Pracowniku strzeż się. Oto co siedzi w brudnej klimatyzacji
Jeśli przebywając w biurze występuje u nas: ból głowy, chrypka, swędzenie oczu lub skóry, a także rozdrażnienie to może tylko oznaczać uczulenie na jakiś czynnik występujący w pomieszczeniu. Tego typu podłoże alergiczne określane jest jako „zespół chorego budynku”
Według badań, przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych przez National Institute of Occupational Safety and Health (NIOSH) – 50 proc. problemów zdrowotnych urzędników amerykańskich jest spowodowanych „syndromem chorego budynku”, a jedną z głównych dolegliwości jest alergia. Niestety żyjemy w zbyt hermetycznych pomieszczeniach, przez co sami tworzymy sobie środowisko pełne alergenów, bo przecież ma być energooszczędnie (ocieplone budynki, szczelne okna). Biurowce pozbawione dopływu świeżego powietrza to istne „szklane pułapki”, często jedynym dostawcą tlenu jest klimatyzacja.
Pracując dłuższy czas w klimatyzowanych pomieszczeniach, szczególnie takich, gdzie urządzenia są rzadko oczyszczane, nawet najzdrowsza osoba będzie odczuwała problemy zdrowotne tj.: duszności, nieżyt nosa i spojówek lub ból zatok. Za każdym razem, gdy włączymy klimatyzator rozwijające się w filtrach grzyby wyrzucają zarodki, które wdychamy.
Szacuje się, że około 30 proc. problemów zdrowotnych związanych jest z jakością powietrza wewnętrznego. Nieoczyszczone urządzenia klimatyzacyjne zasiedlają pasożyty - skażają powietrze i przedostają się do naszego układu oddechowego oraz osiadają na powierzchni skóry. Gdybyśmy pobrali z wentylatorów i klimatyzatorów próbki, po czym zrobili z nich posiew, zobaczylibyśmy, ile jest tam rodzajów grzybów i pleśni, które mają bardzo silne działanie toksyczne i alergizujące na ustrój ludzki. Te pasożyty czują się wprost znakomicie w wentylatorach i klimatyzatorach "zalakowanych" budynków.
Grzyby pleśniowe są przyczyną wielu groźnych zachorowań, takich jak: dermatozy skórne, alergie, schorzenia układu oddechowego, zatrucia. W najgorszym wypadku może pojawić się bakteria Legionella, odpowiedzialna za niebezpieczną chorobę legionellozę. Absurdem jest, że korporacje zderzając się z problemami zdrowotnymi pracowników wolą zatrudnić alergologa, niż ponieść koszty na dokładne czyszczenie klimatyzatora. Sprawę pogarsza fakt, iż w pomieszczeniach tzw. open-room’ach nie ma możliwości dostępu do świeżego powietrza, a pracujące tam osoby kichają i kaszlą wzajemnie na siebie. W ten sposób biuro staje się siedliskiem bakterii - przyczyną kłopotów zdrowotnych pracowników.
Klimatyzacja nie jest szkodliwa dla zdrowia, jeśli tylko jest odpowiednio czyszczona preparatami grzybobójczymi i wymieniane są w niej filtry. Obowiązek czyszczenia klimatyzacji, w tym, w pomieszczeniach biurowych - wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). Jednak brak jest przepisów dotyczących obowiązującej częstotliwości przeglądów klimatyzacji.
Pamiętać należy także, że optymalna wilgotność powietrza w pomieszczeniach biurowych wynosić powinna 50 – 60 proc. - a za jej utrzymaniem odpowiada przede wszystkim system wentylacyjny. Bardzo łatwo można to sprawdzić wilgotnościomierzem. Poza tym klimatyzacja powinna być ustawiona na odpowiednią temperaturę: latem 22-25 stopnie, a zimą 21-22 stopnie C. Koniecznie należy też, co jakiś czas wyłączać urządzenie i wietrzyć pomieszczenia.
Toner z drukarek i kserokopiarek też nie jest obojętny dla naszego zdrowia, jeżeli przez wiele godzin znajdujemy się w pobliżu tych urządzeń. W czasie pracy wydzielą one pył i ozon, który wysusza błony śluzowe, czego efektem jest drapanie w gardle i nie najlepsze samopoczucie. Ponadto ozon jonizuje powietrze w pomieszczeniu, w którym znajduje się drukarka, co nie jest dobre dla zdrowia. W niektórych firmach obowiązują zalecenia, by ksero i drukarka były oddalone co najmniej 1,5 metra od stanowiska pracy. Najlepszym rozwiązaniem jest wygospodarowanie dla sprzętu drukującego osobnych pomieszczeń z wentylacją. Pracodawca może też zakupić - filtry antypyłkowe, aby zredukować emisję niebezpiecznych dla zdrowia mikropyłków. Poza tym pracując blisko tych urządzeń warto również, pić dużą ilości wody, by nawilżyć organizm.
O tym, jakie świadczenia przysługują pracownikowi z tytułu pracy w pomieszczeniu, którym działa zanieczyszczona klimatyzacja mówi Danuta Rutkowska rzecznik prasowy Głównego Inspektora Pracy.
Czy są jakieś przepisy dotyczące czyszczenia klimatyzacji?
Obowiązki pracodawców użytkujących systemy klimatyzacji, w tym w pomieszczeniach biurowych, wynikają z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zgodnie z przepisami, powietrze doprowadzane do pomieszczeń z zewnątrz, przy zastosowaniu klimatyzacji, powinno być oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia. Klimatyzacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń. Ponadto, w myśl § 37 ust. 1 pkt 1, w przypadku zastosowania systemu klimatyzacji, pracodawca ma obowiązek zapewnić odpowiednią konserwację urządzeń i instalacji klimatyzacyjnych w celu niedopuszczenia do awarii. Przepisy rozporządzenia nie regulują sposobu i częstotliwości czyszczenia klimatyzacji. Powinno być ono prowadzone zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia zamieszczonymi w instrukcji obsługi.
Czy pracownik, który zaczął chorować np. na alergię, może ubiegać się o jakieś świadczenia/odszkodowania od pracodawcy?
W świetle przepisów prawa pracy pracownikowi przysługują świadczenia wtedy, gdy rozpoznano u niego chorobę zawodową. Za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych. W wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, czy choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym". Dotyczy to również chorób alergicznych wywołanych przez alergeny obecne w miejscu pracy. Po uzyskaniu decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej pracownik może ubiegać się o świadczenia na podstawie ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Są to w szczególności:
• zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została chorobą zawodową,
• świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy,
• zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który spełnia określone warunki,
• jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
• renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek choroby zawodowej,
• renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną chorobą zawodową.
Co robić, jeśli podejrzewamy, że klimatyzacja w biurze jest zanieczyszczona, a pracodawca ignoruje skargi? Czy można to zgłosić do inspekcji pracy?
Pracownik może zgłosić skargę do właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy okręgowego inspektoratu pracy. Poza przedmiotem sprawy powinien w niej podać nazwę i adres pracodawcy, na którego wnoszona jest skarga oraz swoje imię, nazwisko i adres. Warto przy tym skorzystać z formularza zgłoszenia skargi umieszczonego na stronach internetowych okręgowych inspektoratów pracy.
MS,AK,JK,WP.PL