądu o ukaranie niesolidnego pracodawcy karą grzywny.
Dalsze wstrzymywanie się od płacenia składek na ubezpieczenia społeczne może skutkować rozpoczęciem przez ZUS postępowania egzekucyjnego wobec niesolidnego płatnika. Może to prowadzić do wykluczenia firmy z przetargów publicznych, zajęcia hipoteki czy ustanowienia zastawu skarbowego. W skrajnych przypadkach ZUS może wnioskować o ogłoszenie upadłości niesolidnego pracodawcy czy nawet o zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Można także zgłosić się do Państwowej Inspekcji Pracy. Inspektorzy mogą wtedy przeprowadzić kontrolę, której wynikiem będzie wyjaśnienie sprawy i, w razie potwierdzenia problemów, ukaranie pracodawcy.
Nieuczciwi pracodawcy powinni także pamiętać, że ZUS ma prawo wystąpić z wnioskiem o wpisanie firmy do Rejestru Niewypłacalnych Dłużników - wpisy z RND są wykreślane dopiero po 10 latach.
Zarówno pracownik, jak i ZUS mogą również na niesolidnego pracodawcę złożyć doniesienie do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa naruszenia praw pracownika z tytułu ubezpieczenia społecznego. Pracodawcy uporczywie lub złośliwie unikającemu płacenia składek do ZUS może, zgodnie z Kodeksem Karnym Skarbowym, grozić nawet do dwóch lat więzienia.
Interesujące, że np. kradzież jest zagrożona karą do 5 lat więzienia, a za oszustwo grozi do 8 lat pozbawienia wolności.