Gospodarstwa pomocnicze do likwidacji

Ustawa o finansach publicznych, która wraz z przepisami wprowadzającymi wchodzi w życie 1 stycznia 2010 r., ma prowadzić do konsolidacji finansów w budżetach państwa i samorządów oraz wzmocnić kontrolę wydawania przez administrację wspólnych pieniędzy.

Przewiduje się stopniową likwidację takich dotychczasowych form gospodarowania finansami publicznymi, jak gospodarstwa pomocnicze i rachunki dochodów własnych jednostek budżetowych. Rachunki dochodów wydzielonych będą mogły posiadać wyłącznie samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność w dziedzinie oświaty. Dalej będą istnieć samorządowe zakłady budżetowe (państwowy nie) pokrywające koszty działalności z opłat za świadczone usługi. Ale tylko w dziewięciu ściśle określonych dziedzinach (m.in. gospodarka mieszkaniowa, drogi, wodociągi i kanalizacja, zaopatrzenie w energię, utrzymanie czystości i zieleni, transport lokalny, prowadzenie cmentarzy).

Nie będzie samorządowych funduszy celowych, w tym wojewódzkich i powiatowych funduszy gospodarki zasobem geodezyjnym i kartograficznym oraz centralnych i terenowych funduszy ochrony gruntów rolnych.

Zreformowane zostanie samorządowe budżetowanie. Ustawa wprowadza generalny zakaz uchwalania wydatków bieżących wyższych od planowanych dochodów bieżących. Samorządowa uchwała budżetowa składać się będzie z planów: dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów, a także z załączników (zestawienia planowanych kwot dotacji udzielanych przez samorząd; planowanych na wydzielonym rachunku dochodów oraz finansowanych z nich wydatków; planu przychodów i kosztów zakładów budżetowych). W uchwale rada może upoważnić zarząd do zaciągania kredytów i pożyczek oraz emitowania papierów wartościowych.

Uprawnienia zarządu do dokonywania zmian w budżecie zostały poszerzone o prawo dokonywania zmian w planach wydatków bieżących w ramach działu. Wprowadzono minimalną wielkość rezerwy ogólnej, która nie może być niższa niż 0,1 proc. i nie wyższa niż 1 proc. wydatków budżetu.

Nowe terminy przewidują przyjęcie uchwały budżetowej przed rozpoczęciem roku, nie później niż do 31 stycznia. W razie nieuchwalenia budżetu regionalna izba obrachunkowa do końca lutego ustali go samorządowi w części dotyczącej zadań własnych i zleconych.

Zmieni się sprawozdawczość budżetowa. Sprawozdania z wykonania budżetu będą musiały ujmować dochody i wydatki, zmiany w planie wydatków na projekty unijne w trakcie roku, stopień zaawansowania programów wieloletnich. Termin na rozpatrzenie przez radę absolutorium z wykonania budżetu przedłuża się do 30 czerwca.

Nowym instrumentem długoterminowego planowania finansowego w samorządach będą wieloletnie prognozy finansowe – sporządzane i przyjmowane w formie uchwały rady plany na okresy obejmujące minimum rok budżetowy i trzy kolejne lata. Będzie to prognoza takich m.in. wskaźników, jak dochody i wydatki bieżące oraz majątkowe, wynik budżetu, jego przychody i rozchody, przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu, kwota długu.

Kalendarium Wdrażanie nowych rozwiązań

• likwidacja funduszy - 31 grudnia 2010 r.
• likwidacja gospodarstw pomocniczych i części zakładów budżetowych - nie dłużej niż do 31 grudnia 2010 r.
• funkcjonowanie rachunków dochodów własnych na dotychczasowych zasadach - do 31 grudnia 2010 r.
• tworzenie wydzielonych rachunków dochodów jednostek budżetowych działających na podstawie ustawy o systemie oświaty - od 1 stycznia 2010 r.
• gromadzenie dochodów na tych rachunkach - od 1 stycznia 2011 r.
• nowy kształt i termin uchwalenia uchwały budżetowej na 2011 r. - w 2010 r.
• opracowanie i uchwalenie wieloletniej prognozy finansowej po raz pierwszy - nie później niż uchwalenie budżetu na 2011 r. Ireneusz Walencik Rzeczpospolita