ERP - rynek z potencjałem

Po okresie ostrożnego wyczekiwania w czasie kryzysu firmy śmielej podchodzą do inwestycji w informatykę - zauważa Maria Kucharska, dyrektor Centrum Kompetencyjnego Produkcji Procesowej BPSC. Jak wskazuje nasza rozmówczyni, następuje polaryzacja rynku, część firm szybko się rozwija, między innymi poprzez akwizycje. To właśnie te przedsiębiorstwa mają większe wymagania wobec sfery informatycznej, co oznacza zainteresowanie zakupem bardziej zaawansowanych systemów.

- Dla zarządzających takie elementy, jak obsługa księgowa i kadrowo-płacowa, są już oczywistością - mówi Maria Kucharska.
- Ich zainteresowanie bardziej się skupia na takich elementach, jak MWS, BI i MES, rozumiany jako ścisła współpraca rozwiązań ERP z automatyką.

Barbara Skrzypek, business development manager ERP Comarch, przekonuje, że w porównaniu z ogólnym tempem wzrostu gospodarki, branża przetwórstwa spożywczego w Polsce może pochwalić się dobrą koniunkturą. - Jedynie około 20 proc. firm z branży przetwórstwa spożywczego posiada jeden, spójny zintegrowany system klasy ERP dedykowany specjalnie danemu profilowi działalności firmy - zauważa jednak nasza rozmówczyni. - Firmy spożywcze często korzystają z rozwiązań niezintegrowanych ze sobą, tzw. osobnych modułów, które działają niezależnie od siebie. Takie podejście utrudnia szybki dostęp do informacji potrzebnych na poziomie zarządczym.

To będzie dobry rok

Analitycy wskazują, że przyszły rok może być dobrym okresem dla sektora, potencjał inwestycyjny firm jest więc naprawdę duży. Dostrzegają to przedsiębiorstwa informatyczne, oferując np. wsparcie przy uzyskaniu dostępnych na rynku narzędzi dofinansowania zakupu nowych technologii.
- Wraz z zakupem systemu klasy ERP klienci mogą skorzystać również z bezpłatnego doradztwa, jakie oferują firmy IT w zakresie sposobu finansowania informatyzacji przedsiębiorstwa rolno-spożywczego - mówi Barbara Skrzypek.

Wzrost inwestycji w obszarze ERP w sektorze jest szczególnie widoczny w dużych przedsiębiorstwach, zakładach oferujących zróżnicowany asortyment i firmach o rozproszonej lokalizacji, które muszą stale wymieniać ze sobą informacje, a także w firmach, które eksportują swoje wyroby.
Dodatkowo na potencjał rozwojowy w zakresie sektora IT wpływa to, że w ciągu ostatnich kilku lat w życie wszedł szereg nowych przepisów i norm, których przedsiębiorstwa z sektora przetwórstwa spożywczego muszą przestrzegać. Niektóre z tych obostrzeń wynikają z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, także konsumenci zaczęli ostatnio zaczęli przywiązywać wagę do żywności "certyfikowanej".

- Systemy klasy ERP umożliwiają sprawowanie większej kontroli nad całym procesem produkcji - od dostarczenia surowców po dystrybucję gotowych wyrobów do sklepów - wyjaśnia Janusz Małgorzaciak, ekspert rozwiązań ERP w Microsoft Dynamics.
- Ponieważ najnowocześniejsze rozwiązania mogą być zintegrowane z urządzeniami rejestrującymi warunki transportowania i przechowywania produktów spożywczych czy monitorującymi zawartość mikroorganizmów, znacznie ułatwiają przestrzeganie procedur, np. systemu HACCP, tym samym wpływają na postrzeganą jakość produktów i konkurencyjność firmy na rynku.

Paradoksalnie, inwestycje przedsiębiorstw spożywczych w zakresie ERP wymusiły zawirowania spowodowane kryzysem gospodarczym, który obnażył braki związane z odpowiednimi rozwiązaniami organizacyjnymi i informatycznymi pomagającymi przejść przez okres bessy w lepszej kondycji.

- Fluktuacja nastrojów po stronie klientów spowodowała, że firmy z sektora spożywczego zostały zmuszone do stworzenia systemów wczesnego reagowania i ciągłego monitorowania popytu - wyjaśnia Jarosław Jaśkiewicz, dyrektor ds. rozwoju produktu QAD Polska. - Wiele przedsiębiorstw stanęło przed wyzwaniem związanym z budową platformy operacji technologicznych i procesów, które pozwalają odpowiednio reagować w czasie rzeczywistym. W związku z tym działy informatyki stały się swoistym języczkiem u wagi, od których zależy powodzenie operacji rynkowych, produkcyjnych, logistycznych, handlowych i finansowych.

Nasz rozmówca zwraca również uwagę, że sektor spożywczy pracuje na niewielkich marżach, a to oznacza konieczność precyzyjnych analiz, by upewnić się co do opłacalności prowadzonego biznesu.
Ponadto przy produkcji bazującej na surowcach naturalnych, ze względu na szereg czynników zewnętrznych, nie wszystko można zaplanować.

- Od dostawców systemów IT oczekuje się dostarczenia dedykowanego rozwiązania dla branży spożywczej, dopasowanego do modelu biznesowego i potrzeb danego przedsiębiorstwa - przekonuje Jarosław Jaśkiewicz. - Wiele firm z sektora zrozumiało, że inwestycje w IT są warunkiem budowania przewagi konkurencyjnej w obszarze optymalizacji kosztów, wydajności procesów produkcyjnych i logistycznych oraz reakcji na wymagania otoczenia.

Sektor z wyzwaniami

Po jakie funkcjonalności sięgają najczęściej firmy z sektora spożywczego? Głównymi wymogami stawianymi przed systemem ERP jest zmniejszenie kosztów, optymalna organizacja procesów oraz wykorzystanie potencjału związanego ze specyfiką branży. Barbara Skrzypek z Comarchu zwraca ponadto uwagę na to, by system był dostosowany do wielkości firmy i złożoności specyfiki branży.

- Przedsiębiorstwa spożywcze charakteryzują konkretne wymagania - mówi. - Warto wymienić choćby krótki okres ważności produktów, obsługę rotacji zapasów czy też krótki czas realizacji zamówień. Dlatego istotna jest możliwość aktywnego planowania zaopatrzenia w surowce oraz kontrola logistyki w ramach łańcucha dostaw.
Silna konkurencja na rynku spożywczym skłania przedsiębiorstwa do poszukiwania rozwiązań informatycznych wpływających na elastyczność w reagowaniu na żądania klientów, wspomagających sprostanie wysokim oczekiwaniom dotyczącym jakości obsługi, śledzenia aktualnych trendów rynkowych oraz wydajności.

- Aby odnieść sukces i na bieżąco analizować potrzeby klientów, firmy spożywcze potrzebują szybkich i efektywnych procesów związanych z zaopatrzeniem, produkcją i obsługą zamówień - wyjaśnia Barbara Skrzypek. - Zintegrowany systemy klasy ERP pozwala analizować i szybko reagować na zapotrzebowanie rynku. Jednak należy pamiętać, iż na rozwój firmy wpływa nie tylko właściwa infrastruktura IT. Sukces odnoszą te podmioty, które w odpowiedni sposób potrafią zarządzać również kompetencjami miękkimi, umiejętnością modelowania procesów biznesowych, odpowiednim doborem i wykorzystaniem zasobów ludzkich oraz właściwym sposobem zarządzania.

Maria Kucharska z BPSC wskazuje, że branża spożywcza coraz częściej wybiera rozwiązania dedykowane kontroli jakości (analiza próbek), mobilnym systemom etykietującym, radiowemu zapisowi i odczytowi informacji.
- Systematycznie rośnie również popularność funkcjonalności wspomagających komunikację z automatyką czy z magazynami wysokiego składowania - mówi.

- Niezmiennie najwięcej uwagi poświęca się w firmach spożywczych rozwiązaniom optymalizującym rozliczanie kosztów oraz funkcje kontrolingowe.
Nasza rozmówczyni prognozuje, że w najbliższej przyszłości nastąpi z jednej strony wzrost zainteresowania funkcjami zbierania coraz dokładniejszych i bardziej wiarygodnych (a więc rejestrowanych w sposób zautomatyzowany) danych o produkcji, z drugiej wykorzystanie narzędzi BI w celu ich wieloaspektowej analizy.

Prognoza popytu, kontrola partii

- Przedsiębiorstwa w przemyśle spożywczym zazwyczaj produkują na magazyn, dlatego muszą działać na podstawie precyzyjnych prognoz popytu - mówi Bartłomiej Denkowski z IFS Poland. - W związku z tym wdrażanie systemów planowania, oceny popytu i ewentualnego korygowania prognoz staje się koniecznym standardem.
Wyśrubowane wymogi w zakresie jakości powodują, że system informatyczny musi umożliwiać zarządzanie szeroko pojętą jakością zdefiniowaną przez standard HACCP - od przyjęcia surowca, poprzez proces produkcyjny, aż po produkt gotowy, jego sprzedaż i wysyłkę. Standardowo z modułem zarządzania jakością jest powiązany system zarządzania dokumentacją.

- Przemysł spożywczy narzuca tu dodatkowe wymagania związane ze standardem HACCP, kładące nacisk na dokładny opis procesu produkcyjnego - mówi Bartłomiej Denkowski. Zdarza się również, że występuje konieczność wycofywania z rynku produktów niespełniających norm. W takiej sytuacji bardzo ważnym wymaganiem w przemyśle spożywczym jest sprawna kontrola partii.

- Proces kontroli powinien umożliwiać nie tylko dokładne i szybkie ustalenie, jakie partie surowca weszły w skład określonej partii produktu gotowego, ale również wskazywać, gdzie aktualnie znajduje się gotowy towar w kanale dystrybucji - wyjaśnia przedstawiciel IFS. - Znaczne przyspieszenie wyszukania towaru w kanale dystrybucyjnym, a także automatyzacja magazynu są osiągane np. dzięki uruchomieniu systemu radiowego przesyłania kodów zintegrowanego z systemem zarządzania.

Janusz Małgorzaciak z Microsoft Dynamics zauważa, że największą popularnością do niedawna cieszyły się moduły wspierające zarządzanie łańcuchem dostaw, produkcją, a także ułatwiające raportowanie.
- W czasie kryzysu mieliśmy prawdziwy boom na rozwiązania Business Intelligence - mówi. - Obecnie klienci coraz częściej pytają o spersonalizowane rozwiązania ściśle odpowiadające potrzebom danego przedsiębiorstwa, a także możliwość integracji systemu ERP z innymi wykorzystywanymi już aplikacjami.

W tym przypadku chodzi m.in. o narzędzia do pomiaru i rejestracji warunków przechowywania produktów spożywczych czy czytniki kodów kreskowych lub coraz częściej systemy RFID oraz aplikacje mobilne.
- Producenci z branży przetwórstwa spożywczego powinni skoncentrować się na konsumenckiej perspektywie postrzegania procesów biznesowych - radzi Jarosław Jaśkiewicz z QAD Polska. Jak wyjaśnia nasz rozmówca, kryzys zmusił firmy do reorganizacji swoich działań pod kątem dostosowania do aktualnego poziomu zamówień. Rozwiązania IT mogą być właściwym narzędziem służącym do ograniczania kosztów, minimalizacji marnotrawstwa, przewidywania fluktuacji popytu, optymalizacji zapasów czy zwiększania efektywności produkcji.

- System ERP dostosowany do wymogów branży spożywczej pozwala m.in. na usprawnienie procesu zamówień, prognozowanie i planowanie produkcji oraz poprawę obsługi klientów - wyjaśnia przedstawiciel QAD Polska.

Jarosław Maślanek