Tak rozliczają księży za granicą

Hierarchowie Belgii zarabiają nawet 37 tys. zł. Jednak większość księży na świecie musi się zadowolić pensją poniżej średniej krajowej i niską emeryturą. Czy zapowiedź premiera upodobni nasz system finansowania Kościoła do światowych standardów?

Opłacanie i opodatkowanie duchownych jest zróżnicowane w poszczególnych krajach. Księża dostają od kilkuset do 8,4 tys. euro (37 000 zł) miesięcznie. Ale już emerytury mogą być kilka razy niższe.

_ Na podstawie opracowania PAP _

W Belgii księża otrzymują od państwa pensję, a jej wysokość zależy od stanowiska. Najniższą 1600 euro pobierają proboszczowie, diakoni oraz księża i osoby laickie pomagające w parafiach. Wynagrodzenie rośnie wraz ze stopniem w hierarchii, ale jest zwykle niższe niż osób zatrudnionych poza prawem wyznaniowym. Nie dotyczy to hierarchów Kościoła, którzy zwykle zarabiają więcej niż osoby świeckie oraz duchowni innych wyznań. Biskupi otrzymają do 8400 euro brutto miesięcznie.

Państwo opłaca duchownym również emerytury. Ich wysokość jest równa ostatniej pensji.

W Czechach emerytury duchownych wylicza się w ten sam sposób, co emerytury wszystkich obywateli. Nie istnieje żaden specjalny fundusz dla księży-emerytów.

Duchowni w Czechach są traktowani jak pracownicy sfery budżetowej, ale ich zarobki są nieco niższe od urzędników i wynoszą obecnie około 70 proc. średniej krajowej (ok. 16 tys. koron, czyli 2750 zł). Stąd też księża otrzymują niższe emerytury.

W Hiszpanii składki emerytalne księży opłaca Kościół, potrącając im je z pensji.

Kościół otrzymuje z budżetu ok. 12 mln euro miesięcznie. Pieniądze te są przeznaczane na podstawowe potrzeby związane z utrzymaniem diecezji. Reszta środków pochodzi przede wszystkim z bezpośrednich ofiar wiernych. Od 2007 r. istnieje możliwość przekazania na Kościół 0,7 proc. podatku dochodowego. Według Centrum Studiów Socjologicznych (CIS) średnio co roku ok. 30 proc. podatników przekazuje swoje 0,7 proc. na Kościół katolicki, co daje ok. 150 mln euro rocznie.

Pensje wypłacane są przez kurie, które pokrywają najniższą składkę ubezpieczenia społecznego, co uprawnia księży do korzystania ze służby zdrowia, ale nie daje im prawa do zasiłku chorobowego.

We Francji, gdzie od 1905 r. obowiązuje ścisły rozdział religii od państwa, dochody kościelne pochodzą wyłącznie z datków wiernych. Według dziennika "Le Figaro" średnia pensja księży, w tym biskupów, wynosi ok. 950 euro miesięcznie, czyli mniej niż płaca minimalna (blisko 1100 euro), przy czym duchowni mają zapewnione mieszkanie, ale muszą płacić za wyżywienie.

Księża katoliccy - podobnie jak duchowni innych wyznań, np. islamscy imamowie czy mnisi buddyjscy - podlegają od 1979 r. państwowemu systemowi emerytalnemu. Stworzono oddzielną kasę ubezpieczeń dla duchownych. Oprócz bardzo niskiej kwoty państwowej emerytury (350-650 euro) księża otrzymują specjalny dodatek, wypłacany bezpośrednio przez diecezje. W otrzymują ok. 880 euro miesięcznie (2010).

Składki na ubezpieczenie społeczne i emerytalne księży i pastorów płacą Kościoły. Składki trafiają na kościelne fundusze emerytalne, niezależne od państwowego systemu emerytalnego.

Kościoły opłacają uposażenia i emerytury księży i pastorów wyłącznie z własnych środków. Głównym źródłem dochodów jest dobrowolny podatek kościelny, pobierany od członków wspólnoty religijnej.

Obecnie w większości z 16 niemieckich krajów związkowych wynosi on 9 proc. podatku dochodowego, a w Bawarii i Badenii-Wirtembergii - 8 proc. Aby go nie płacić, trzeba wystąpić ze wspólnoty kościelnej, tracąc możliwość między innymi prawo do sakramentów.

W Wielkiej Brytanii duchowni traktowani są jako osoby pracujące na własny rachunek i rozliczają się z przychodów jako indywidualni podatnicy. Kościół nie otrzymuje żadnych subwencji od państwa.

Z pensji automatycznie potrąca się im składkę na ubezpieczenie społeczne. Duchowni na ogólnych zasadach korzystają z ulg podatkowych. Opłacani są poniżej średniej krajowej, na poziomie nieco wyższym niż dwukrotna wysokość ustawowej płacy minimum.

Przychód z pogrzebów, ślubów, zbiórek itd. z poszczególnych parafii trafia do diecezji i przeznaczany jest głównie na fundusz płac. Jeśli duchowny osiąga dodatkowe dochody np. z nauczania czy publicystki, to musi to wykazać w swym corocznym zeznaniu podatkowym.

W USA duchowni różnych wyznań otrzymują emerytury państwowe oraz kościelne, korzystają także z rozmaitych indywidualnych planów emerytalnych.

Księża katoliccy w USA, jak wszyscy obywatele, płacą podatki na federalny fundusz ubezpieczenia społecznego (Social Security) i z tego tytułu mają prawo do państwowej emerytury.

Ponieważ jak na warunki amerykańskie jest ona niewielka - wynosi niecałe 1000 dolarów miesięcznie - księża otrzymują też emeryturę z kościelnego funduszu emerytalnego. Jej wysokość zależy od diecezji, ale średnio wynosi 2000 dolarów miesięcznie. Na fundusz składają się sami księża w toku swej pracy duszpasterskiej oraz Kościół.

Poza emeryturą z Social Security zdecydowana większość pastorów otrzymuje emerytury z planów emerytalnych swoich Kościołów.

Konferencja Episkopatu Włoch płaci duchownym od 883 do 1376 euro.

Pensje księżom są wypłacane z funduszu, zgromadzonego dzięki zasadzie "8 promili". Są to odpisy od podatku w tej wysokości, deklarowane przez obywateli na utrzymanie Kościoła katolickiego. Co roku włoski Kościół otrzymuje blisko miliard euro.

Dodatkowo budżety księży są zasilane dobrowolnymi składkami wiernych zbieranymi w oddzielnym funduszu. Z niego jednak finansuje się jedynie 5 proc. wynagrodzeń duchownych.

Poza tym księża płacą składki na przyszłą emeryturę, które gromadzi specjalny fundusz. Prawo do świadczenia nabywa się po ukończeniu 68. roku życia.