Eksperci: wiele złego wydarzyło się w tym roku wokół TTIP

TTIP to negocjowane między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi porozumienie o partnerstwie handlowo-inwestycyjnym. Negocjacje trwają od 2013 r. i ocenia się, że prezydentura Trumpa doprowadzi do ich wstrzymania.

Uczestnicy debaty w Szkole Głównej Handlowej zwrócili jednak uwagę, że do tej pory Donald Trump nie wypowiedział się konkretnie o TTIP, a negatywne opinie kierował tylko wobec porozumienia o wolnym handlu w obszarze Pacyfiku (TPP) czy Ameryki Północnej (NAFTA). Ich zdaniem to dobry prognostyk, choć spodziewają się nowych żądań ze strony Waszyngtonu. Nie wiadomo też jeszcze, kto w administracji Trumpa obejmie tekę ministra ds. handlu (USTR) po Michaelu Fromanie.

Ekonomista Uniwersytetu Warszawskiego Jan Michałek zwrócił uwagę, że zagrożeniami wynikającymi z TTIP może być np. nadmierna dominacja superpotęg - UE i USA - względem państw narodowych, przewaga ponadnarodowych korporacji czy wreszcie efekty globalizacji odczuwane przez małe i średnie przedsiębiorstwa oraz konsumentów. W jego ocenie jednak porozumienie niesie więcej korzyści. Tu wskazał m.in. na presję konkurencyjną Stanów Zjednoczonych na Unię Europejską, która może być motorem wzrostu gospodarczego.

Dla prof. Elżbiety Czarny z SGH TTIP mógłby stanowić jeszcze jedną, obok NATO, gwarancję bezpieczeństwa dla Europy i Ameryki. Zauważyła również, że kontakty Brukseli i Waszyngtonu powinny prowadzić do jeszcze ściślejszego związania ze sobą obu organizmów.

Galina Kolev z Instytutu Badań Ekonomicznych Uniwersytetu w Kolonii prognozowała ewentualne skutki zawarcia umowy dla gospodarki niemieckiej oraz polskiej. Wskazała, że może dojść albo do przesunięcia w handlu na korzyść USA, gdzie europejskich partnerów Niemiec zastąpią np. dostawcy amerykańscy, albo intensyfikacji relacji gospodarczych. Według niej w przypadku stosunków Polski i Niemiec decydujące są koszty produkcji czy transportu, stąd wyciągnęła wniosek, że TTIP powinno przynieść pozytywny efekt dla obu gospodarek.

Również Rem Korteweg z Center for European Reform w Londynie zwrócił uwagę, że układ o wolnym handlu UE-USA powinien stać się impulsem dla wzrostu gospodarczego. Jednocześnie wzmocnieniem relacji transatlantyckich w jego opinii pomoże ukierunkować Europę na sprawy globalne.

Przypomniał, że rok 2016 nie był dobry dla TTIP: pojawił się opór Francji i Niemiec, jak i innych krajów - Luksemburga, Austrii, Holandii czy Słowenii. Wielka Brytania, wskazał - jeden z największych orędowników porozumienia ze Stanami Zjednoczonymi - opowiedziała się za wyjściem z UE, a wreszcie wybory prezydenckie w USA wygrał Donald Trump, przeciwnik podpisywania umów o wolnym handlu zwłaszcza z partnerami, którzy notują nadwyżkę w bilansie wymiany handlowej z Ameryką.

"Słyszeliśmy wiele krytyki handlu międzynarodowego, widzieliśmy, że Trump (...) mówił, że wolałby raczej zawrzeć umowy dwustronne zamiast wielostronnych. To sugeruje wiele rzeczy, jedną z nich jest merkantylistyczne podejście do polityki handlowej" - mówił Korteweg.

Według niego Trump dla rządów krajów UE to tylko wymówka; to państwa członkowskie zaniedbały komunikację dotyczącą TTIP i zamiast odpowiedzieć na protesty, oddały pole przeciwnikom umowy. "Ale najgorsze, co możemy zrobić, to obwiniać Trumpa o zabicie TTIP. (...) Wybór Trumpa to wygodna wymówka, by nie robić rachunku sumienia z tego, co państwa Europy zrobiły źle" - zaznaczył.

W UE - jego zdaniem - za bardzo koncentrowano się na ewentualnych korzyściach finansowych, pominięto natomiast kwestie dot. obaw obywateli, np. bezpieczeństwa żywności. "Przeciwnicy TTIP tymczasem byli bezlitośni, chcąc przedstawić swoją opinię" - podkreślił.

Debatę ekspercką o TTIP zorganizowały Forum Ruchu Europejskiego (FRE) oraz Instytut Studiów Międzynarodowych SGH.