Waloryzacja w 2023 roku będzie wysoka. Seniorzy odczują ulgę po tegorocznej drożyźnie?
Waloryzacja rent i emerytur wyniesie w tym roku 7 proc. Rząd da seniorom więcej, niż musiał, bo zgodnie z przepisami wystarczyła waloryzacja na poziomie 5,7 proc. Ten bonus został uzasadniony szalejącą w Polsce inflacją, która bardzo szybko pochłonęłaby podwyżki świadczeń. Jednak nawet te dodatkowe pieniądze to może być za mało. Bardzo ciekawie zapowiada się natomiast waloryzacja w 2023 roku. Przy optymistycznych założeniach seniorzy mogą wyjść wtedy sporo "na plus".
Od marca emeryci i renciści będą dostawali zwaloryzowane o 7 proc. świadczenia. Minimalna emerytura ma wzrosnąć o 61,17 zł - do 1312,05 zł. To więcej, niż musiał dać rząd. Wskaźnik waloryzacji oblicza się bowiem, uwzględniając średnioroczny wskaźnik inflacji w poprzednim roku kalendarzowym, zwiększony o co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku. Gdyby wziąć pod uwagę te dane, w 2022 r. ukształtowałby się on na poziomie 105,7 proc.
Jeśli na tym by stanęło, podwyżka świadczeń nie pokryłaby nawet wzrostu cen, z którymi będą się musieli zmierzyć seniorzy. Nawet premier Mateusz Morawiecki nie ukrywa, że średnioroczne wskaźniki inflacji w tym roku przekroczą 6 proc., a "może nawet będą oscylowały wokół 7 proc., może nawet więcej". I nie jest on jedynym, który tak uważa.
- Zdecydowaliśmy się na podwyższenie wskaźnika waloryzacji, żeby w większym stopniu zabezpieczyć sytuację finansową emerytów i rencistów w związku m.in. z rosnącymi cenami towarów i usług konsumpcyjnych – tłumaczyła w piątek minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.
Co dalej z inflacją? "Redukcja nie może być bezbolesna"
Siedem procent to może być za mało
Okazuje się jednak, że nawet podwyżka świadczeń o 7 proc. może nie wystarczyć. W grudniu NBP przeprowadził wśród banków komercyjnych ankietę z pytaniem o prognozy inflacji na 2022 rok. Średnia tych prognoz mówi o średniorocznym wzroście cen na poziomie 7,4 proc. – czyli wyższym niż waloryzacja. A są banki, które w ostatnich dniach zapowiadały nawet, że drożyzna będzie jeszcze większa.
Ekonomiści podkreślają, że prognozowanie inflacji w tym roku jest bardzo trudne z powodu wprowadzonych przez rząd tarcz antyinflacyjnych (które zakładają m.in. obniżkę VAT-u na jedzenie, paliwa czy nośniki energii). Po pierwsze, nie jest do końca pewne, jaki dokładnie będą one miały wpływ na zahamowanie wzrostu cen, a po drugie, nie wiadomo, przez jaki czas będą funkcjonować.
Na razie mają działać do lipca tego roku, jednak bardzo prawdopodobne, że zostaną z nami na dłużej. Prezes NBP Adam Glapiński mówił w ubiegłym tygodniu, że "nie wyobraża sobie", by rządowa pomoc nie została przedłużona do końca roku.
- Siedmioprocentowa waloryzacja rent i emerytur może nie wystarczyć, by pokryć średnioroczną inflację – komentuje w rozmowie z serwisem finanse.wp.pl Oskar Sobolewski, ekspert Instytutu Emerytalnego. – Oczywiście dla emerytów to dobrze, że nie stanęło na 5,7 proc., jednak nawet większa podwyżka może zostać szybko "zjedzona" przez wzrost cen, zwłaszcza że w najbliższych miesiącach inflacja może dojść nawet w okolice 10 proc. – dodaje.
Rząd, oprócz waloryzacji, zdecydował się też na wypłatę tak zwanej czternastej emerytury w wysokości 1338,44 zł brutto. Nie każdy ją jednak dostanie. Na pełną kwotę mogą liczyć ubożsi emeryci, których świadczenie w 2021 r. nie przekroczy 2,9 tys. zł brutto. Ci, którzy mają więcej, dostaną świadczenie pomniejszone na zasadzie "złotówka za złotówkę".
- W przypadku seniorów pobierających niskie świadczenia waloryzacja powiększona o czternastą emeryturę może zniwelować skutki inflacji. Takie osoby mogą wyjść "na zero" – ocenia Oskar Sobolewski. – Jednak bardziej sprawiedliwym i uczciwym rozwiązaniem byłaby druga waloryzacja, dokonywana we wrześniu. Procentowa podwyżka jest proporcjonalna do tego, co wypracowaliśmy w czasie aktywności zawodowej. A świadczenia typu "czternastka" psują system emerytalny, bo nie zachęcają do tego, by pracować dłużej – dodaje.
Seniorzy skorzystają za rok
Bardzo ciekawie zapowiada się też kwestia waloryzacji w 2023 roku. To, ile wyniesie, będzie zależało od inflacji i wzrostu wynagrodzeń w tym roku. Według prognoz ceny mają w tym roku szybko rosnąć, zarobki prawdopodobnie też, bo Polacy będą upominać się o podwyżki, by mieć za co kupić coraz droższe towary i usługi. To wpłynie na zapewne bardzo wysoką waloryzację w przyszłym roku. Jeśli przyjmiemy, że w tym roku inflacja wyniesie 7,4 proc. (zgodnie ze średnią prognoz banków z ankiety NBP), to w 2023 roku co najmniej tyle wyniesie podwyżka świadczeń dla seniorów - po raz kolejny będzie więc rekordowa.
Tymczasem ekonomiści są dość zgodni co do tego, że w przyszłym roku inflacja będzie powoli słabnąć. Według średniej prognoz banków z grudnia ma to być 4,4 proc. (choć w ostatnich dniach niektórzy eksperci mówią nawet o 6 proc.), a prezes NBP Adam Glapiński mówił w ubiegłym tygodniu o około 5 proc. "W 2023 roku waloryzacja emerytur przekroczy według prognozy średnioroczną inflację aż o 3 pkt proc." - podliczyło w poniedziałkowej publikacji Forum Obywatelskiego Rozwoju.
Jeśli te prognozy się sprawdzą, to za rok seniorzy mogą sporo skorzystać. – Waloryzacja w marcu 2023 roku na pewno będzie wysoka, będzie to takie zrekompensowanie podwyżek cen. Trzeba jednak pamiętać, że pieniądze są potrzebne teraz, z miesiąca na miesiąc, a nie za rok – komentuje Oskar Sobolewski. Dodaje też, że dziś trudno jest jeszcze ocenić, ile - i czy w ogóle - emeryci na tym zyskają.
Ekspert zwraca uwagę także na inną kwestię. Jego zdaniem rząd zdecyduje się na przedłużenie tarcz antyinflacyjnych aż do przyszłego roku. – Jest mało prawdopodobne, że w roku wyborczym ktoś będzie chciał z tego zrezygnować. I w styczniu, lutym, marcu czy maju powie: to teraz podwyższamy VAT na jedzenie - podsumowuje Sobolewski.