Mają prawo do dodatkowego urlopu. Kto i na ile wolnego ekstra może liczyć?

Urlopy wypoczynkowe większości pracowników wynoszą 20 lub 26 dni (w zależności od stażu pracy)
. Są jednak grupy zawodowe, które ze względu na swój szczególny charakter mogą liczyć na dodatkowe dni wolne.

Wyjaśnijmy. Zgodnie z przepisami, pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego wynoszącego 20 dni, gdy pracuje krócej niż 10 lat. Na 26 dni może zaś liczyć osoba zatrudniona co najmniej 10 lat. Do stażu pracy, od którego zależy liczba dni wolnych, wlicza się też czas nauki: ukończenie ogólnokształcącej szkoły średniej to 4 lata uznane na poczet okresu pracy, od którego wylicza się urlop; ukończenie szkoły policealnej oznacza wliczenie 6 lat, wykształcenie wyższe to 8 lat. Okresów nauki nie można jednak sumować. Niektórzy pracownicy mają jednak prawo do urlopu dodatkowego, który przysługuje im niezależnie od urlopu podstawowego. Uprawnienie to otrzymują oni ze względu na specyficzny rodzaj wykonywanej pracy lub stan zdrowia.

Nauczyciele mogą wypoczywać w okresie ferii szkolnych - letnich i zimowych. Jeśli zaś pracują w placówkach, w których nie przewidziano ferii, przysługuje im prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Nauczyciele akademiccy mogą natomiast liczyć na 36 dni urlopu w okresie wolnym od zajęć dydaktycznych.

Pracownicy socjalni zatrudnieni w ośrodku pomocy społecznej lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, a do ich obowiązków należy m.in. przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, mają prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych raz na dwa lata. Mogą z niego skorzystać jednak dopiero po przepracowaniu co najmniej 5 lat.

Sędziowie i prokuratorzy oprócz urlopu wypoczynkowego w podstawowym wymiarze mają prawo do corocznego wypoczynku dodatkowego wynoszącego: 6 dni - po 10 latach pracy; 12 dni - po 15 latach pracy. Dodatkowe dni wolne otrzymują też urzędnicy służby cywilnej, ale dopiero po przepracowaniu 5 lat (przysługuje im wówczas 1 dodatkowy dzień). Później pula dni wzrasta każdego roku aż do osiągnięcia maksymalnej liczby 12 dni.

Na dłuższy urlop mogą też liczyć policjanci. Do 13 dni dodatkowego wolnego mogą otrzymać ci funkcjonariusze, którzy pełnią służbę w warunkach szczególnie uciążliwych; osiągnęli określony wiek lub staż oraz gdy jest to uzasadnione szczególnymi właściwościami służby (płatnych dodatkowych urlopów udziela szef resortu spraw wewnętrznych).
Obecnie ministerstwo pracuje nad nowymi przepisami regulującymi tę sprawę. Zgodnie z propozycjami, osoba, która przepracowała 15 lat ma otrzymać 5 dodatkowych dni. Policjanci z 20-letnim stażem otrzymają 9 dni dodatkowego wolnego, a z 25-letnim stażem dostaną 13 dni. Funkcjonariusz, który ukończył 40 lat, będzie mógł liczyć na dodatkowe 5 dni.

Mundurowi po 45. roku życia mają szansę na 9 dni, zaś osoby mające 55 lat i więcej na 13 dni. Co ciekawe, dodatkowy urlop – zgodnie z nowymi propozycjami – mają też otrzymać policjanci kierujący ruchem na skrzyżowaniach (a tylko, gdy ta służba jest pełniona co najmniej 80 godzin w miesiącu). Taki policjant ma mieć prawo do 5 dodatkowych dni urlopu ( tyle samo dni wolnych ma przysługiwać w przypadku pracy w pomieszczeniach niemających naturalnego oświetlenia). Z kolei 9 dni wolnych mają uzyskać m.in. narażeni na działanie chemikaliów i hałasu, a 13 dni wolnego - policjanci, którzy przez co najmniej 80 godzin w ciągu miesiąca pracują przy zwalczaniu terroryzmu.
Do grona pracowników wykonujących swoje obowiązki w sposób szczególny zaliczymy też żołnierzy. Ci mundurowi oprócz „zwykłego” urlopu mają też prawo do dodatkowych dni wolnych. Jeśli pracują w warunkach szkodliwych dla zdrowia, to do dyspozycji mają 5, 7, 10 lub 15 dni ( to zależy od stopnia szkodliwości). Na 10 lub 15 dni mogą liczyć, gdy „zajmowane stanowisko ma szczególne właściwości”. Pod uwagę bierze się też staż pracy ( po 15 latach pracy przysługuje 5 dni dodatkowego wolnego, po 20 latach – 10 dni wolnego, po 25 latach – 15 dni wolnego). Również jeśli żołnierz zajmuje stanowisko m.in. pracownika naukowego, przysługuje mu dodatkowy urlop (w wymiarze 12 dni).

Urlop w wyższym wymiarze przysługuje osobom, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Mogą one liczyć na dodatkowe 10 dni urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym. Niepełnosprawni pracownicy nabywają prawo do tego urlopu po przepracowaniu roku od dnia zaliczenia ich do jednego ze stopni niepełnosprawności. Prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego mają także inwalidzi wojenni, kombatanci i osoby represjonowane. Tym pracownikom przysługuje dodatkowe 10 dni wolnego.

Warto też pamiętać, że wypoczynek dłuższy niż wskazany w kodeksie (20 lub 26 dni) może mieć każdy pracownik niezależnie od stanowiska i stażu pracy. Wystarczy, że pracodawca zawrze zapisy dotyczące dłuższych urlopów w umowie o pracę, układzie zbiorowym lub regulaminie.

AK/WP.PL

Zobacz: Prawo pracy 2014