Podatnik nie na każde zawołanie fiskusa

Chodzi o projekt nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego oraz ustawy Ordynacja podatkowa. Przewiduje on zmianę art. 155 ordynacji, która ograniczy swobodę organów podatkowych we wzywaniu podatników do urzędu. Wezwanie strony lub innej osoby do złożenia wyjaśnień, zeznań lub dokonania określonej czynności na piśmie, a w razie konieczności osobiście lub przez pełnomocnika będzie możliwe tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy.

Co więcej, organ podatkowy (czyli urząd lub izba skarbowa albo wójt, burmistrz czy prezydent miasta, gdy chodzi o podatki lokalne – np. od nieruchomości czy środków transportowych) będzie musiał dołożyć starań, aby stawienie się na wezwanie nie było dla podatnika lub innej osoby uciążliwe.

Ma być także możliwe, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się wezwana osoba, przyjęcie wyjaśnień lub zeznań albo dokonanie czynności w miejscu jej pobytu, jeśli z powodu choroby, kalectwa lub innej ważnej przyczyny nie może się stawić w urzędzie (art. 155 § 2 ordynacji).

Podobna zmiana przewidziana jest w kodeksie postępowania administracyjnego. Tu posłowie zamierzają znowelizować art. 50. Zmiana przepisu nie sprowadza się tylko do zmiany szyku, która w ten sposób podkreśli, iż składanie wyjaśnień lub zeznań na piśmie jest podstawowym sposobem wykonania obowiązku wynikającego z wezwania organu administracji publicznej. Nowością będzie zapis, na podstawie którego urząd będzie mógł wezwać osobę lub jej pełnomocnika, jeżeli będzie to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub wykonania czynności urzędowych.

Komisja “Przyjazne państwo” nie kryje, że jej celem jest wprowadzenie rozwiązań, które utrudnią organom administracji publicznej i organom podatkowym nadużywanie wezwań do osobistego stawiennictwa przed organem w ramach toczącego się postępowania. Zmiany przepisów mają też zmusić urzędników do rozważenia za każdym razem, czy wezwanie do osobistego stawiennictwa faktycznie jest konieczne.

Doradcom podatkowym i radcom prawnym, którzy reprezentują podatników przed organami podatkowymi, bardzo się podobają proponowane zmiany, choć – jak zastrzegają – wszystko zależy od tego, jak przepisy będą stosowane w praktyce. Ponieważ, jak twierdzą, dziś praktyką jest wzywanie podatnika do urzędu skarbowego przy okazji najmniejszych choćby wątpliwości, także takich, które urzędnicy mogliby wyjaśnić samodzielnie, gdyby tylko chcieli.

Nowe przepisy nie będą miały zastosowania do postępowań wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie tej noweli, jeżeli wezwanie zostało wysłane przed rozpoczęciem ich obowiązywania.

Grażyna J. Leśniak