"Nauką i pracą budujemy Polskę ludową"

Wisiały w zakładach pracy, na ulicach, w sklepach, nawet w domach. Za komuny plakaty zachęcające do pracy były stałym elementem polskiego pejzażu. Stały się dla władzy jednym z najważniejszych narzędzi komunikacji. Hasła jakie głosiły, jednych przyprawiają dziś o ból głowy, inni nie potrafią powstrzymać się od śmiechu.

Plakaty w komunistycznej Polsce były narzędziem w budowaniu socjalizmu. Były proste, ponieważ musiały w jasny sposób trafiać do odbiorcy. Plakaty zapewniały o przyjaźni polsko-radzieckiej, szerzyły hasła antyamerykańskie i okolicznościowe – np. z okazji Dnia Kobiet czy 1 Maja. Szczególnie to ostatnie święto dawało propagandystom pole do popisu. Wśród haseł na plakatach pojawiały się m.in. takie: „Niech żyje 1 Maja – dzień międzynarodowej solidarności ludzi pracy w walce o pokój, demokrację i postęp techniczny!”. Ludzie pracy musieli też pamiętać, że „Partia wśród robotników – robotnicy w partii!”.

Na tym tle wyróżniały się plakaty zachęcające do rywalizacji np. przodowników pracy i poświęcone grupom robotników gloryfikowanych przez władzę. Wielu uwierzyło, że „Cały naród buduje swoją stolicę”, potwierdzając z kolejnego plakatu, że „Pracujemy w trójkę, budujemy za 12stu”. Przodownicy rzeczywiście wyrabiali 300 procent normy. Tyle tylko, że dla dobrego wizerunku, często zwyczajnie partaczyli robotę.

Władza dbała też o higienę swych robotników. Wszystkich dobrych robotników plakat zachęcał hasłem: „Myj się po pracy”, a sprzedawczynie widniejące na innych plakatach informowały, że „Uprzejmie i szybko obsługujemy ludzi pracy”.

Za pomyślność Polaków

Afirmacja pracy i nawoływanie do wzmożonego czynu społecznego były tematem plakatów przez dziesiątki lat. Jednym z nośniejszych i często powtarzanych haseł były: „Wykonuj plan co dzień, co godzinę”, albo „Młodzieży - naprzód do walki o szczęśliwą socjalistyczną wieś polską”. Do młodych ludzi skierowanych było więcej informacji, choćby taka: „Więcej umieć, lepiej pracować – dla socjalistycznej Polski!”. Kiedy już uwierzyli, że powinni się kształcić dla kraju, musieli zapoznać się z kolejnymi ważnymi przekazami. Na każdym kroku można było przeczytać, że „Rzetelna praca każdego – warunkiem siły Polski i pomyślności Polaków!”, „Lepsza przyszłość Polski zależy od nas – od pracy na każdym stanowisku!”, „Wyższa jakość naszej pracy będzie gwarancją lepszych warunków życia narodu!”, „Miarą patriotyzmu jest rzetelna praca!”, „Praca jedynym miernikiem oceny każdego człowieka!”, „Chwała ludziom dobrej roboty!”.

Przenieś się na moment do PRL-u. Zagraj w grę "Pan tu nie stał!"

Zdarzało się, że ojczyźnie należało poświęcić swój prywatny czas. Ale i w tych przypadkach na duchu podtrzymywały hasła na plakatach. W czynie społecznym były wykonywane prace uważane często za zbyteczne, miały one jedynie "zacieśniać więzi społeczne" i przekazywać ducha wspólnego dzieła dla Ojczyzny, Polski Ludowej.

Lata mijały, jako medium rozwijała się telewizja, a siła plakatu wciąż pozostawała wielka. W latach 70. władza wykorzystywała plakat do nawoływania do intensyfikacji produkcji „Każdy z nas odpowiada za realizację planu w 1979r.”, „Dzień czynu partyjnego”. Natomiast lata 80. to walka z opozycją demokratyczną przy pomocy plakatu „Strajkiem nie nakarmisz swojej rodziny”.

Kobiety do roboty

W PRL, gdy mężczyźni odbudowywali stolicę, kobiety musiały przejąć ich obowiązki. Władza wmawiała im, że tak wygląda równouprawnienie. Na plakacie „Młodzieży – naprzód do walki o szczęśliwą socjalistyczną wieś polską” widniała młoda, rozpromieniona kobieta siedząca na traktorze. Zresztą hasło „Kobiety na traktory”, wspomina się do dziś.

Perełek skierowanych do pracujących pań było więcej, choćby „Pozdrawiamy kobiety pracujące dla pokoju i rozkwitu ojczyzny”.

Dzisiejsze pamiątki

Okazuje się jednak, że choć z komuną pożegnaliśmy się wiele lat temu, jej hasła zachęcające do pracy obecne są do dziś. Serwis terazgostynin.pl podaje, że na terenie powiatu kutnowskiego do tej pory nie brakuje miejsc przypominających lata PRL-u. Choćby na budynku Zespołu Szkół w Kutnie-Azorach, na którym znajdują się tablice z hasłami powstałymi prawdopodobnie ok. 30 lat temu. Przeczytać możemy, że: „Praca myśli i czyny tobie Ojczyzno”, lub „Nauką i pracą budujemy Polskę ludową”.

ml/MA

Przenieś się na moment do PRL-u. Zagraj w grę "Pan tu nie stał!"