Tajemnice spekulacji finansowych Bernarda L. Madoffa

Fundusz inwestycyjny Madoffa zdefraudował 50 miliardów USD, które powierzyli jemu naiwni inwestorzy i największe banki z USA, Europy i Japonii.

Niezwykły życiorys

Siedemdziesięcioletni dzisiaj B.L. Madoff w młodości był ratownikiem, ochraniarzem, a potem hydraulikiem. W 1960 roku ożenił się z Ruth Madoff, której nazwisko przyjął. W tym samym roku z kapitałem 5.000 dolarów założył własną firmę. Niebawem stał się niezwykle aktywnym członkiem w National Association of Securities Dealers (NASD), która nadzorowała NASDAQ – czyli pozagiełdowy, regulowany rynek akcji. Od 1990 roku Mardoff pełnił zaszczytny urząd prezesa nowojorskiego elektronicznego rynku papierów wartościowych - Board of Governors NASDAQ - tej niezwykle ważnej instytucji nadzoru finansowego w USA.

B.L. Madoff jest właścicielem wielu drogich nieruchomości na Manhattanie, w Palm Beach i w Paryżu. Wspólnie ze swoją żoną Ruth prowadzili w przeszłości działalność filantropijną, wspierając szkoły, teatry i żydowskie organizacje dobroczynne.

Przede wszystkim jednak fundusz hedgingowy Madoffa pod nazwą Bernard L. Madoff Investment Securities LLC funkcjonował na giełdzie jako broker, a także jako ważny inwestor. Jego firma stała się organizatorem największego oszustwa, jakie kiedykolwiek przeżyła Giełda Nowojorska. Jak podaje New York Times księgi rachunkowe jego firmy zawierają tajne zapisy o depozytach najbogatszych i wpływowych klientów oraz kilkunastu funduszy inwestycyjnych o wartości 17 miliardów USD.

Podejrzany o przestępstwa kryminalne

W grudniu 2008 roku B. Madoff został aresztowany przez funkcjonariuszy FBI i niebawem stanie przed sądem jako podejrzany o oszustwa na wielką skalę. Amerykańska Securities and Exchange Commission (SEC) zablokowała jego rachunki bankowe na kwotę 70 mln USD, stanowiących resztkę pieniędzy Madoffa. Jego system „śnieżnej kuli” (piramida Madoffa) pozwolił mu ukraść 50 miliardów USD kapitałów powierzonych przez osoby fizyczne i prawne, spodziewające się ogromnych zysków.

System ten załamał się, kiedy jeden z klientów jego funduszu hedgingowego zażądał wypłaty kilku miliardów USD. W zaistniałej sytuacji amerykańska komisja papierów wartościowych (SEC) 11 grudnia 2008 roku skierowała sprawę do prokuratora. Sprawa tego wyjątkowego przestępstwa finansowego jest prowadzone przez U.S. District Court for the Southern District of New York, Manhattan pod numerem 08-MAG-02735.

Powstaje pytanie, jak skuteczna była kontrola działalności prowadzonej przez kilkadziesiąt lat przez tego „kreatywnego” maklera? Odpowiedź jest przynajmniej dziwna, ponieważ jego księgi były kontrolowane przez maleńką firmę Friehling & Horowitzhad, zatrudniającą sekretarkę i 78-letniego księgowego, pracujących od czasu do czasu w pokoju o powierzchni 20 m kwadratowych. Można powiedzieć, że praktycznie działalność Madoffa była kontrolowana tylko przez niego samego.

Różnorodność poszkodowanych instytucji finansowych

Nasz bohater bardzo starannie dobierał sobie ofiary swoich spekulacji. Przede wszystkim byli to bardzo bogaci ludzie. Stawiał też dość wysoko poprzeczkę co do kwot inwestycji, którymi się zajmował. Drobny ciułacz nie miał szansy stać się jego klientem i ofiarą. Najważniejszą grupę oszukanych stanowiły jednak banki i fundusze inwestycyjne. Poniżej przedstawiamy, za Bloombergiem, wybrane ofiary spekulacji Bernarda L. Madoffa. Spustoszenie jest ogromne, bo wynosi 50 miliardów USD. Informacje te podajemy ku przestrodze polskich przedsiębiorców i inwestorów.

Największy poszkodowany, to amerykański fundusz inwestycyjny Fairfield Sentry Ltd., należący do Walter Noel’s Fairfield Greenwich Group. Został on okradziony na 7,3 miliarda USD.

Na drugim miejscu znalazł się hiszpański bank Banco Santander ze stratą 3,6 miliarda USD. Na trzecim miejscu amerykański fundusz inwestycyjny Kingate Management, należący do Kingate Global Fund Ltd. – strata wyniosła 2,8 miliarda USD. Na czwartej pozycji poszkodowanych znalazł się jeden z największych banków brytyjskich HSBC (Hongkong and Shanghai Banking Corporation), który nieopatrznie zainwestował 1,2 miliarda USD w fundusz Madoffa.

Szwajcarski bank Banque Benedict Hentsch Fairfield Partners SA z siedzibą w Genewie zainwestował 56 mln Franków szwajcarskich w fundusz inwestycyjny Madoffa. Straty ocenia się na 47,5 mln USD. Banki szwajcarskie straciły według informacji Reutersa łącznie 4,22 miliardy USD. Japoński Bank Aozora stracił 101 mln USD, a BNP Paribas stracił 350 mln.

Jakie wnioski dla przedsiębiorców?

Kiedy tak duże banki podliczają swoje straty, wypada postawić pytanie, jak duże straty pojawią się niebawem w funduszach hedgingowych tych wszystkich Global Players, które swoje zyski budowały na piasku i powietrzu derywatów. Czego można oczekiwać od tych skrytek pocztowych zarejestrowanych na Bermudach lub Kajmanach? Czy pozostaną tylko puste obietnice 25-procentowych i większych zysków? Czy może powstaną wielomiliardowe straty?

„Papierami wartościowymi” Madoffa były zabezpieczane wielomilionowe kredyty i finansowane ogromne fuzje banków. Wszystkie skomplikowane instrumenty pochodne i opcje walutowe posiadały wartość zerową! Cała branża samochodowa w USA, a częściowo w Unii Europejskiej, padła ofiarą oszustów typu B.L. Madoff. Prawdziwe zyski, pochodzące z realnej gospodarki, zostały utopione w funduszach hedgingowych, derywatach i innych podejrzanych transakcjach finansowych. Zyski te należało zainwestować w przedsiębiorstwa, które je osiągnęły, a nie w absurdalną derywatową grę giełdową, pozostającą poza solidną kontrolą państwowych instytucji nadzoru finansowego.

Przerażające w skali globalnej jest to, że nikt nie chce zgłębić faktycznych przyczyn tych oszustw i pociągnąć do karnej odpowiedzialności tych zorganizowanych oszustów. Ich działalność jest wspierana przez pseudouczonych, którzy wymyślają coraz bardziej skomplikowane i irracjonalne wzory, aby przyciągnąć naiwnych przedsiębiorców i przywłaszczyć sobie ich w trudzie wypracowane kapitały.