Kluza: Walutowe ryzyko

Ze Stanisławem Kluzą, przewodniczącym Komisji Nadzoru Finansowego, rozmawia Łukasz Wilkowicz

Uważamy, że zaciąganie kredytów walutowych przez klientów detalicznych, którzy nie mają dochodów w walutach obcych, wiąże się z nadmiernym ryzykiem. Urząd przygotował rekomendację, ale trzeba pamiętać, że całkowity zakaz udzielania takich kredytów wymagałby zmian ustawowych. Jako urząd opowiadamy się za ograniczeniami w udzielaniu kredytów walutowych.

Banki mają czas na dostosowanie się do zaleceń od 6 miesięcy do końca tego roku w zależności od poszczególnych zapisów.

Nie tylko my, ale również nadzorcy europejscy – np. Europejska Rada Ryzyka Systemowego – zwracali w ostatnim czasie uwagę, że kredyty walutowe, które są popularne w krajach Europy Środkowowschodniej niosą zagrożenie nie tylko dla nich, ale dla stabilności systemu finansowego.

Skuteczny nadzór, dbający o bezpieczeństwo systemu finansowego, zawsze będzie uciążliwy dla instytucji, którymi się zajmuje. Odbieram to jako dowód skuteczności i rzetelności nadzoru.

Przykład brytyjskiej FSA pokazuje, że sytuacja w której podmioty nadzorowane mają bardzo znaczący wpływ na funkcjonowanie nadzoru, prowadzi do wygenerowania istotnych ryzyk systemowych. Dobra kondycja polskiego systemu finansowego świadczy o tym, że w naszym kraju ten przypadek nie zachodzi.

W najbliższym czasie należy się spodziewać decyzji KNF. To jest perspektywa kilku tygodni. Trwają wyjaśnienia , w szczególności są jeszcze wyjaśniane kwestie zobowiązań inwestorskich. Z całą pewnością dotrzymamy wszystkich terminów wymaganych przepisami prawa.

Za każdym razem, jeżeli mamy do czynienia z bankiem, którego akcje są notowane, nasze oczekiwania są konkretne – chcemy pozostawienia banku na giełdzie. Nie dotyczy to tylko tego przypadku.

Na podstawie dostępnych danych możemy go szacować na 10,6 mld zł. Byłby to wynik o jedną trzecią lepszy niż rok wcześniej. Współczynnik wypłacalności dla całego sektora wyniósł 13,7 proc., a fundusze własne na koniec ubiegłego roku przekroczyły granicę 100 mld zł.

Zarządom, radom nadzorczym i właścicielom należą się podziękowania za uszanowanie naszej sugestii. Teraz mamy odmienną sytuację. Ewentualne ograniczenia w zakresie dywidendy mogą wynikać nie z sytuacji całej gospodarki i sektora, ale raczej ze specyfiki działania konkretnych podmiotów. Tam, gdzie ryzyko jest wyższe, będziemy punktowo podpowiadać rozważenie bardziej konserwatywnej polityki dywidendowej i zwiększanie kapitałów.

Od początku istnienia KNF (od września 2006 r.) liczba spółek notowanych na GPW wzrosła o prawie 50 proc. Spółki, które przed 20 laty były tworzone jako „garażowe”, dziś są na etapie, który pozwala na debiut giełdowy, pozyskanie przez giełdę kapitału na dalszy rozwój. Z kolei na poziom kapitalizacji znaczący wpływ ma wprowadzanie spółek na giełdę przez Skarb Państwa – ostatnio mieliśmy debiuty firm zarówno z sektora energetycznego, jak i finansowego. W przeszłości giełda była głównie wehikułem dla prywatyzacji, teraz w coraz większym stopniu jest źródłem kapitału dla prywatnych firm.

To bardzo dobre uzupełnienie dla rynku podstawowego - inkubator dla firm, które w przyszłości mogą być notowane na giełdzie, ale nie są jeszcze na odpowiednim poziomie rozwoju. Biorąc pod uwagę, że NewConnect funkcjonuje od ponad trzech lat, a średnio raz na tydzień debiutuje na nim nowa spółka, widać, że NC w krótkim czasie uzyskał silną pozycję.

Rynki alternatywne nie podlegają naszemu nadzorowi w sposób bezpośredni, więc one zawsze będą się charakteryzowały większą zmiennością cen, mniejszą płynnością albo elementami ładu korporacyjnego, co do których można mieć większe oczekiwania. Ale trzeba pamiętać, że to są spółki, które dopiero się uczą.

Mniejsze niż w czasie hossy z lat 2007-2008, ale oceniam je pozytywnie. Mamy w tej chwili 13 prospektów spółek, które chcą wejść na rynek regulowany i trzy spółek, które chcą przeprowadzić wtórną emisję.

Sektor bankowy w Polsce jest znacznie większy niż inne segmenty rynku finansowego, stąd szersza dyskusja o nim niż m.in. o giełdzie. Nie oznacza to, że rynek kapitałowy jest dla nas mniej istotny. W ostatnich latach m.in. wdrożyliśmy MiFID, który oznacza lepszą ochronę osób korzystających z produktów inwestycyjnych, udoskonaliliśmy nadzór nad ofertami publicznymi i informacjami finansowymi spółek giełdowych, zaproponowaliśmy zmiany w nadzorze nad zamkniętymi funduszami inwestycyjnymi aktywów niepublicznych oraz w wezwaniach na akcje spółek giełdowych. Cały czas prowadzimy działania na rzecz ścigania przestępstw na rynku kapitałowym.

Tylko w ostatnich dwóch latach przekazaliśmy do prokuratury ustalenia z materiałem dowodowym w ok. 100 sprawach, w których można mówić o podejrzeniu przestępstwa. W przypadkach, w których za naruszenie przepisów rynku kapitałowego przewidziana jest odpowiedzialność administracyjną, KNF nałożyła 70 kar.

Stale prowadzimy kilkadziesiąt postępowań sprawdzających.

Ponad połowa.

Analizujemy każdą sprawę, a do jej wyjaśnienia zawsze wybieramy adekwatne narzędzia prawne. Aby sformułować wniosek o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, trzeba mieć w ręce konkretne dowody.

W 2010 r. przekazaliśmy do prokuratury 53 zawiadomienia o podejrzeniu przestępstwa i nałożyliśmy 31 kar za delikty administracyjne.

Jednym z potencjalnych ryzyk dokonania złej inwestycji jest kierowanie się emocjami. W sformułowaniu „magia nazwisk” nie chodzi o same nazwiska, ale o mechanizm plotki, mody, „owczego pędu”, myślenia życzeniowego.

Pytanie, czy pojawienie się informacji o wejściu osoby X do jakiejś spółki powinno być podstawą do podjęcia decyzji przez innych inwestorów? Nie wiadomo przecież jakie motywy kierowały tym inwestorem X, jaka analiza stała za jego decyzją. Nie zawsze wiadomo nawet, czy ten inwestor faktycznie kupił akcje.

Jeśli mamy do czynienia z insider tradingiem, manipulacją, czy innym naruszeniem, to wszczynamy postępowanie.

Takie sprawy się toczą? Tak.

Postępowanie jest na finiszu, odbyła się już rozprawa administracyjna. Pozostała kwestia postawienia tej sprawy na posiedzeniu Komisji i podjęcia przez nią decyzji. Jeżeli było wiele spotkań, dokumentów – musi to mieć odzwierciedlenie również w finalnej decyzji. Obszerne wyjaśnienia przekładają się na obszerne uzasadnienia decyzji, trzeba dochować procedury administracyjnej.

Toczą się takie sprawy, ale nie chciałbym mówić o skali tego zjawiska. Staramy się chronić rynek przed dwoma efektami: wprowadzaniem w błąd, jeśli rekomendacja nie jest poparta rzetelną analizą ekonomiczną, a także przed zachowaniami, które niosą ryzyko insider tradingu. Przykładowo sprawdzamy, czy ktoś kto sam posiada określone aktywa albo zamierza je nabyć, nie próbuje wpływać na cenę.

Podstawą są rozstrzygnięcia z poziomu polityki społecznej i zarządzania finansami publicznymi, a to nie jest domena KNF. Nasz urząd był włączony w prace nad projektem ministra Boniego w zakresie wpływu zmian na limity inwestycyjne OFE.

Takie wnioski byłyby przedwczesne.

Dziękuję za rozmowę.