Poprawki do ustawy o urlopie rodzicielskim!

Senatorowie PiS i SP zgłosili w środę poprawki do ustawy wprowadzającej roczny, płatny urlop po urodzeniu dziecka. Dotyczą one m. in. prawa do urlopu rodzicielskiego oraz wysokości zasiłku macierzyńskiego w przypadku urodzenia trzeciego i kolejnego dziecka.

Poprawki rozpatrzą teraz senackie komisje: rodziny i polityki społecznej oraz ustawodawcza.

Poprawki SP, zgłoszone podczas debaty przez senatora Macieja Klimę, zakładają, że prawo do wydłużonego urlopu rodzicielskiego mieliby także rodzice dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2013 r. SP chce, by rodzice tych dzieci mieli prawo do wykorzystania dodatkowego urlopu w wymiarze nie większym niż 26 tygodni, jednak tylko do czasu ukończenia przez dziecko 1. roku życia. Więcej czasu na wykorzystanie urlopu rodzicielskiego mieliby - w myśl tej poprawki - rodzice dzieci z ciąż mnogich.

PiS zgłosił natomiast poprawki dotyczące problemu, który podnosił w debacie także senator PO, Jan Rulewski. Zakładają one, że w przypadku urodzenia trzeciego i kolejnego dziecka zasiłek macierzyński podczas rocznego urlopu nie będzie wynosił 80, ale 100 proc. ostatniego wynagrodzenia.

Obecnie ustawa przewiduje, że przez pierwsze 26 tygodni urlopu zasiłek macierzyński wynosił będzie 100 proc. ostatniego wynagrodzenia i 60 proc. wynagrodzenia przez kolejnych 26 tygodni. Jeśli zaś matka dziecka od razu zadeklaruje, że korzystać będzie z całości urlopu - 52 tygodnie, to przez cały ten okres wypłacany będzie zasiłek w wysokości 80 proc. wynagrodzenia. Gdyby jednak po takiej deklaracji, zrezygnowała z całości lub części dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz/lub z całego urlopu rodzicielskiego, wówczas przysługuje jej wyrównanie dotychczas pobieranego 80 proc. zasiłku do wysokości 100 proc.

Jak mówił zgłaszający poprawki senator PiS Jan Maria Jackowski, jego klub w pełni popiera argumentację Rulewskiego. Ten mówił wcześniej, że wzrost świadczenia macierzyńskiego dla rodzin wielodzietnych (troje i więcej dzieci) jest pożądany "w imię sprawiedliwości społecznej", ponieważ to w rodzinach wielodzietnych z reguły dochody nie są wysokie. "Dane opracowane m.in. przez ministerstwo pracy, OECD i GUS (...) wskazują, że tam mamy do czynienia ze wzrastającą liczba ludzi, rodzin, objętych nędzą" - mówił Rulewski.

Przypomniał, że rodzin wielodzietnych nie jest aż tak wiele, bo w 2011 r. było to 59 tys., a z danych wynika, że z każdym rokiem liczba ta spada o ok. 2 tys. Zaś liczba pracowników, którym rodzi się trzecie i kolejne dziecko, wynosi rocznie 15,2 proc.

Podczas debaty senatorowie pytali rząd m.in. o to, jak zamierza rozwiązać sprawę matek nieoskładkowanych jak np. studentki czy doktorantki, które nie płacąc ubezpieczenia chorobowego, nie mają prawa do urlopu rodzicielskiego.

Wiceminister pracy Radosław Mleczko zapowiadał, że projektowane są rozwiązania zakładające, że składki za takie osoby będzie opłacał Skarb Państwa.

Senatorowie upominali się także o prawa kobiet, które urodziły dzieci po 31 grudnia 2013 r., a więc zgodnie z ustawą powinien objąć je urlop rodzicielski, jednak, ponieważ rozpoczęły one wykorzystanie urlopu macierzyńskiego przed datą porodu może się zdarzyć, że przed wejściem nowej ustawy w życie wrócą do pracy. To zaś oznaczałoby, że nie mają prawa do wydłużonego urlopu na nowych zasadach.

Wiceminister Mleczko uspokajał, że tu ustawa robi wyjątek, bo choć regułą jest, że urlop musi mieć charakter ciągły, to wyjątek dotyczy kobiet, które urodziły dzieci po 31 grudnia 2012 r., ale z urlopu macierzyńskiego zaczęły korzystać jeszcze przed porodem. W takiej sytuacji, mimo że przerwana została ciągłość urlopu, matka lub ojciec będą mieli prawo do jego kontynuacji. Będą im przysługiwały jeszcze dwa tygodnie urlopu dodatkowego i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. By z tych uprawnień skorzystać wniosek o udzielenie urlopu dodatkowego musi wpłynąć do pracodawcy w ciągu siedmiu dni od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 24 czerwca. Natomiast wniosek o urlop rodzicielski, najpóźniej w dniu zakończenia dodatkowego.

Poprawkami, zgłoszonymi podczas środowej debaty zajmą się teraz połączone komisje rodziny i polityki społecznej oraz ustawodawcza. Głosowania przewidziane są w czwartek.

Nowelizację Kodeksu pracy, wydłużającą urlop po urodzeniu dziecka do roku jednogłośnie uchwalił Sejm. Gdy wejdzie ona w życie, co planowane jest na 17 czerwca, rodzicom wszystkich dzieci, urodzonych po 31 grudnia 2012 r., przysługiwać będzie 20 tygodni urlopu macierzyńskiego (w tym 14 zarezerwowanych tylko dla matki), sześć tygodni urlopu dodatkowego i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Z dodatkowego oraz rodzicielskiego urlopu będą mogli korzystać ojciec i matka.

Wydłużony, płatny urlop obejmie nie tylko rodziców zatrudnionych na etatach, ale wszystkich, którzy opłacają ubezpieczenie chorobowe, czyli także pracujących na umowach zlecenia i samozatrudnionych.

Urlop macierzyński, podobnie jak obecnie, będzie można rozpocząć przed porodem. Maksymalnie można będzie wykorzystać wtedy sześć tygodni.

Urlop dodatkowy (maksimum 6 tygodni) można podzielić maksymalnie na dwie części, trwające minimum tydzień, a 26 tygodni urlopu rodzicielskiego można wykorzystać maksymalnie w trzech częściach, trwających minimum osiem tygodni. Urlop musi też mieć charakter ciągły, tzn. urlop rodzicielski musi przypadać bezpośrednio po dodatkowym oraz części tych urlopów muszą następować bezpośrednio jedna po drugiej.

Urlop dodatkowy i rodzicielski będzie można łączyć z pracą w niepełnym wymiarze (nie wyższym jednak niż pół etatu). W tej chwili pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika o łączenie urlopu z pracą. Po nowelizacji wniosek o niepełny etat nie będzie wiążący. Pracodawca będzie mógł go nie uwzględnić, jeśli nie jest to możliwe ze względu na organizację lub rodzaj pracy. O przyczynie odmowy pracodawca informował będzie na piśmie.

Z urlopu rodzicielskiego będą mogli korzystać jednocześnie oboje rodzice. Jednak w takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekraczać 26 tygodni. Łączne korzystanie z urlopu nie będzie możliwe w przypadku urlopu dodatkowego oraz macierzyńskiego.

Po nowelizacji bez zmian pozostaną przepisy o dwóch tygodniach urlopu zarezerwowanego wyłącznie dla ojców.

(AS)

Prawo pracy 2013