Mężczyźni więcej pracują zawodowo, kobiety - w domu

Jak wynika z raportu przygotowanego na potrzeby projektu "Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn" realizowanego przez CRZL, mężczyźni częściej i dłużej pracują po godzinach niż kobiety. Kobiety zaś mają mniejsze szanse na karierę zawodową i wysokie zarobki, są też w większym stopniu zagrożone bezrobociem; nie chroni ich przed tym nawet wykształcenie - według GUS bezrobotne kobiety są lepiej wykształcone od bezrobotnych mężczyzn.

Jak wynika z danych MPiPS, mężczyźni pracowali w 2009 r. średnio 41,6 godziny tygodniowo, a kobiety 37,1 godzin. Panowie zostają w pracy dłużej, gdyż z jednej strony chcą wzmocnić swą pozycję w firmie, a z drugiej zarobić dodatkowe pieniądze. Kobiety są natomiast bardziej obciążone obowiązkami domowymi: na prace domowe przeznaczają średnio 20,4 godz. w tygodniu, o 8 godz. więcej niż mężczyźni.

Mężczyźni znacznie częściej niż kobiety czują się obciążeni zadaniami ze strony pracodawców. Część pracodawców wymaga od nich większej wydajności i dyspozycyjności. W ich przypadku niemile widziane są zwolnienia i urlopy na zadania związane z rodziną. Taki styl pracy często wywołuje negatywne skutki, które rzutują zarówno na życie rodzinne pracownika, jak i na jego ogólne samopoczucie i zdrowie.

Choć większość współczesnych kobiet również pracuje zawodowo, nadal ich praca ma mniejszą wartość niż mężczyzny. Praca kobiet postrzegana jest w kategoriach uzupełnienia budżetu rodziny, finansowania własnych wydatków, samorealizacji, potrzeby "wyjścia do ludzi", czynnika motywującego, aby o siebie zadbać czy też źródła prestiżu, ucieczki od klasyfikacji jako "kury domowej".

- Obecnie następuje ogromna zmiana kulturowa. Kobiety mają coraz większą gotowość do podejmowania pracy i coraz częściej ją realizują, natomiast wielu mężczyzn ma problem z zaakceptowaniem tego faktu. Przemiany te w ogromnym stopniu wpływają na sytuację w rodzinach. Kobiety zaczęły oczekiwać od mężczyzn partnerstwa w wypełnianiu obowiązków związanych z prowadzeniem domu. Dom przestał już być miejscem wypoczynku dla wojownika - mówi psycholog Michał Wroński. Praca kobiet - zazwyczaj zarabiających mniej od mężczyzn - uznawana jest za indywidualną korzyść każdej z nich i nie jest rozpatrywana w kategoriach zysku dla całej rodziny - uważają respondenci uczestniczący w badaniach CRZL, zarówno mężczyźni jak i kobiety. To praca zawodowa mężczyzn postrzegana jest jako podstawa ekonomicznego bytu (w sytuacji kryzysowej działanie całej rodziny skupia się na ochronie pracy mężczyzny) oraz jako element samorealizacji.

Badania pokazują, że płeć ma znaczący wpływ na zróżnicowanie pozycji zawodowej, bezrobocie i wysokość płac. Z danych GUS wynika, że ludność bierna zawodowo jest silnie sfeminizowana - blisko dwie trzecie stanowią kobiety.

Kobiety są lepiej wykształcone od mężczyzn - częściej zdobywają wykształcenie wyższe, policealne lub średnie. Najbardziej aktywne na rynku zawodowym są kobiety posiadające dyplom wyższej uczelni. Mimo lepszego wykształcenia, rzadziej jednak zajmują stanowiska kierownicze, zwłaszcza wyższego szczebla. Według GUS w 2009 r. na stanowiskach kierowniczych pracowało niespełna 36 proc. kobiet, zaś kobiet pracodawców było 30 proc. Według badań CBOS z 2009 r. aż 39 proc. Polaków (zarówno kobiet jak i mężczyzn) było zdania, że kobiety mają mniejsze możliwości na zrobienie kariery zawodowej, a 65 proc. uważa, że mają mniejsze możliwości na uzyskanie wyższych zarobków.

Przeprowadzone w ostatnich latach międzynarodowe badania dowodzą, że praca zawodowa kobiet nie wpływa negatywnie na decyzję o posiadaniu dziecka. Samodzielne ekonomicznie kobiety, które mogą łączyć role zawodowe i rodzinne, decydują się na większą liczbę dzieci.