Największe spółki ulubieńcami OFE

Zaczął się gorący czas dla maklerów. Otwarte fundusze emerytalne opublikowały właśnie roczne struktury portfela. Prezentują w nich wszystkie instrumenty, w jakie zainwestowały i miały je wciąż w swoich aktywach na koniec minionego roku. Fundusze emerytalne, które mają zbyt mało albo zbyt dużo akcji czy obligacji w porównaniu z konkurencją, przystępują więc teraz do korekt w portfelach.

Na koniec grudnia fundusze zarządzały ponad 220 mld zł. Z tego na akcje przypadało 80,7 mld zł, a na te notowane na GPW 79,7 mld zł. Oznacza to, że akcje stanowiły 36,7 proc. wartości portfeli OFE. Ustawowe maksimum to 40 proc.

Zarówno wartość, jak i udział tych instrumentów istotnie wzrosły w minionym roku. Wpłynęły na to zwyżki kursów akcji na giełdzie oraz zakupy dokonane przez OFE szacowane na prawie 17 mld zł (ok. 12 mld zł w 2009 r.).

– Szacujemy, że w całym 2010 roku OFE wypracowały na części akcyjnej stopę zwrotu lepszą niż indeks WIG, który wzrósł o 18,77 proc. Bardzo istotną rolę odegrał również dobór spółek, przez co nawet przy niższej alokacji możliwe było wypracowanie zadowalającej stopy zwrotu. Większość tych zwyżek zrealizowała się w II połowie 2010 roku – mówi Grzegorz Zubrzycki, członek zarządu i dyrektor departamentu zarządzania aktywami PTE Allianz.

Analiza rocznych portfeli OFE nie przynosi większego zaskoczenia. Nieco mniej niż 60 proc. ich wartości stanowiły akcje spółek z WIG20, czyli skupiającego najbardziej płynne walory. W sumie ich wartość wyniosła ok. 47 mld zł, wobec prawie 31 mld zł rok wcześniej. Mimo że akcje największych spółek stanowią największą część portfeli OFE, to łącznie znajdują się w nich papiery 265 spółek (242 rok wcześniej). Dla porównania, na głównym rynku GPW są notowane akcje około 400 spółek.

Jak ocenia Tomasz Publicewicz z Analiz Online, portfele funduszy są zbliżone, zresztą od wielu już lat, do składu indeksu WIG. Oparte są więc na dużych i płynnych spółkach, co wymusza w dużej mierze wielkość ich portfeli inwestycyjnych. Różnice w porównaniu z tym indeksem dotyczą pojedynczych spółek.

– OFE mają mniej choćby akcji KGHM, niż wynikałoby to z udziału tej spółki w WIG. Zarządzający nie wierzą także w PZU czy PGNiG. Od lat nie lubią także akcji Telekomunikacji Polskiej. Więcej akcji, niż wynikałoby z udziału spółki w indeksie, mają z kolei w przypadku Bogdanki. Przeważenie tej spółki jest dwukrotne – mówi Publicewicz.

Trzeba pamiętać, że Skarb Państwa sprzedał pakiet akcji Bogdanki o wartości 1,1 mld zł tylko OFE w minionym roku. Łączna wartość akcji kopalni w portfelach OFE na koniec 2010 r. wyniosła 2,3 mld zł.

Dominującą część portfela akcyjnego OFE stanowią niezmiennie banki. Jak mówi Publicewicz, to jedna czwarta ich portfela, włączając w to papiery zagranicznych instytucji, takich jak węgierskiego OTP czy austriackiego Erste. Ciekawym przypadkiem jest Bank Handlowy, którego udział w portfelach OFE wzrósł, mimo że nie wydarzyło się nic, co mogłoby na to wskazywać.

– Już po prezentacji półrocznych portfeli OFE (publikują wówczas swoje największe pozycje inwestycyjne – red.) można było odnieść wrażenie, że OFE robią miejsce na planowaną sprzedaż kolejnego pakietu akcji PKO BP, ograniczając inwestycje w inne banki. Sprzedawały choćby akcje Pekao – mówi Paweł Klimkowski, członek zarządu i zarządzający portfelem akcji w Aviva PTE.

Tomasz Publicewicz mówi, że oprócz banków, sektorami dominującymi w portfelach funduszy są także budowlanka, handel detaliczny czy drzewno-papierniczy. Znaczącą część stanowią także spółki energetyczne. Co nie dziwi o tyle, że w minionym roku OFE dokupiły istotne pakiety akcji Enei czy PGE sprzedawane przez Skarb Państwa. Do tego na giełdzie zadebiutował Tauron. Tylko na akcje tych trzech spółek fundusze emerytalne wydały ponad 4 mld zł.

Jak co roku zarządzający aktywnie kupowali akcje debiutantów. Z 34 spółek, które pojawiły się na głównym parkiecie GPW, OFE zdecydowały się kupić (a przynajmniej miały akcje tych spółek na koniec roku) papiery 20 z nich. Nie dziwi, że wszystkie fundusze miały walory największego polskiego ubezpieczyciela PZU (za wyjątkiem OFE PZU – zgodnie z prawem fundusze nie mogą kupować papierów spółek powiązanych kapitałowo).

12 z 14 funduszy miało także akcje Tauronu. Udział OFE w kapitalizacji tych spółek wynosi odpowiednio 10,4 i 11,9 proc. Poza tym OFE kupiły jeszcze znaczącą część akcji PZU sprzedawanych przez Eureko.

Zaskakiwać może nieco małe zaangażowanie OFE w akcje Giełdy Papierów Wartościowych, także ubiegłorocznego debiutanta. Jedenaście OFE miało na koniec roku akcje tej spółki warte 185,5 mln zł (udział w jej kapitalizacji to 9 proc.).

Z ciekawostek warto zwrócić uwagę na pojawienie się w portfelach OFE akcji Towarzystwa Ubezpieczeń Europa, co jest efektem przeprowadzanej emisji akcji.

Poza tym znalazły się także akcje dwóch spółek notowanych na rynku NewConnect. Amplico i Pekao miało akcje ADV, firmy zajmującej się marketingiem internetowym, z kolei AXA i PZU Złota Jesień – akcje Domu Maklerskiego TMS Brokers. To spora nowość. Do tej pory OFE nie inwestowały w walory spółek z NewConnect, tłumacząc, że obecne na tym rynku przedsiębiorstwa są niewielkie, a ich akcje mało płynne.

Roczne struktury portfeli pozwalają pokazać, w których spółkach fundusze mają największy udział w kapitalizacji. Od lat łącznie posiadają znaczącą część akcji spółki Elektrobudowa (łącznie mają 77 proc. w jej akcjonariacie). A także Kęt, Bogdanki, PEP, ACE, Asseco Poland czy Polimeksu-Mostostalu.

– W większości spółek, w których OFE są mocno zaangażowane, ich udział w 2010 r. jeszcze rósł – zauważa Tomasz Publicewicz.

Największy skok nastąpił w przypadku Bogdanki. Udział OFE w kapitalizacji lubelskiej kopalni zwiększył się o prawie 41 pkt proc., do ponad 61 proc.