Orzeł czy reszka? Wynik może być niesprawiedliwy
Wbrew powszechnej opinii wyniki rzutu monetą nie zawsze są równie prawdopodobne dla każdej ze stron. Moneta rzucona w powietrze spędza tam więcej czasu początkową stroną skierowaną do góry, co zwiększa prawdopodobieństwo, że również wyląduje w ten sposób - wynika z najnowszych badań.
Rzut monetą jest powszechnie uznawany za najbardziej sprawiedliwy sposób wyboru między dwoma możliwościami. Funkcjonuje on m.in. w sporcie. Na początku meczu sędzia rzuca monetą, która drużyna rozpocznie rozgrywkę. W roku 1968 podczas półfinału Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej pomiędzy Włochami a ZSRR wynik po dogrywce wynosił 0:0. Dopiero rzut monetą pozwolił przejść do finału Włochom (którzy wygrali później również finał).
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ważny sygnał dla rynku po wyborach. "Polska wraca do tego stolika"
Rzut monetą nie musi być sprawiedliwy
Rzut monetą był wielokrotnie sprawdzany przez ekspertów, i o ile nie użyto bilonu z dwoma reszkami lub o specjalnym wyważeniu, to o oszustwie nie mogło być mowy. Jednak zawodowi szulerzy są w stanie tak rzucać monetą, by przed upadkiem wykonała ona z góry założoną liczbę obrotów.
W roku 2007 Persi Warren Diaconis, amerykański statystyk i matematyk greckiego pochodzenia, a zarazem były zawodowy magik, zauważył, że dotychczasowe eksperymenty sprawdzały tylko, czy równe jest prawdopodobieństwo wyrzucenia orła i reszki. Diaconis opublikował pracę, w której sugerował, że rzucone monety z większym prawdopodobieństwem wylądują na tej samej stronie, z której wystartowały, a nie na odwrotnej.
Zasugerował, że z powodu zjawiska precesji (zmiany kierunku osi obrotu obracającego się ciała) moneta rzucona w powietrze spędza tam więcej czasu początkową stroną skierowaną do góry, co zwiększa prawdopodobieństwo, że również wyląduje w ten sposób. Sugerowana różnica byłaby jednak tylko rzędu 1 proc.
Teraz duży zespół badaczy z wielu europejskich instytucji znalazł doświadczalne dowody na potwierdzenie tej hipotezy.
W ramach eksperymentu 48 osób rzucało monetami wybitymi w 46 krajach, co dało łącznie 350 757 rzutów monetą. Za każdym razem uczestnicy sprawdzali, czy moneta wylądowała tą samą stroną do góry, co w chwili wypuszczenia. Jak się okazało, Diaconis miał rację - wystąpiła niewielka stronniczość.
W 50,8 proc. przypadków moneta wylądowała tą samą stroną do góry, co w momencie wypuszczenia. Zespół doszedł do wniosku, że choć odchylenie, które odkryli, jest niewielkie, mogłoby mieć znaczenie, gdyby w celu ustalenia wyniku zastosowano wielokrotne rzuty monetą.