Jak bardzo Polacy nie lubią się szkolić?
Myśląc o działaniach szkoleniowych realizowanych przez firmy, warto zastanowić się, jak interpretować zachowanie pracowników traktujących szkolenia nawet nie jako konieczność, ale jako przykry obowiązek
Myśląc o działaniach szkoleniowych realizowanych przez firmy, warto zastanowić się, jak interpretować zachowanie pracowników traktujących szkolenia nawet nie jako konieczność, ale jako przykry obowiązek. Co w sytuacji, w której pracownicy jako najczęstszy powód braku podejmowania działań rozwojowych wskazują, że nie jest im to potrzebne w pracy? Co jeśli sami Polacy zwyczajnie nie są zainteresowani podnoszeniem własnych kompetencji, i to nie tylko w perspektywie myślenia o bliżej nieokreślonej przyszłości, ale również w ramach myślenia krótkoterminowego – dotyczącego ich sytuacji tu i teraz?
Z podejściem dorosłych Polaków do rozwoju i podnoszenia własnych kwalifikacji nie jest dobrze od wielu lat. 37 proc. dorosłych Polaków odpowiadając na pytania zadane w ramach realizowanej przez PARP III edycji badań Bilansu Kapitału Ludzkiego (BKL)1, potwierdziło, że nigdy nie uczestniczyło w kursach, szkoleniach, warsztatach czy praktykach. Łącznie przez 12 miesięcy poprzedzających realizację badania BKL tylko 36 proc. Polaków w wieku 18–64 lata podnosiło swoje kompetencje. Oznacza to, że 64 proc. Polaków nie podnosiło w 2011 r. swoich kompetencji w żaden sposób.
Powyższe rezultaty wyglądają jeszcze mniej optymistycznie, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że najbardziej „popularnymi” kursami były kursy BHP i przeciwpożarowe, które są w zdecydowanej większości przypadków obowiązkowe i niewiele mają wspólnego z ideą własnego rozwoju.
Nie zaskakuje obserwowalny od wielu lat trend, że szkolą się ci, którzy już są najlepiej wykształceni. Swoje kompetencje najczęściej podnoszą osoby, które są młode, dobrze wykształcone, mieszkają lub pracują w dużych miastach. W kursach i szkoleniach w 2011 r. najczęściej uczestniczyły osoby, które ukończyły studia MBA lub studia doktoranckie (70 proc.). Zaraz za nimi były osoby, które mogły pochwalić się ukończeniem studiów podyplomowych (46 proc.), a w dalszej kolejności dyplomem studiów magisterskich i inżynierskich (odpowiednio 32 proc. i 26 proc.).
Zaskoczyć może natomiast, że zdecydowana większość realizowanych w 2012 r. kursów, szkoleń i innych form dokształcania była finansowana nie ze środków własnych, ale ze środków pracodawcy, urzędu pracy lub innych instytucji. Tylko 17 proc. Polaków wskazało, że opłacało działania rozwojowe ze środków własnych. Kwotę powyżej 1 tys. zł w skali roku wydało na udział w kursach i szkoleniach zaledwie 7 proc. badanych.
Polacy pytani o powody braku uczestnictwa w kursach i szkoleniach najczęściej odpowiadali, że nie odczuwają potrzeby podnoszenia swoich kompetencji w celach zawodowych, ponieważ nie jest im to potrzebne w pracy (49 proc. odpowiedzi). Kolejne dwa powody, ale wymieniane już zdecydowanie rzadziej, były związane z brakiem czasu (9 proc.) i brakiem motywacji (6 proc.).
Powody, dla których Polacy podejmują działania rozwojowe, różnicują poziom motywacji rozumiany jako zaangażowanie czasowe i finansowe. Najmniej czasu i pieniędzy poświęcili na udział w kursach i szkoleniach badani, którzy jako powód uczestnictwa w szkoleniach wskazali wymóg pracodawcy. Najwięcej środków finansowych na udział w kursach i szkoleniach poświęcili ci, którzy realizowali je, aby rozpocząć własną działalność gospodarczą. Z kolei najwięcej godzin poświęciły osoby, które jako powód udziału w kursach i szkoleniach wskazały chęć podjęcia nowej pracy, poznania nowych osób, zdobycie konkretnego certyfikatu i rozwój własnych zainteresowań.
Analiza odpowiedzi dotyczących aktualnej aktywności rozwojowej i planów podejmowania takich działań w przyszłości nie zapowiada pozytywnych zmian w podejściu Polaków i wskazuje, że sytuacja może jeszcze ulec pogorszeniu. Tylko 14 proc. badanych podejmowało działania rozwojowe w ciągu ostatnich 12 miesięcy i planuje dalsze działania edukacyjne. 8 proc. badanych mimo dotychczasowego braku aktywności szkoleniowej planuje w przyszłości dokształcać się. Niestety, aż 56 proc. badanych nie uczestniczyło w jakiejkolwiek formie edukacyjnej i nie planuje prowadzenia działań rozwojowych w ciągu kolejnych 12 miesięcy, a 22 proc. tych, którzy byli aktywni, nie zamierza kontynuować tych działań w najbliższym czasie.
Monika Dawid-Sawicka