Nowe przepisy o żłobkach. Skorzystają też nianie

Dzięki niej łatwiej będzie założyć żłobek i klubik dziecięcy m.in. dlatego, że zaczną one podlegać ministerstwu pracy, a nie zdrowia, przez co przepisy dotyczące ich zakładania będą mniej restrykcyjne. Autorzy ustawy liczą, że w ciągu trzech lat w placówkach dla najmłodszych dzieci przybędzie ponad 400 tys. miejsc, czyli ponad dziesięć razy tyle, ile jest teraz.

Zgodnie z ustawą, opieka nad małymi dziećmi będzie sprawowana przez: żłobek, klub dziecięcy, dziennego opiekuna lub nianię. Takimi formami opieki będą objęte dzieci do lat 3, a w uzasadnionych wypadkach - jeśli niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dzieci wychowaniem przedszkolnym - do lat 4.

Dzięki ustawie żłobki przestaną być zakładami opieki zdrowotnej, a tym samym zmienią się przepisy odnośnie wymagań lokalowych i sanitarnych. Żłobki nie będą podlegały resortowi zdrowia, tylko MPiPS.

W żłobkach będzie zapewniona opieka nad dziećmi od ukończenia 20. tygodnia życia do 3 lat. Mogły będą być one prowadzone przez gminy lub przez osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (np. stowarzyszenia). Opieka w tej placówce ma trwać maksymalnie 10 godzin dziennie, z możliwością wydłużenia tego czasu za dodatkową opłatą. Godziny przebywania dziecka w żłobku mają być dostosowane do indywidualnego trybu pracy rodziców.

Jeden opiekun w żłobku będzie mógł się zajmować maksymalnie ośmiorgiem dzieci, a gdy w grupie będzie dziecko niepełnosprawne lub takie, które nie ukończyło roku - pięciorgiem. Opiekunem może zostać m.in. osoba posiadająca dyplom pielęgniarki, położnej, opiekunki dziecięcej, nauczyciela wychowania przedszkolnego lub pedagoga opiekuńczo-wychowawczego. W żłobku, do którego uczęszcza więcej niż dwadzieścioro dzieci, ma być zatrudniona przynajmniej jedna dyplomowana pielęgniarka lub położna.

Klub dziecięcy to placówka przeznaczona do opieki nad dziećmi, które skończyły rok. Kwalifikacje opiekunów zatrudnionych w klubach mają być identyczne z tymi, które są wymagane z żłobkach. Czas opieki nad dziećmi nie może przekraczać 5 godzin dziennie.

Opiekę nad dziećmi od 20. tygodnia życia do 3 lat będą też mogli sprawować opiekunowie dzienni zatrudniani przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Opiekę nad dziećmi sprawować będą w swoim domu lub lokalu udostępnionym przez gminę. Kandydaci na opiekunów będą wyłaniani w drodze konkursu ogłaszanego przez gminę. Opiekun dzienny ma być zatrudniany na podstawie umowy, w której określone będą jego obowiązki, czas, miejsce sprawowania opieki oraz wysokość wynagrodzenia. Przed rozpoczęciem pracy powinien odbyć 160-godzinne szkolenie, jeśli nie posiada odpowiednich kwalifikacji.

Opiekun ma się zajmować, w zależności od wielkości lokalu, maksymalnie pięciorgiem dzieci, a gdy w grupie znajdzie się dziecko niepełnosprawne lub wymagające szczególnej opieki - nad trojgiem. Opiekunem dziennym może zostać np. rodzic, który zajmuje się własnym dzieckiem.

Niania będzie mogła sprawować opiekę nad dziećmi od 20. tygodnia życia do 3 lat. Będzie zatrudniana przez rodzinę, natomiast z budżetu państwa zostanie opłacona za nią składka na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) i ubezpieczenie zdrowotne od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Warunkiem skorzystania z tego rozwiązania jest to, że oboje rodzice dziecka (lub rodzic, w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko) pracują. Jeśli niania otrzymywać będzie wynagrodzenie wyższe od minimalnego, różnicę za składki na ubezpieczenie pokrywać będą rodzice. Osoba, z którą zawarto umowę, będzie musiała zostać zgłoszona do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W ustawie znalazły się zachęty dla pracodawców do tworzenia przyzakładowych żłobków, przedszkoli i klubów dziecięcych - będą mogli wliczyć wydatki związane z prowadzeniem ich w ciężar nieopodatkowanych kosztów uzyskania przychodu. Środki na ten cel mogą pochodzić z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Uczelnie będą mogły prowadzić żłobki i kluby dla dzieci studentów i pracowników obok domów studenckich i stołówek - działalność ta będzie zwolniona z podatku.

Placówki, które obecnie sprawują opiekę nad małymi dziećmi, funkcjonując w oparciu o ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, będą miały trzy lata na dostosowanie się do wymogów ustawy.

Wprowadzeniu ustawy towarzyszy program MPiPS "Maluch", który ma wesprzeć samorządy w tworzeniu instytucji opieki nad dziećmi; w tym roku na jego realizację przeznaczono 40 mln zł; w sumie latach 2011-13 - 190 mln zł. W ramach programu przewiduje się m.in. dofinansowanie powstania 277 żłobków i klubików dziecięcych, dofinansowanie adaptacji 1670 żłobków, klubików oraz pomieszczeń dla dziennych opiekunów, dofinansowanie wyposażenia 2540 żłobków, klubików oraz pomieszczeń dla dziennych opiekunów. Oferty na konkurs organizowany w ramach programu można składać do 20 kwietnia.