Jak w tym roku zmieni się kodeks pracy?

Dłuższy macierzyński

Od stycznia urlopy macierzyńskie i ojcowskie są dłuższe. Matki mogą wykorzystać 24 tygodnie urlopu, zaś ojcowie 2 tygodnie.

Urlop macierzyński złożony jest z dwóch części - 20 tygodni podstawowego urlopu i dodatkowego - udzielanego na wniosek pracownika (wynosi dwa tygodnie w przypadku jednego dziecka lub trzy, gdy jest poród mnogi). Po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego, pracownicy mogą skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego (lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługującego rodzicom adopcyjnym i zastępczym). Dodatkowy urlop nie jest obowiązkowy - udzielany jest na wniosek pracownika (złożyć go trzeba nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu), a pracodawca nie może odmówić udzielenia go. Dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Nie trzeba wykorzystać go w całości.

W 2012 r. i 2013 r. dodatkowy urlop wyniesie do 4 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 6 tygodni w przypadku porodu mnogiego. W 2014 r. i w latach następnych dodatkowy urlop wyniesie do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 8 tygodni w przypadku porodu mnogiego.

Jeśli matka po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego nie będzie zamierzała korzystać z dodatkowego urlopu, wtedy wykorzystać go może ojciec.

Istnieje możliwość łączenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego z pracą u pracodawcy, który go udziela, ale w wymiarze nie wyższym niż pół etatu.

Dodatkowy urlop przysługuje również rodzicom zastępczym i adoptującym dziecko.

Nowy tacierzyński

Z początkiem nowego roku wydłużone zostały także urlopy ojcowskie (wprowadzone w 2010 r.). Od 2012 r. ojcom przysługuje 2 tygodnie urlopu. Urlop ojcowski może być wykorzystany przez pracownika w dowolnym momencie pierwszego roku życia dziecka - również w trakcie urlopu matki.

Do urlopu ojcowskiego ma prawo jedynie ojciec (inaczej niż w przypadku urlopu macierzyńskiego, z którego matka może zrezygnować po 8 tygodniach, wtedy pozostała jego część przysługuje ojcu). Jeśli go nie wykorzysta, przepada. Udziela się go na pisemny wniosek pracownika, który pracodawca musi uwzględnić.

Za czas dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek macierzyński na takich samych warunkach, jak w czasie podstawowego urlopu macierzyńskiego.

Zmiany wprowadziła nowelizacja Kodeksu pracy, która wydłużyła urlopy macierzyńskie od 2009 r. i uzależniła je od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.

Stanowisko i pensja chroniona

Nowela wprowadziła także mechanizmy chroniące przed zwolnieniem pracowników korzystających z urlopów i wracających do pracy. Znowelizowane przepisy gwarantują pracownikom kończącym urlopy macierzyńskie powrót do pracy na dotychczasowe stanowisko, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisko równorzędne lub inne stanowisko odpowiadające ich kwalifikacjom i wynagrodzenie takie, jakie otrzymywaliby, gdyby nie korzystali z urlopu. Trzecia umowa na stałe

Funkcjonowanie przyjętego przez rząd pakietu ustaw antykryzysowych dobiegł końca. Dla przedsiębiorców oznacza to brak możliwości kontynuowania zatrudniania na zasadach przyjętych w 2009 roku. Od stycznia trzecia umowa na czas określony zawarta z tym samym pracownikiem jest równoznaczna z zawarciem umowy na czas nieokreślony.

Wynagrodzenie minimalne w górę

Od nowego roku minimalne wynagrodzenie wynosi 1500 zł brutto, czyli zostało podwyższone o 114 zł. Po odprowadzeniu wszystkich składek pracownik otrzyma na rękę 1111,86 zł. Wraz ze wzrostem płacy minimalnej wzrosną też dodatki za pracę w porze nocnej, odprawy dla objętych zwolnieniami grupowymi oraz odszkodowania za dyskryminację. Podwyższenie minimalnego wynagrodzenia będzie miało znaczenie dla osób korzystających z preferencyjnej podstawy wymiaru składek ZUS.

Zaległy urlop do września

Do tej pory zaległy urlop trzeba było wykorzystać do końca pierwszego kwartału po roku, w którym urlop nam przysługiwał. Zgodnie z nowymi przepisami pracownik będzie miał czas do 30 września. Nowe przepisy to efekt wejścia z początkiem 2012 r. w życie większej części tzw. ustawy deregulacyjnej bis, którą w październiku ub.r. podpisał prezydent.

Dłuższy dzień pracy dla niepełnosprawnych

Od nowego roku osoby niepełnosprawne będą pracować w pełnym wymiarze, czyli po osiem godzin dziennie, a nie siedem, jak dotychczas. Pracownicy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, będą mogli pracować w skróconych normach czasu pracy na wniosek lekarza.

Zaostrzone zostają też wymogi dla zakładów pracy chronionej. Status taki będą mogły otrzymać te zakłady, w których niepełnosprawni stanowią co najmniej 50 proc. wszystkich pracowników (w tym 20 proc. niepełnosprawni w stopniu znacznym). Obecnie jest to 40 proc. niepełnosprawnych, w tym 10 proc. w stopniu znacznym.

Co ma się zmienić?

Jak informuje Dziennik Gazeta Prawna, w tym roku czeka nas jeszcze „ograniczenie możliwości korzystania z urlopów na żądanie oraz wydłużenie okresów rozliczeniowych czasu pracy. To jedne z najważniejszych zmian w kodeksie pracy, które mogą zostać uchwalone w tym roku. Choć Sejm pracuje obecnie tylko nad jedną nowelizacją k.p., zmian w prawie pracy w 2011 r. może być znacznie więcej.

Rząd ma przedstawić partnerom społecznym projekt nowego rozdziału VI kodeksu, czyli całkowicie zmienionych przepisów o czasie pracy. Komisja Trójstronna (KT) pracuje z kolei nad wnioskami legislacyjnymi Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która domaga się m.in. doprecyzowania przepisów o dobie pracowniczej. Do końca lutego mają być też gotowe wspólne wnioski legislacyjne PIP i ogólnopolskich centrali związkowych, które mają ułatwić walkę z firmami zalegającymi z wypłatą pensji.

Jednocześnie sejmowa komisja Przyjazne Państwo na wniosek pracodawców pracuje nad ograniczeniem możliwości korzystania z urlopów na żądanie.”

JK