Policja odwiedza rolników. Ostatnie żniwa były fatalne w skutkach

Policja odwiedza rolników na polach, aby ostrzec ich przed zagrożeniami podczas żniw. Skala tego problemu jest poważna - w 2023 r. KRUS odnotowała tysiące wypadków, z czego aż 288 z udziałem ciągnika. Oto jak ich uniknąć.

Wakacje to okres intensywnych prac na polu. Sezon na żniwa trwa w Polsce od początku czerwca do końca sierpnia. Każdego roku w tym czasie notowany jest wzrost liczby wypadków zarówno w gospodarstwach rolnych, jak i na samych polach.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Do jednego z tragicznych zdarzeń doszło zaledwie kilka dni temu. Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Przemyślu (woj. podkarpackie) informowała, że 9 sierpnia 2024 r. "27 letni mężczyzna zwożący traktorem kłody drewna, jadąc po stromej drodze, nie zachował należytej ostrożności i doprowadził do przewrócenia ciągnika". Mężczyzna zmarł przed przybyciem służb ratunkowych.

To tylko jeden wypadków z udziałem maszyn rolniczych.

W okresie żniwnym 2023 r. zdarzeniom wypadkowym podczas pracy w gospodarstwach rolnych uległo około 3 tys. rolników ubezpieczonych w KRUS - przekazuje redakcji WP Finanse Izabela Borucka z Biura Komunikacji i Współpracy Międzynarodowej w KRUS.

Jak dodaje, z uwagi na to, że tegoroczne żniwa wciąż trwają, nie posiada pełnych danych na temat wypadków obrazujących sezon żniwny 2024.

Tym zdarzeniom starają się zapobiegać służby. - Policja angażuje się w poprawę bezpieczeństwa w trakcie prac rolników na polach i w ramach prowadzonych akcji edukacyjnych przypomina, jak unikać zagrożeń - przekazała w komentarzu dla WP Finanse asp. szt. Aleksandra Laskowska z Biura Komunikacji Społecznej Komendy Głównej Policji (KGP).

Do działania przystąpili m.in. policjanci z posterunku w Rychtalu (woj. wielkopolskie). W ramach akcji "Bezpieczeństwo na Wsi" odwiedzili gospodarzy i przekazali zasady bezpieczeństwa.

Z kolei funkcjonariusze z Komendy Powiatowej Policji w Gołdapi, zwracali rolnikom uwagę m.in. na zagrożenia dla zdrowia dzieci podczas prac polowych.

Dane o 3 tys. wypadkach w trakcie żniw stanowiły 1/4 zgłoszonych do KRUS w całym ubiegłym roku kalendarzowym. Jak się okazuje, struktura wypadków w okresie letnim odpowiadała mniej więcej strukturze zdarzeń zgłaszanych w ciągu roku.

Przedstawicielka KRUS wylicza, że w 2023 r. najczęściej dochodziło do wypadków z grupy "upadek osób" (50 proc.). Z kolei w 11 proc. były to "uderzenia, przygniecenia, pogryzienia przez zwierzęta". 10 proc. stanowiły "pochwycenia i uderzenia przez części ruchome maszyn i urządzeń".

Łącznie w 2023 r. w okresie letnim odnotowano:

• 288 wypadków z udziałem ciągnika;
• 97 wypadków z udziałem kombajnu zbożowego,
• 50 zdarzeń wypadkowych z udziałem maszyn do zbioru siana, słomy i zielonek.

Wypadki bardzo często następują podczas wchodzenia i schodzenia z maszyn rolniczych.

- Dochodzi do nich najczęściej w wyniku potknięć o ich wystające elementy, poślizgnięcia się na śliskich podestach i schodkach maszyn, a także wskutek nieprawidłowego wchodzenia i schodzenia z maszyn (tyłem do kabiny maszyny) - podkreśla Borucka.

Poza tym zdarzenia wypadkowe odnotowywane są również podczas napraw, regulacji, agregowania maszyn rolniczych oraz transportu. Przedstawicielka KRUS wskazuje, że wynika to z "nieznajomości instrukcji i zasad bezpiecznej obsługi maszyn rolniczych lub ich nieprzestrzegania". Czasami ma to związek ze złym stanem technicznym, spowodowanym brakiem napraw i konserwacji, zdejmowaniem osłon i zabezpieczeń, przebywaniem w miejscach niedozwolonych, np. pomiędzy ciągnikiem a agregowaną maszyną czy niestosowaniem ochron pracy.

Niebezpieczne zdarzenia, do jakich dochodzi w tym okresie, to także przejechania przez ciągniki rolnicze lub maszyny samobieżne, a także stoczenie się lub przewrócenie maszyn rolniczych pozostawionych bez odpowiedniego zabezpieczenia - zwraca uwagę.

Z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy rolniczej przysługuje jednorazowe odszkodowanie w wysokości 1033 zł za każdy procent tego uszczerbku. Jeśli wypadek sprawił, że orzeczono niezdolność do samodzielnej egzystencji, odszkodowanie wynosi 20 660 zł.

Taka sama kwota przysługuje z tytułu śmiertelnego wypadku, ale w sytuacji, gdy do odszkodowania równocześnie z małżonkiem lub dziećmi zmarłego uprawnieni są inni członkowie rodziny. Natomiast wyższa kwota - 51 650 zł, należy się w przypadku śmiertelnego wypadku, jeśli do odszkodowania uprawnieni są tylko inni członkowie rodziny niż małżonek i dzieci zmarłego.

Policja podkreśla, że wielu wypadkom w rolnictwie można zapobiec poprzez właściwą organizację pracy. Nie wystarczy tylko używać maszyn zgodnie z instrukcją obsługi - należy też przestrzegać następujących zasad:

• dbać o ład i porządek w obejściu gospodarstwa,
• używać tylko sprawnych maszyn i urządzeń, wyposażonych w osłony i zabezpieczenia ruchomych części, sprawny układ hamulcowy i kierowniczy oraz sygnalizację świetlną,
• wykonywać naprawy, usuwać awarie i zanieczyszczenia po wyłączeniu silnika,
• przebywać w bezpiecznej odległości od pracujących maszyn i urządzeń,
• prawidłowo zabezpieczać maszyny i urządzenia podczas pracy i postoju,
• używać maszyn wyposażonych w mocne i dobrze zamontowane drabinki oraz schodki wejściowe do kabin, przyczep i na pomosty oraz wchodzenie i schodzenie z nich przodem do maszyny,
• unikać przewożenia ludzi na przyczepach, błotnikach ciągników, w nieprzystosowanych do tego celu kabinach ciągników, na zaczepach, pomostach i ładunkach,
• zabezpieczać przewożone ładunki objętościowe przed upadkiem i osunięciem ze środka transportu,
• stosować odzież roboczą przylegającą do ciała i obuwia przylegającego do kostki na protektorowanej podeszwie,
• stosować przerwy w pracy na odpoczynek i regenerację sił,
• ograniczać ekspozycji ciała na działanie słońca i wysokich temperatur.

Poza tym szczególną uwagę trzeba przykładać do obecności dzieci na terenie gospodarstwa lub na polu:

• nie zezwalajmy dzieciom na wykonywanie niebezpiecznych prac polowych,
• nie pozostawiajmy małych dzieci bez opieki dorosłych,
• nie pozostawiajmy niebezpiecznych narzędzi w miejscach, gdzie mogą stanowić zagrożenie dla dziecka,
• w obejściu powinno być wydzielone miejsce, w którym dzieci mogłyby bawić się - tak miejsce powinno być odgrodzone wysoką siatką od części roboczej podwórka, po którym chodzą zwierzęta i poruszają się maszyny rolnicze,
• nie prośmy dzieci o pomoc przy pracach ze szkodliwymi substancjami chemicznymi np. pestycydy, nawozy, paliwa, rozpuszczalniki, smary, smoły,
• każdorazowe uruchomienie kombajnu czy ciągnika poprzedzajmy sygnałem dźwiękowym, a wcześniej upewnijmy się, czy w sąsiedztwie pracującej maszyny nie przebywają osoby nieuprawnione, np. bawiące się dzieci,
• nie każdy, zwłaszcza osoby starsze i dzieci, powinien pracować na wysokości, np. na przyczepie przy załadunku, przy układaniu słomy na stogach i na poddaszach,
• nie przewoźmy nikogo na załadowanych wozach i przyczepach,
• w stanie nietrzeźwym nie podejmujmy żadnej pracy i nie pozwalajmy, aby inni to robili,
• nie pozwalajmy dziecku na obsługę ciągników i maszyn rolniczych.

- Lekceważenie podstawowych zasad bhp jest prostą drogą do wypadku. Zły stan techniczny maszyn i urządzeń, wykonywanie wielu różnorodnych zadań jednocześnie, pośpiech np. z uwagi na zmienność warunków pogodowych i spiętrzenie prac mogą być przyczyną wielu tragicznych w skutkach wypadków - przekonuje przedstawicielka KRUS.

Jak dodaje, w tym kontekście warto pamiętać, że nowoczesne, wysokowydajne maszyny o dużej masie i gabarytach wymagają od operatora odpowiednich kwalifikacji, sporego doświadczenia, rozwagi i ostrożności.

"Warto też wspomnieć o czynnikach psychofizycznych i ich wpływie na ryzyko wypadku, czyli o przemęczeniu, obniżonej koncentracji, stresie, które towarzyszą spiętrzeniu pracy, a także o problemach zdrowotnych, których rolnicy często są nieświadomi" - zwraca uwagę.