Zobacz, kiedy wymieniają pieniądze
Dotychczas używane pieniądze z bawełny, papieru czy metalu mogłaby zastąpić waluta polimerowa. Takie banknoty trudno podrobić, są wodoodporne, antybakteryjne i nieczułe na zgniatanie czy składanie na pół. Niektóre kraje, m.in. Szwecja, Estonia, Japonia i Turcja, rozważają nawet wycofanie gotówki z obiegu. Jest ona kosztowna w produkcji, transporcie, ochronie, a do tego niehigieniczna. Gotówka mogłaby odejść w zapomnienie. Jednak nie w Polsce. Narodowy Bank Polski ciągle wydaje krocie na wymianę zużytych i zniszczonych pieniędzy. Zobacz, jak często banknoty i monety trafiają do niszczarki.
Czas wymienić pieniądze
Dotychczas używane pieniądze z bawełny, papieru czy metalu mogłaby zastąpić waluta polimerowa. Takie banknoty trudno podrobić, są wodoodporne, antybakteryjne i nieczułe na zgniatanie czy składanie na pół. Niektóre kraje, m.in. Szwecja, Estonia, Japonia i Turcja, rozważają nawet wycofanie gotówki z obiegu. Jest ona kosztowna w produkcji, transporcie, ochronie, a do tego niehigieniczna. Gotówka mogłaby odejść w zapomnienie. Jednak nie w Polsce. Narodowy Bank Polski ciągle wydaje krocie na wymianę zużytych i zniszczonych pieniędzy. Zobacz, jak często banknoty i monety trafiają do niszczarki.
10 złotych
- Żywotność banknotów zależy od nominału - im mniejszy nominał, tym krócej jest w obiegu - zdradza Przemysław Kuk, rzecznik prasowy Narodowego Banku Polskiego.
Wartość banknotów w obrocie sięga niemal 104 mld złotych.
Przedstawiciel narodowego emitenta pieniądza informuje, że najkrócej w obiegu pozostają banknoty 10 złotowe, bo z nich korzystamy najczęściej. Średnio są wycofywane z obiegu po ok. 10-11 miesiącach.
Nominał: 10 złotych
Materiał: biały papier
Wymiary: 120 x 60 mm
Kolory zasadnicze: ciemnobrązowy, zielony
20 złotych
Podobnie jest w przypadku banknotów dwudziestozłotowych. Ich trwałość w obiegu wynosi niecałe 12 miesięcy.
Wymianie podlegają zużyte lub uszkodzone banknoty i monety. Wystarczy, że więcej niż 45 proc. jego pierwotnej powierzchni zachowało się w jednym kawałku i możliwe jest rozpoznanie jego nominału.
Nominał: 20 złotych
Materiał: biały papier
Wymiary: 126 x 63 mm
Kolory zasadnicze: fioletowy, różowy
50 złotych
Na awersie banknotu pięćdziesięciozłotowego widnieje Kazimierz III Wielki. Banknot z jego podobizną należy do grupy środków płatniczych o największej trwałości w obiegu. Wymiana następuje średnio po ok. 13-14 miesiącach.
Już ustaliliśmy, że wymianie podlegają banknoty, których zachowało się więcej niż 45 proc. powierzchni. Warto jednak wspomnieć, że nie mamy gwarancji otrzymania równowartości zniszczonego nominału. By otrzymać całą kwotę, musimy mieć przynajmniej 75 proc. banknotu. Może być poplamiony lub przedarty.
Jeśli natomiast pozostało nam od 45 do 75 proc. banknotu, to bank wymieni nam go jedynie za połowę jego wartości nominalnej.
Nominał: 50 złotych
Materiał: biały papier
Wymiary: 132 x 66 mm
Kolory zasadnicze: granatowy, niebieski, jasnozielony
100 złotych
Jak to dobrze mieć 100 złotych w portfelu. Prawda? Choć za tę kwotę nie zaszalejesz, to masz poczucie posiadania większej gotówki. NBP nie ujawnia, ile banknotów stuzłotowych jest w obiegu, ale ich czas eksploatacji wynosi średnio, podobnie jak w przypadku 50 złotych, ok. 13-14 miesięcy.
Nominał: 100 złotych
Materiał: biały papier
Wymiary: 138 x 69 mm
Kolory zasadnicze:
- strona przednia: zielony, oliwkowy, jasnofioletowy, niebieski
- strona odwrotna: ciemnozielony, oliwkowy, brązowy, pomarańczowy
200 złotych
- Najdłużej w obiegu są banknoty o wartości 200 złotych - mówi Przemysław Kuk z NBP.
Jest to nominał, którego Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych przez kilkanaście lat od denominacji wydrukowała najmniej. Nie jest to również najpopularniejszy banknot wykorzystywany do przeprowadzania transakcji gotówkowych. Z uzyskanych informacji wynika, że czas obecności tego cennego papieru w obiegu może sięgać ponad dwóch lat.
Nominał: 200 złotych
Materiał: biały papier
Wymiary: 144 x 72 mm
Kolory zasadnicze:
- strona przednia – brązowy w kilku odcieniach, jasnożółty, oliwkowy
- strona odwrotna – brązowy w kilku odcieniach i oliwkowy
A jak często wymieniane są monety?
1 grosz
W obiegu mamy aż 4,4 mld sztuk monet jednogroszowych. Nie jest tajemnicą, że Narodowy Bank Polski nieustannie dokłada do ich produkcji. Szacuje się, że wybicie monety o nominale 1 gr kosztuje niemal 2,5 grosza. NBP nigdy jednak nie potwierdził tej informacji.
Wysokie koszty produkcji miały być jednym z czynników decydujących o ewentualnym wycofaniu najmniejszych nominałów z rynku. Choć narodowy emitent przeprowadzał już niezbędne analizy, to nadal nie podjął żadnych decyzji. Nie zdecydował się na to być może dlatego, że moneta jednogroszowa funkcjonuje średnio w obiegu przez kilkanaście lat.
Wartość monet w obiegu sięga niemal 3 mld zł.
Nominał: 1 grosz
Brzeg (bok): ząbkowany
Masa: 1,64 g
Średnica: 15,5 mm
Stop: mosiądz manganowy
2 grosze
Dwugroszówek w obiegu jest dokładnie o połowę mniej niż monet o nominale 1 gr. W naszych portfelach, szufladach i skarbonkach trzymamy ich 2,2 mld sztuk. To właśnie gromadzenie ich w domach i częste gubienie są czynnikami, które zmuszają NBP do ich ciągłego emitowania. Szacuje się, że wyprodukowanie jednej monety dwugroszowej to koszt 2,94 grosza. Ich wycofanie z obiegu również było elementem analiz NBP. "Żywotność" dwugroszówek to średnio kilkanaście lat.
Nominał: 2 grosze
Brzeg (bok): gładki
Masa: 2,13 g
Średnica: 17,5 mm
Stop: mosiądz manganowy
5 groszy
1,56 mld sztuk - tyle monet o nominale 5 groszy mamy dzisiaj w obiegu. Spośród monet o najmniejszym nominale to właśnie one miałyby największe szanse na uniknięcie wycofania z rynku na podstawie decyzji NBP. W przeciwieństwie do jedno- i dwugroszówki koszt jej produkcji jest mniejszy niż jej wartość nominalna, bo wynosi ok. 3,46 gr. Chodzi jednak przede wszystkim o łatwiejsze realizowanie transakcji o nominale 0,05 zł niż rachunków zakończonych jednym groszem, np. 1,01 zł.
Nominał: 5 groszy
Brzeg (bok): na przemian gładki i ząbkowany
Masa: 2,59 g
Średnica: 19,5 mm
Stop: mosiądz manganowy
10 groszy
Także moneta 10-groszowa jest trwałym środkiem płatniczym. Pozostaje w obiegu średnio przez kilkanaście lat, a jest ich w sumie ponad 1,4 mld sztuk. Najwięcej dziesięciogroszówek wyprodukowano w 1992 roku, było to ponad 210 mln monet.
Nominał: 10 groszy
Brzeg (bok): na przemian gładki i ząbkowany
Masa: 2,51 g
Średnica: 16,5 mm
Stop: miedzionikiel
20 groszy
Równie "żywotne" są dwudziestogroszówki. Spod menniczej prasy wyszło ich ponad 1,2 mld sztuk. Te monety również należą do tych najczęściej gubionych przez Polaków. Sytuacja zmienia się wraz ze wzrostem nominału.
Nominał: 20 groszy
Brzeg (bok): ząbkowany
Masa: 3,22 g
Średnica: 18,5 mm
Stop: miedzionikiel
50 groszy
Narodowy Bank Polski wyemitował ponad 0,5 mld monet o nominale 50 groszy. Jej największa produkcja przypadła na rok 1992 i 1995, kiedy to w sumie z mennicy wyjechało ponad 200 mln sztuk. Jej średnia "żywotność" wynosi 20 lat.
Nominał: 50 groszy
Brzeg (bok): ząbkowany
Masa: 3,94 g
Średnica: 20,5 mm
Stop: miedzionikiel
1 złoty
Złotówka jest jedną z największych monet, choć o niewielkim nominale. W sumie wybito jej ok. 0,5 mld sztuk. Choć za jej wartość wiele kupić nie można, to pilnujemy jej już zdecydowanie bardziej niż monety jednogroszowej, którą najłatwiej znaleźć na chodnikach i ulicach. Najwięcej monet jednozłotowych NBP zamówił w mennicy jeszcze przed denominacją, bo w 1992 roku. Wyprodukowano wówczas ponad 100 mln sztuk. Trwałość każdej złotówki szacuje się na ok. 20 lat.
Nominał: 1 złoty
Brzeg (bok): na przemian gładki i ząbkowany
Masa: 5,00 g
Średnica 23,0 mm
Stop: miedzionikiel
2 złote
Dwuzłotowa moneta składa się dwóch części. Pierścień wykonany jest z brązalu, natomiast rdzeń jest stopem miedzi i niklu. Od 1994 roku wyprodukowano jej niemal 0,4 mld sztuk. Jak zapewniał nas Mariusz Przybylski, rzecznik prasowy Mennicy Polskiej, rozdzielenie obu części monety graniczy z niemożliwością, przynajmniej przy użyciu rąk czy podręcznych narzędzi. Pierścień i krążek dwuzłotówki są bowiem łączone za pomocą prasy o nacisku kilkudziesięciu ton.
Nominał: 2 złote
Brzeg (bok): gładki
Masa: 5,21 g
Średnica: 21,5 (w tym średnica rdzenia 12,0 mm)
Stop: pierścień: brązal, rdzeń: miedzionikiel
5 złotych
Również moneta o nominale 5 złotych składa się z dwóch części. Tutaj jednak, w porównaniu do dwuzłotówki, odwrócono kolejność umieszczania stopu metali. Rdzeń wykonany jest z brązalu, natomiast pierścień to miedzionikiel. Taka moneta może pozostawać w obiegu ponad 20 lat. Mamy ich ok. 0,3 mld sztuk.
- Ogólna zasada odnosząca się do zniszczonych lub zużytych monet jest taka, że ich wymiana jest możliwa tylko wówczas, jeśli zachował się w całości przynajmniej jeden element monety – rdzeń lub pierścień - informuje NBP.
Nominał: 5 złotych
Brzeg (bok): moletowany nieregularnie
Masa: 6,54 g
Średnica: 24,0 mm (w tym średnica rdzenia 16,0 mm)
Stop: pierścień: miedzionikiel, rdzeń: brązal