Centra handlowe: rosną wymagania klientów i najemców

Po okresie stagnacji w 2008 i 2009 roku w Polsce przybywa centrów handlowych. Tylko w latach 2011-2012 planuje się do oddania aż 17 tego typu obiektów w całym kraju. Obok nowych, rozbudowywane są także te o utrwalonej pozycji. Z drugiej strony, rosną wymagania najemców pod względem standardu zajmowanych powierzchni oraz warunków stawianych przez właścicieli lub administratorów centrów handlowych.

W Polsce działa 330 centrów handlowych, z czego 312 reprezentuje tradycyjny format, gdzie przeważają funkcje handlowe, uzupełniane ewentualnie częścią rozrywkowo-rekreacyjną. Pozostałe to centra handlowe IV generacji. W tych najnowocześniejszych obiektach wielofunkcyjność widać jeszcze dobitniej. Powstają one nierzadko w obiektach postindustrialnych (np. łódzka Manufaktura czy Stocznia w Gdyni) i poza typową ofertą centrów handlowych mają rozbudowane funkcje hotelowe, biurowe, czy kulturalne. Działające tam muzea, amfiteatry, galerie, czy studia telewizyjne przyczyniają się do rewitalizacji dużych obszarów miejskich.

Rosnący rynek sprawia, że organizują się różne grupy interesu skupione wokół centrów handlowych. Prawa najemców korzystających z lokali w obiektach handlowych chronić ma nowopowstałe Polskie Stowarzyszenie Najemców Powierzchni Handlowych. Należą do niego m.in.: Komfort, Vision Express, Venezia, Abra, Timberland, outlet 50 Style, AlmiDecor, Unisono, Flo oraz Sizeer. Organizacja zapowiada, że aktywnie włączy się w promowanie dobrych praktyk handlowych, zwłaszcza w zakresie stosunku najmu. Ma być również koordynatorem inicjatyw środowiska handlowców i swoistym łącznikiem w relacjach z administracją publiczną.

Cenzurka dla centrów handlowych

Jedną z pierwszych inicjatyw PSNPH jest ranking najlepszych i najgorszych centrów handlowych w Polsce. Ranking został oparty na badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród najemców przez firmę Pentor. Obejmuje 79 centrów handlowych, ocenionych przez minimum pięciu najemców pod względem co najmniej 12 kryteriów, jak np. proces deweloperski, kontakt z najemcami czy działania marketingowe.

Najlepszą ocenę uzyskała Graffica Rzeszów (74,5 punktów). Kolejne miejsca w pierwszej dziesiątce zajęły: Alfa Olsztyn (74,4), Galeria Krakowska Kraków (72), Galeria Bałtycka Gdańsk (71,2), Wola Park Warszawa (71,2), Galeria Łódzka Łódź (70,9), Klif Gdynia (70,3), Galeria Dominikańska Wrocław (67), Alfa Białystok (64,9) oraz Focus Mall Bydgoszcz (64,8).

Spośród ocenianych obiektów najgorsze noty uzyskały: Marino Wrocław (32,4 punktów), Plaza Sosnowiec (33,3), Gemini Park Bielsko-Biała (33,6), Przymorze Gdańsk (36), Kasztanowa Piła (36,4), Plaza Zgorzelec (36,5), Plaza Rybnik (40,3), Cuprum Arena Lublin (40,9), Magnolia Wrocław (41), Ikea Warszawa-Janki (42,5).

Wciąż jest miejsce dla nowych inwestycji

Tylko w 2009 r. otwarto w całej Polsce centra handlowe o łącznej wartości 1 mld euro. Dzięki temu powierzchnia handlowa wzrosła o 20 procent - podaje raport Cushman & Wakefield. Także 2010 r. zapowiada się na plus, bo w całej Polsce trwają budowy. Według danych Retail Research Forum na koniec 2009 r. w budowie wciąż jest 630 tys. mkw. nowej przestrzeni handlowej. Np. w Katowicach powstaje właśnie największy kompleks handlowy na południu Polski. Rozbudowa Silesia City Center, która zakończy się jesienią 2011 r. i kosztować będzie prawie 50 milionów euro, a centrum zwiększy swoją powierzchnię z 66 do 86 tys. mkw. Nowa powierzchnia w Silesii ma przyciągnąć do miasta nie tylko sieci handlowe lecz również marki z najwyższej półki.

- Inwestycje komercyjne po okresie stagnacji w 2008 i 2009 roku związanym z kryzysem na światowych giełdach wracają do gry. Rynek zaczął znów sprzyjać tego typu inwestycjom. Na Śląsku najwyraźniej widać ten rozwój, jeśli nie powiedzieć boom na galerie handlowe. W samych Katowicach realizowane są aż 2 tego typu obiekty. Największą inwestycją jest Silesia City Center. Rozwój kompleksu ma na celu ugruntować pozycję Silesii jako lidera wśród centrów handlowych na Śląsku - mówi Walter Woelfler z Immofinanz Group. I dodaje: - Na rozwój branży retail wpływa przede wszystkim rosnący poziom zamożności Polaków, którzy w odróżnieniu do Brytyjczyków, Niemców czy Francuzów, w ostatnich latach wydają coraz więcej w centrach handlowych. To nabywcy i ich wydatki nakręcają popyt na galerie handlowe, stając się głównym motorem rozwoju tego rynku w Polsce, a zwłaszcza na Śląsku - mówi.

Śląsk, tu się buduje

W największych polskich miastach daje się już odczuć nasycenie nowoczesną powierzchnią handlową. Wielu ekspertów jest zdania, że zainteresowanie inwestorów przenosi się na mniejsze miasta oraz tereny aglomeracji dotąd zaniedbywane przez deweloperów. I faktycznie, np. Śląsk od pewnego czasu staje się coraz atrakcyjniejszy dla inwestorów, zainteresowanych budową centrów handlowych. W listopadzie 2010 oddano do użytku Agorę Bytom w Bytomiu. Na początku 2011 r. zaplanowane jest rozpoczęcie prac związanych z budową Galerii Katowickiej. Na jesień 2011 r. planuje się także otwarcie nowej części Silesia City Center. Na tym jednak nie koniec. Do 2013 r. ma powstać pierwsze centrum handlowe w Jaworznie - Jaworzno City Center. Rozbudowany zostanie także Fashion House w Sosnowcu. Budują także Gliwice - tamtejszy Focus Mall otwiera się na koniec 2012 roku.

Pomimo takiego boomu inwestycyjnego gracze funkcjonujący już w śląskiej przestrzeni handlowej są spokojni. - Silesia pozycjonowana jest na rynku, jako centrum handlowe klasy A, w którym obok popularnych marek sieciowych, można znaleźć marki z najwyższej półki, takie jak: Burberry, Marc Cain, Max Mara, Liu Jo, D&G, VJC Versace, których nie znajdziemy ani w centrum Katowic, ani w żadnym innym centrum handlowym w regionie. Taka też będzie nowa część Silesii - zapowiada Wolefler. Pierwsze efekty już widać. Rozpoczęta jesienią komercjalizacja 20 tys. mkw. dobudowywanej powierzchni przyciągnęła do Silesia City Center bardzo wielu najemców z najwyższej półki.

- Komercjalizacja 60 nowych punktów handlowych w dobudowywanej części Silesii idzie w kierunku przyciągnięcia marek luksusowych, do tej pory w ogóle nieobecnych na Śląsku. Przykładem jest Red Valentino, Guess Denim, Calvin Klein Jeans oraz pierwszy na Śląsku salon Van Graaf z olbrzymią ilością marek z najwyższej półki. Ważnym aspektem jest także to, jak traktowana przez potencjalnych najemców jest dziś Silesia City Center. To nie jest kolejne centrum handlowe, Silesia postrzegana jest przez najemców podobnie jak prestiżowe ulice dużych europejskich miast - podkreśla Woelfler.

Polacy łakną luksusu

Trend w komercjalizacji widoczny w Silesia City Center znajduje także swoje przełożenie w ostatnich wynikach badań. Według KPMG tylko w 2010 r. rynek dóbr luksusowych w Polsce będzie wart 27 mld zł. Jak szacują analitycy, w najbliższych trzech latach te wydatki mogą wzrosnąć nawet o połowę. Dostrzegają to prestiżowe marki, które do tej pory omijały szerokim łukiem centra handlowe, bardziej inwestując w salony na znanych ulicach dużych miast.

- Marki luksusowe zaczynają być ważne dla Polaków. Coraz częściej chcemy je także znaleźć w odwiedzanych przez nas centrach handlowych. Dlatego wśród najemców coraz częściej pojawiają się tak znaczące marki jak Penny Black, Weekend by Max Mara czy Pinko. Ten trend, powszechny już we Francji czy Wielkiej Brytanii, zaczynają dostrzegać luksusowe marki szykujące ekspansję w Polsce - mówi Małgorzata Ryfa, dyrektor ds. wynajmu Silesia City Center. - Wyraźnie widać wzrost zainteresowania marek luksusowych centrami handlowymi o silnej pozycji na rynku. Już dziś wiemy, że od jesieni 2011 w Silesia City Center będzie salon Van Graaf, który zapewni Silesii obecność olbrzymiej ilości marek z najwyższej półki - dodaje Ryfa.

Autor: MJ