MS: świadomy swoich praw obywatel (komunikat)

27.08. Warszawa - Wydział Informacji Ministerstwa Sprawiedliwości informuje:

- Jako minister sprawiedliwości od wielu miesięcy publicznie deklarowałem, że jestem gorącym zwolennikiem wprowadzenia do szkół dodatkowych lekcji, na których młodzi ludzie mogliby pogłębić swoją wiedzę na temat funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości - powiedział minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski w trakcie dzisiejszej konferencji prasowej.

Spotkanie odbyło się w siedzibie Krajowej Rady Radców Prawnych. Udział w nim wzięli także prezes KRRP, mec. Maciej Bobrowicz oraz wiceprezydent Łodzi Wiesława Zewald.

Jak wynika z badań opinii publicznej większość Polaków nie posiada podstawowej wiedzy prawnej na temat zasad działania wymiaru sprawiedliwości.

Znacząca część badanych nie odróżnia radcy prawnego od adwokata, prawa cywilnego od karnego. Blisko 30 proc. nie wie, co to jest pozew, natomiast 82 proc. respondentów nie wie, że postępowanie przed polskimi sądami jest dwuinstancyjne.

Brak rzetelnej wiedzy skutkuje brakiem zaufania do systemu sprawiedliwości i jego poszczególnych elementów.

- Czas to zmienić. Czas podjąć konkretne kroki, aby Polacy znali nie tylko swoje obowiązki, ale i prawa. I takie konkretne działania Ministerstwo Sprawiedliwości wraz z samorządem radców prawnych podejmuje - powiedział minister Krzysztof Kwiatkowski.

Wnioski płynące z badań przekonują do podjęcia inicjatywy, której celem jest zmiana edukacji już na poziomie szkół średnich. Taką właśnie inicjatywę podjęli wspólnie Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Krajowa Rada Radców Prawnych.

Uczeń liceum lub technikum w ramach przedmiotu "Wiedza o Społeczeństwie" poświęca kilka godzin lekcyjnych na zapoznanie się z podstawami prawa. Styka się z takimi zagadnieniami, jak system normatywny, funkcje prawa, rodziny i gałęzie prawa, czy pojęcie normy prawnej. Prześlizguje się po historii prawa, sięgając czasów kodeksu Hammurabiego. Z praktycznych informacji poznaje jedynie sposoby korzystania z Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego. Są to zajęcia prowadzone w zasadzie tylko w formie lekcyjnej, wykładowej.

Program przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości i KRRP zakłada położenie nacisku na praktyczność wiedzy.

Młody człowiek kończący szkołę średnią powinien posiadać wiedzę umożliwiającą sprawne funkcjonowanie w nowoczesnym społeczeństwie. Zamiast z cechami języka aktów prawnych należy zapoznać go z podstawowymi przepisami prawa regulującymi codzienne problemy, takimi jak własność rzeczy, prawa konsumenta, prawa przysługujące stronom przed sądem, podmioty składające się na system sprawiedliwości. Znajomość podstawowych kompetencji sędziów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy pozwoliłaby odmitologizować wymiar sprawiedliwości i uczynić go bardziej dostępnym dla obywateli.

Ministerstwo Sprawiedliwości w porozumieniu z Krajową Radą Radców Prawnych proponuje skorzystanie z usług radców prawnych, którzy odpowiednio przygotowani mogliby spełniać funkcje edukatorów w dziedzinie prawa w szkołach średnich.

- Uznaliśmy, że edukację prawną trzeba zaczynać już od młodzieży licealnej - dodał minister.

W czerwcu tego roku minister sprawiedliwości wraz z prezesem KRRP wspólnie ogłosili przystąpienie do opracowywania projektu mającego na celu realizację tego postulatu.

Początkiem programu będzie pilotaż mający na celu zebranie stosownych doświadczeń przed rozbudowaniem akcji na cały kraj. Minister sprawiedliwości na miejsce pilotażu wybrał Łódź, gdzie już dzisiaj wraz z m.in. prezydentem miasta Tomaszem Sadzyńskim spotkał się z dyrektorami tamtejszych liceów, którym przedstawił szczegóły programu.

Informacje o programie:

a) Podstawowy cel programu: walka z wykluczeniem prawnym obywateli;

b) Zajęcia będą zawierały wiedzę praktyczną;

c) Praktyczna wiedza to świadomość: jak się zachować, kto może pomóc, gdzie szukać informacji;

d) 5 września 2009 r. KRRP zgłosiła pomysł pomocy w nauce prawa w szkołach średnich;

e) Program zajęć będzie ułożony przez łódzkie kuratorium w porozumieniu z Okręgową Izbą Radców Prawnych w Łodzi oraz Ministerstwem Sprawiedliwości.

a) KIRP dostrzega możliwość skierowania do prowadzenia tych zajęć radców prawnych na zasadach pro bono;

b) Początek projektu - semestr zimowy roku szkolnego 2010/2011;

c) W ten sposób praktycznie wprowadzony zostaje w życie projekt tworzenia społeczeństwa obywatelskiego od podstaw, który nazywany jest przez KRRP i Ministerstwo Sprawiedliwości "świadomym swoich praw obywatelem";

d) Świadomy swoich praw obywatel jest: równoprawnym podmiotem na rynku prawnym, partnerem dla wymiaru sprawiedliwości, partnerem dla organów władzy, wyedukowany w zakresie praw konsumenta;

e) Obywatel powinien być zatem partnerem, a nie tylko przedmiotem na rynku prawnym;

f) Proponowana droga ma naturę ewolucyjną, a nie rewolucyjną. Zakłada stopniowe wprowadzanie programu do wszystkich szkół średnich w kraju;

g) Na początek wdrożony będzie program pilotażowy realizowany w realizowany w Łodzi. Celem programu miałoby być zebranie stosownych doświadczeń i tym samym przygotowanie akcji ogólnopolskiej. Liczba oddziałów (klas), które będą objęte akcją pilotażową w Łodzi, wynosi obecnie 162;

h) Patronat honorowy - minister sprawiedliwości i prezes KRRP. Minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski od wielu miesięcy publicznie deklarował, że jest gorącym zwolennikiem wprowadzenia do szkół dodatkowych lekcji, na których młodzi ludzie mogliby pogłębić swoją wiedzę na temat funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

- Edukacja obywateli to m.in. jeden z priorytetów jakie Ministerstwo Sprawiedliwości wytyczyło sobie na najbliższe 500 dni działania rządu - przypomniał dzisiaj minister Krzysztof Kwiatkowski.

O tym, jak ważne dla Ministerstwa Sprawiedliwości jest upowszechnianie wśród obywateli wiedzy o prawie świadczy także szereg działań, jakie resort podejmuje od dłuższego czasu, m.in. spotkania edukacyjne oraz publikacja blisko pół miliona broszur z praktycznymi poradami.

Od kwietnia 2010 r. Ministerstwo Sprawiedliwości - po raz pierwszy - realizuje nowatorski pomysł na przekazanie młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych oraz studentom najbardziej istotnych informacji dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Organizowane przez resort dwugodzinne spotkania edukacyjne zdecydowanie różnią się od "tradycyjnych" lekcji i wykładów. Ich uczestnicy poznają bowiem zasady funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości m.in. za pomocą metod interaktywnych i aktywizujących, scenek oraz case study. Zasadą spotkań jest odejście od suchego podawania wiedzy i zastąpienie go aktywnym poznawaniem realiów funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Spotkania edukacyjne, które zostały już z sukcesem przeprowadzone w wielu szkołach, w najbliższym czasie odbędą się w kolejnych kilkuset szkołach ponadgimnazjalnych i uczelniach wyższych na terenie całego kraju - w dużych miastach, ale i niewielkich miejscowościach. Tylko w pierwszym etapie organizowania spotkań w szkołach ponadgimnazjalnych weźmie w nich udział prawie osiem tysięcy uczniów, w szkołach wyższych - ponad dwa tysiące studentów.

Spotkania edukacyjne prowadzone są w oparciu o trzy wyprofilowane programy autorskie:

Dla szkół ponadgimnazjalnych przewidziano program rozszerzający i uzupełniający wiedzę w stosunku do obowiązującej edukacyjnej podstawy programowej z wiedzy o społeczeństwie.

Dla szkół wyższych przewidziano dwa rodzaje programów:

- dla szkół o profilu nieprawniczym realizowany jest program dotyczący praw i obowiązków świadka, w tym pokrzywdzonego;

- dla szkół o profilu prawniczym realizowany jest program dotyczący alternatywnych metod rozwiązywania sporów, głównie mediacji.

Z badań opinii publicznej przeprowadzonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości w 2008 r. wynika, że blisko 50 proc. Polaków uważa procedury prawne za trudnodostępne dla przeciętnego obywatela. Tyleż samo nie potrafi wymienić nazw podstawowych organów wymiaru sprawiedliwości.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym Ministerstwo Sprawiedliwości zainicjowało działania informacyjno-edukacyjne, których podstawowym celem jest podniesienie poziomu wiedzy na temat funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz przysługujących obywatelom praw. Pomogą w tym wydawane przez Ministerstwo Sprawiedliwości poradniki. W ramach działań podejmowanych przez resort szczególne miejsce zajęły także potrzeby najmłodszych obywateli - dzieci. We współpracy z Fundacją Dzieci Niczyje wydano poradniki skierowane do tej grupy odbiorców.

Założony cel - jakim jest podniesienie wiedzy Polaków na temat działania wymiaru sprawiedliwości, a także m.in. przysługujących im praw - realizowany jest poprzez wydanie broszur informacyjno-edukacyjnych. Pierwsza część poradników trafiła już do m.in. prokuratur i sądów w całym kraju, szkół i organizacji pozarządowych. Akcja będzie kontynuowana.

Ministerstwo Sprawiedliwości wydało dwa rodzaje broszur:

- broszura "Będę świadkiem w sądzie". Poradnik stanowi doskonały materiał, który może służyć pomocą zarówno osobom prowadzącym przesłuchania, jak i dzieciom oraz młodzieży. W publikacji opisano - w przystępny dla dziecka sposób - m.in. zadania świadka, wygląd pokoju przesłuchań, przebieg rozprawy sądowej i wydarzenia po jej zakończeniu. Publikacja z jednej strony zapobiega wtórnej wiktymizacji "małego" świadka, z drugiej usprawnia procedurę zbierania materiału dowodowego.

- broszura "Prawa i obowiązki obywatela w sądzie i prokuraturze". Poradnik składa się z trzech części: "Obywatel w postępowaniu cywilnym", "Obywatel w postępowaniu karnym, "Obywatel w postępowaniu sądowo-administracyjnym".

Wydawnictwo stanowi kompendium podstawowej wiedzy na temat organów wymiaru sprawiedliwości oraz obowiązujących procedur. Język broszury jest przystępny i zrozumiały, co osobom, które nie miały wcześniej kontaktu z organami wymiaru sprawiedliwości, pozwala odnaleźć się w każdej roli procesowej - świadka, oskarżonego lub powoda.

W poradniku umieszczone są również wzory pism procesowych, skarg, zażaleń i pozwów. Broszura zapoznaje ze strukturą i organizacją organów wymiaru sprawiedliwości, podstawowymi pojęciami i procedurami oraz opisuje prawa i obowiązki obywatela do zastosowania w praktyce.

UWAGA: Komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść.(PAP)

kom/ aja/