Pensja żony obniży podatek z firmy męża

Taki jest cel nowelizacji ustawy o PIT proponowanej przez senatorów. Zdaniem jej autorów ma zlikwidować zaporę dla tworzenia i rozwoju firm rodzinnych.

_ Wiele osób prowadzących działalność korzysta z pomocy małżonków bez żadnej umowy _ – mówi Karolina Szmajdzińska z firmy rodzinnej Familko.
_ Nie mają bowiem środków na płacenie za nich ZUS i podatku. Możliwość zaliczania wynagrodzenia do kosztów na pewno zachęci przedsiębiorców do zatrudniania małżonków. _

Bliscy mają gorzej

Na odliczenie pensji męża czy żony nie pozwala obecnie art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT. Wyłącza z kosztów wartość własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w wypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników.

Urzędy interpretują to wyłączenie szeroko: wynagrodzenie dla zatrudnionego małżonka, także wypłacane w ramach umowy o dzieło lub zlecenia, nie może być kosztem podatkowym. Nic nie pomoże wprowadzenie rozdzielności majątkowej. Większe korzyści podatkowe ma więc przedsiębiorca, który zatrudni konkubinę, niż ten, u którego pracuje własna żona.

Wątpliwości zostaną

Proponowana nowelizacja ma to zmienić. Jeśli wejdzie w życie, w art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT znajdzie się zapis: “kosztem uzyskania przychodów jest wypłacone lub postawione do dyspozycji małżonka wynagrodzenie za pracę”.

_ Ta zmiana ułatwi podjęcie decyzji o zatrudnieniu małżonka, ale nie rozwiązuje wszystkich wątpliwości związanych ze stosowaniem tego przepisu _ – mówi dr Marcin Jamroży, kierownik Podyplomowych Studiów Międzynarodowego Prawa i Planowania Podatkowego w SGH w Warszawie.
_ Zostaje w nim bowiem wyłączenie z kosztów “wartości własnej pracy małżonka”. Nie bardzo wiadomo, czego to pojęcie ma dotyczyć, skoro wynagrodzenie z umowy o pracę (a także umowy o dzieło i zlecenia) będzie mogło być odliczone. Dlatego uważam, że właściwsza byłaby zmiana ograniczająca wyłączenie z kosztów do wartości własnej pracy samego podatnika. _

Czy mąż może zatrudnić żonę i odwrotnie?
_ Nie ma żadnych prawnych przeciwwskazań do podpisania umowy o pracę między małżonkami _– wyjaśnia Elżbieta Puławska, radca prawny, wspólnik w Kancelarii Prawniczej Janowski, Kulczycki, Puławska.
_ Zmiana ustawy o PIT dotycząca kosztów może do tego zachęcić także dlatego, że wynagrodzenie małżonka może być korzystniej opodatkowane. Będzie tak np. wtedy, gdy przedsiębiorca wybrał 19-proc. stawkę liniową, a pensja zatrudnionego małżonka jest obciążona 18-proc. podatkiem według skali (z możliwością odliczenia kwoty wolnej i ulg). Zatrudnienie małżonka na podstawie stosunku pracy może być korzystne także ze względu na uprawnienia pracownicze (np. urlop macierzyński z prawem do zasiłku macierzyńskiego)
. Jeśli chodzi o składki ZUS, to ich wysokość będzie uzależniona od tego, czy małżonek będzie, w świetle przepisów o ubezpieczeniach społecznych, traktowany jak współpracownik czy też jak pracownik. _

Ułatwienia dla rodzinnej działalności

W Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej leży niewykorzystany dotychczas projekt nowego kodeksu pracy. Przygotowany w 2006 r. przez zespół ekspertów z Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy przewiduje wiele nowatorskich rozwiązań, związanych m.in. z zasadami zatrudnienia przez właściciela firmy członków jego rodziny. Liberalizuje przepisy dotyczące czasu pracy takich osób, a także zasad ich wynagradzania. Chodzi o to, by małżonek lub dziecko właściciela mogli pracować w elastycznych godzinach. Zamiast ośmiogodzinnej dniówki mogliby tak regulować swój czas pracy, by dopasować go do potrzeb zarówno rodziny, jak i firmy. Rodzinny pracodawca mógłby także, w myśl tych przepisów, wypłacać część ich wynagrodzenia w formie pokrycia kosztów zamieszkania i wyżywienia. Oznaczałoby to możliwość zmniejszenia pensji domownika o kwotę tych kosztów.

Przemysław Wojtasik
Rzeczpospolita