Kilkadziesiąt polskich miast przygotuje plany adaptacji do zmian klimatu

W czwartek w ramach konferencji "Wczujmy się w klimat" zainaugurowano projekt Ministerstwa Środowiska dotyczący opracowania przez samorządy planów adaptacji do zmian klimatu. Zgodnie z zapowiedzią Instytutu Ochrony Środowiska, plany mają być gotowe w trzecim kwartale 2018 r. Kosztować mają 24 mln zł.

Plany są potrzebne, ze względu na straty związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Jak podkreśla dyrektor Instytutu Krystian Szczepański, takie zjawiska jak m.in. susze, nawalne deszcze, wichury mogły kosztować Polskę w latach 2001-2011 nawet 90 mld zł. Zgodnie z przygotowanym przez rząd strategicznym plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020, z perspektywą do roku 2030, w kolejnych latach te starty, jeżeli nie podejmiemy odpowiednich działań, powiększą się o kolejne dziesiątki miliardów zł. W 2030 może to być 120 mld zł.

Niedawno Europejska Agencja Środowiska (EEA) informowała też, że w ciągu ostatnich 33 lat skutki negatywnych zmian klimatu kosztowały Europę blisko 400 mld euro.

Minister środowiska Jan Szyszko podczas czwartkowej konferencji podkreślił, że aby zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne państwa, czyli dobrą wodę, powietrze i trwałość dziko występujących gatunków zwierząt, administracja rządowa i samorządowa muszą współdziałać.

Wskazał, że ze strony rządu kluczowe jest zarządzanie lasami nastawionymi na funkcje ochronne, a także wodami (rzekami, jeziorami), które stanowią "krwioobieg całego sytemu przyrodniczego". Z kolei od strony samorządu niezbędne jest odpowiednie planowanie przestrzenne, które stworzy lokalną kulturę współżycia ze środowiskiem.

Paweł Sałek pełnomocnik rządu ds. polityki klimatycznej zaznaczył, że realizowany we współpracy z ministerstwem program tworzenia planów adaptacyjnych jest jednym z pierwszych w Europie. Dodał, że pozwolą one sięgnąć samorządom po pieniądze z UE na inwestycje, które przyczyniając się do ochrony klimatu jednocześnie wpłyną na lepszy poziom życia mieszkańców miast.

Dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska Krystian Szczepański wyjaśnił, że w każdym z miast gdzie powstaną takie plany, przeprowadzona zostanie analiza m.in. zjawisk atmosferycznych do 30 lat wstecz. Następnie wybrane zostaną najważniejsze wyzwania, dla których zostaną zaproponowane konkretne działania adaptacyjne. Analizy dotyczyć będą np. gospodarowania wodami opadowymi, terenami zielonymi, infrastrukturą, odpadami komunalnymi. Instytut wskaże też gdzie samorządy będą mogły uzyskać pomoc finansową na planowane inwestycje.

Jak mówił Szczepański np. w przypadku suszy należy zastanowić się jak dostarczyć wodę do miasta, czy znaleźć alternatywne rozwiązania z poborem wody, jeśli w rzece będzie jej za mało. W przypadku nawalnego deszczu trzeba wiedzieć jak zagospodarować wodę: czy budować odpowiednią infrastrukturę do odprowadzania deszczówki, czy może zainwestować w zieleń miejską i próbować zatrzymać ją na miejscu.

Zagrożeniem jest też wysoka temperatura na obszarach silnie zurbanizowanych, która wpływa na obniżenie jakości życia i zdrowia mieszkańców. Grupami szczególnie narażonymi są osoby starsze powyżej 65 lat, dzieci, osoby chore na choroby układu oddechowego czy sercowo-naczyniowego, a także osoby bezdomne. W związku z występowaniem fal upałów o 18 proc. zwiększa się śmiertelność osób cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego.

Jak informowała EEA z powodu powodzi, fal mrozów i upałów, czy burz w latach 1991-2015 śmierć poniosło 141 osób na milion mieszkańców; najwięcej zabił upał - 128 osób/mln.

W Polskich miastach mieszka obecnie ponad 20 mln ludzi, co stanowi ponad 60 proc. populacji kraju.

Plany adaptacji przygotują m.in.: Białystok, Bytom, Gdańsk, Katowice, Kraków, Łódź, Rybnik, Sosnowiec, Szczecin, Wałbrzych czy Zielona Góra.

W przypadku Warszawy, strategia adaptacji do zmian klimatu na zostać uchwalona jeszcze w tym roku. Realizowana jest ona w ramach projektu ADAPTCITY, współfinansowanego ze środków LIFE+ oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Konsultacje z mieszkańcami nad projektem tego dokumentu potrwają do końca czerwca br. Jesienią powstać ma projekt strategii, który poddany będzie dyskusji w Zespole ds. Klimatu przy Prezydencie m. st. Warszawy. Następnie trafi pod obrady Rady Miasta.