Banki mają obowiązek od ręki wymienić zużyte banknoty, ale nie wszystkie stosują się do zarządzenia NBP

- Nie wymieniamy zniszczonych banknotów - usłyszeliśmy najpierw w jednym z oddziałów Raiffeissen Polbank, a potem to samo od pracownika infolinii tego banku. Jak się okazuje, nie jest to jedyny duży komercyjny bank, który nie stosuje się do ustawowego obowiązku wymiany od ręki zużytych lub uszkodzonych banknotów.

Wchodzimy do jednego z oddziałów Raiffeisen Polbank w Krakowie i prosimy o wymianę wypranego, wyblakłego, ale całkowicie czytelnego banknotu 50 zł na nowy egzemplarz. Pracowniczka banku bierze banknot do ręki i zdziwiona stwierdza: "ale my nie wymieniamy banknotów". Po zwróceniu uwagi, że taki obowiązek na bank nakłada zarządzenie NBP, pyta na głos swoje koleżanki: "nie wymieniamy, prawda?". Koleżanki kręcą przecząco głowami.

- Możemy od pana przyjąć ten banknot, ale to NBP będzie panu wymieniał - lituje się jedna z nich. Pierwsza pracowniczka konsultuje się jeszcze przez telefon, ale po chwili staje się jasne, że szanse na wymianę "pięćdziesiątki" w tym oddziale właśnie spadły do zera.

50-złotowy banknot razem z koszulą trafia do pralki, a po wysuszeniu przypomina wyblakłą bibułę. Nasze dziecko dorysowuje długopisem "brakujący" zarost Władysławowi Jagielle na banknocie o nominale 100 zł. Albo osłabiona "dycha" przypadkowo rozdziera się na pół.

Tego rodzaju sytuacje mogą zdarzyć się każdemu. Na szczęście nie oznacza to, że albo musimy spróbować wprowadzić z powrotem do obiegu taki niepełnowartościowy banknot, albo po prostu pogodzić się z jego stratą. Wprawdzie przepisy mówią, że uszkodzone lub mocno zużyte banknoty "przestają być prawnym środkiem płatniczym", ale mówią również, że o ile nie są całkowicie zniszczone, możemy je od ręki wymienić w kasie dowolnego banku w Polsce. ##Banki muszą bezwzględnie stosować się do zarządzenia NBP Zgodnie z zarządzeniem Prezesa NBP z 13 grudnia 2013 roku, "zużyte lub uszkodzone banknoty i monety Narodowego Banku Polskiego można wymienić na nowe w kasie dowolnego banku działającego w Polsce". Banki mają obowiązek wymienić banknot, jeśli co najmniej 45 proc. jego powierzchni zachowało się w jednym kawałku i możliwe jest rozpoznanie jego nominału.

Gdy banknot jest poplamiony lub zachowało się więcej niż 75 proc. jego powierzchni, dostaniemy jego równowartość. Jeśli zachowało się między 45 a 75 proc. powierzchni banknotu, dostaniemy już tylko połowę jego nominalnej wartości. Skrawka banknotu, który ma mniej niż 45 proc. oryginalnej powierzchni, niestety nikt nam nie wymieni.

Czy banki mogą to zarządzenie potraktować jedynie jako zalecenie, czy muszą się mu bezwzględnie podporządkować? NBP nie pozostawia w tej kwestii żadnych wątpliwości.

"Wszystkie banki działające na terenie Polski (np. oddziały okręgowe NBP, oddziały banków komercyjnych) są bezwzględnie zobligowane do przestrzegania przepisów zawartych w wyżej wymienionym zarządzeniu" - wyjaśnia na prośbę money.pl NBP. "Jeżeli przedstawiane do wymiany banknoty są autentyczne i spełniają warunki zarządzenia nr 31/2013, powinny zostać wymienione w każdym z oddziałów Raiffeisen Polbank lub przekazane do Centrali Narodowego Banku Polskiego w Warszawie". ##Dlaczego banki nie chcą wymieniać banknotów? Po tym, jak bank nie chciał nam wymienić banknotu, postanowiliśmy sprawdzić, czy to kwestia tylko tego jednego oddziału Raiffeisena czy raczej przedłużenie polityki tego banku. Zadzwoniliśmy więc na infolinię Raiffeisen Polbank. - Nie wymieniamy zniszczonych banknotów - oznajmiła pracowniczka infolinii po krótkiej konsultacji. Wspomnienie zarządzenia NBP spowodowało konieczność kolejnej, tym razem dłuższej konsultacji, ale jej efektem była jedynie rada, by złożyć w tej sprawie reklamację. - My mamy
informację w centrum telefonicznym, że oddziały nie realizują wymiany zniszczonych banknotów - wyjaśniła pracowniczka infolinii.

Jak sytuacja wygląda w innych dużych bankach komercyjnych? Dzwonimy na infolinię PKO BP. - Proszę zgłosić się do Narodowego Banku Polskiego, który zajmuje się wymiana banknotów - słyszymy. Pracowniczka infolinii przyznaje, że PKO BP także wymienia banknoty, ale od razu próbuje nas do tego zniechęcić. - Bank może odmówić (wymiany) ze względu na uszkodzenie - ostrzega. I zaraz potem radzi, by "każdorazowo w takiej sprawie kierować się do NBP". Joanna Fatek z biura prasowego PKO BP stwierdziła, że "informacja konsultanta była prawidłowa".

Pracownik infolinii BGŻ BNP Paribas nie pozostawia nam żadnych złudzeń. - Niestety nie ma takiej możliwości, w oddziałach naszego banku nie można wymienić zniszczonych banknotów - usłyszeliśmy. W tym przypadku biuro prasowe reaguje inaczej. Rzeczniczka banku przeprosiła za błąd pracownika infolinii. Zapewnia również, że we wszystkich oddziałach można dokonać wymiany zniszczonych banknotów PLN zgodnie z zarządzeniem Prezesa NBP. Dzwonimy jeszcze raz na infolinię - tym razem pracownik przekazuje prawidłową informację.

Jeszcze inaczej sprawa potoczyła się w Citi Handlowym - pracownicy infolinii poinformowali nas, że wymiana banknotów jest możliwa. Jest jednak warunek - te pieniądze trzeba wpłacić na swoje konto.

W przypadku Raiffeisen Polbank i Citi Handlowego do chwili publikacji tego tekstu nie otrzymaliśmy odpowiedzi z ich biur prasowych. ##Większość banków nie robi problemów Na szczęście pozostałych osiem banków, do których dzwoniliśmy, spisało się bez zarzutu - informacja infolinii była jasna i precyzyjna. Z wymianą banknotów nie powinniśmy mieć problemów w oddziałach mBanku, PKO S.A., BZ WBK, ING Banku Śląskiego, Getin Banku, Alior Banku, BOŚ Banku i Banku Millennium.

Narodowy Bank Polski nie wyjaśnił, czy w przypadku, gdy bank odmówi nam wymiany uszkodzonego banknotu, przewidziane są jakieś kary. "O uchyleniu się banku od wykonania obowiązków wynikających z wyżej wymienionego zarządzenia można poinformować Komisję Nadzoru Finansowego" - czytamy w komunikacie NBP.

_ *Aktualizacja 03.11.2016 12:07 * _

W czwartek money.pl otrzymał odpowiedź rzecznika Raiffeisen Polbank, Marcina Jedlińskiego, który zapewnia, że "bank przyjmuje oraz wymienia zniszczone polskie banknoty i monety". - Proces ten jest szczegółowo uregulowany w naszych przepisach wewnętrznych, z którym zaznajamiani są pracownicy. Wcześniej nie docierały do nas sygnały wskazujące, że którykolwiek z oddziałów odmawia przyjęcia zniszczonych pieniędzy. Również pracownicy infolinii powinni przekazywać klientom informacje, że w oddziale można dokonać wymiany banknotów. - przekonuje.

- Dziś do pracowników jest wysyłane przypomnienie dotyczące tej kwestii. Bardzo przepraszamy wszystkich klientów, którzy doświadczyli z tego powodu trudności - pisze rzecznik banku.