Zamknąć granicę dla ciężarówek? "Rosja ratuje się jak może. Tylko globalne sankcje przyniosą efekt"

Zachód nałożył już na Rosję szereg sankcji. Między innymi zamroził rezerwy Banku Centralnego Rosji i banków komercyjnych, zablokował transakcje dolarowe, odciął wiele rosyjskich banków od systemu SWIFT, zakazał eksportu wielu technologii, importu rosyjskiego alkoholu, diamentów i owoców morza, zamroził aktywa oligarchów.

Nie ma jednak zakazu eksportu żywności, leków czy kosmetyków. Dlatego ciężarówki z tymi towarami ciągną długim strumieniem przez polsko-białoruską granicę na wschód. O zamknięcie granicy upominają się aktywiści. W weekend na przejściu granicznym w Koroszczynie zorganizowali protest, blokując przejazd ciężarówkom.

Czytaj też: Blokada tirów na granicy. Przewoźnicy piszą do premiera. "Przegramy walkę na rynku"

W poniedziałek premier Mateusz Morawiecki mówił, że Polska namawia europejskich partnerów do wprowadzenia dalszych ograniczeń w handlu wobec Rosji i czeka na głos KE. Podkreślał, że każdy pojazd na granicy polsko-białoruskiej jest sprawdzany, czy nie przewozi materiałów o charakterze tzw. podwójnego przeznaczenia (czyli takich, które można wykorzystać w celach cywilnych, ale także militarnych - są one objęte sankcjami).

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

- Jeżeli mamy prowadzić jakieś działania pomocowe, to one muszą być skuteczne – mówił z kolei we wtorek szef KPRM Michał Dworczyk. Wyjaśnił, że gdyby Polska zamknęła granicę z Białorusią dla rosyjskich ciężarówek, mogłyby zacząć wjeżdżać na teren Unii Europejskiej do strefy Schengen przez przejścia graniczne z Litwą, Łotwą i Estonią. - W związku z tym podkreślamy, że tego rodzaju decyzje muszą zapadać wspólnie - zaznaczał. To samo mogłoby się dziać w odwrotnym kierunku, czyli z zachodu do Rosji.

- Polska zabiega o wstrzymanie transportu TIR-ów z Rosji przez Białoruś. - To jest decyzja Unii Europejskiej, która powinna być bezwzględnie podjęta - mówił z kolei w środę w Sejmie wicemarszałek Sejmu, szef klubu PiS Ryszard Terlecki.

Sankcje muszą być szczelne

- Sankcje mają sens, jeśli nie ma uchylonych tylnych drzwi - komentuje w rozmowie z serwisem finanse.wp.pl Mariusz Frąc, ekspert Business Centre Club ds. rynku transportowego i prezes MaWo Group, firmy zajmującej się obsługą firm transportowych. - Na razie ciężarówki z towarami z Europy jadą na Białoruś i do Rosji bez problemu, poza oddolnymi akcjami zwykłych ludzi blokującymi przejazd ciężarówek na białoruskich i rosyjskich tablicach rejestracyjnych – dodaje.

- Co więcej, zdarza się, że transport opisany jako tranzyt przez Rosję, który docelowo ma dotrzeć np. do Mongolii albo Kazachstanu, jest rozładowywany w Rosji. Z dokumentacji wynika jednak, że dotarł on do miejsca docelowego. Rosja ratuje się jak może. Dlatego jeśli chodzi o eksport, tylko szczelne i globalne sankcje mogą przynieść efekt. To oczywiście nie spodoba się tym, którzy realizują przewozy na Wschód, bo to oznacza dla nich wielkie problemy – przyznaje Frąc.

Jak rząd mógłby pomóc polskim firmom, które zajmują się przewozem towarów na wschód?

- Nie chcemy pieniędzy, ale pomocy z pakietem mobilności. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby np. umożliwienie firmom zawieszenia płatności za leasing czy kredyt, bo to właśnie są największe koszty dla przewoźników w sytuacji, kiedy auta nie pracują i stoją na placu. To dałoby im czas na znalezienie pracy na innych rynkach – ocenia ekspert BCC.

I podkreśla, że pomoc rządu musi być przemyślana, bo nie zawsze jego działania przynoszą zamierzony, pozytywny skutek. - Na przykład obniżenie VAT-u na paliwa sprawiło, że przedsiębiorcy mogą odpisać teraz mniejszą kwotę podatku, co dla przedsiębiorstw w konsekwencji stanowi podwyżkę ceny za ten surowiec – punktuje Frąc.

Duży dylemat

- Na szczęście nie muszę podejmować tego typu decyzji, bo miałbym bardzo duży problem moralny i etyczny, i to z kilku powodów – mówi o potencjalnym zamknięciu granicy Maciej Wroński, prezes organizacji Transport i Logistyka Polska, która zrzesza najważniejszych graczy na tym rynku. - Po pierwsze, w Ukrainie giną ludzie, są okaleczani, tracą majątki całego życia. Ta wojna jest niczym niesprowokowana, Ukraińcy niczym nie zawinili. I teraz jeśli zaopatrujemy gospodarkę państw-agresorów, niejako je wspieramy - podkreśla.

- Natomiast inną okolicznością jest wpływ takiej sankcji na firmy, które robią biznes na Białorusi i w Rosji. Wielkie koncerny mają zdolność finansową, by sobie z tym poradzić. Jednak gdyby zamknięto granicę, to są tacy mali polscy przewoźnicy, którzy wyspecjalizowali się w eksporcie na Białoruś i do Rosji, obsługują tylko ten kierunek i nie mogą z dnia na dzień przestawić się na przewóz w innych kierunkach. Mają do spłaty kredyt, leasing, rodzinę na utrzymaniu. Dlatego trudno by mi było wymuszać na nich wstrzymanie się od jeżdżenia na wschód – komentuje.

Jak państwo może pomóc

- Dlatego jako TLP zaproponowaliśmy rządowi, by pomógł firmom, które zrezygnują z tego kierunku i dał im pracę w Polsce. Na przykład w spółkach Skarbu Państwa, agencjach, które zarządzają rezerwami czy w związku z ruchami wojsk NATO w Polsce – mówi Wroński.

Jak tłumaczy, państwo wiele by nie straciło, bo tych przedsiębiorców nie jest dużo. To kilka procent pracy przewozowej polskich firm, bo głównie obsługujemy rynek unijny. - Myślę, że stać nas na to, aby tym małym, rodzinnym firmom pomóc, zwłaszcza że znalazły się w trudnej sytuacji, a dzięki temu będą mogły podjąć decyzję wspierającą Ukrainę. Rząd pomaga już spółkom kolejowym, dlaczego więc nie jest taki hojny wobec przewoźników? – pyta retorycznie.

Wroński podkreśla też, że obok zamykania granicy są też inne sposoby utrudnienia wymiany towarowej między UE a Rosją. Można na przykład zmienić przepisy celne. - Transport na Białoruś i do Rosji jest łatwy dzięki karnetom TIR. Można by na przykład zawiesić ich stosowanie i to już by Rosję zabolało. TLP na pewno podeszłoby do wszelkich decyzji tego typu ze zrozumieniem, ale pod warunkiem rekompensaty dla polskich firm, które by na tym straciły – podsumowuje.